23 Soruda Anestezi

Anestezi ilaçlarına karşı hastanın alerjisi olup olmadığını gösteren bir test var mıdır? Ameliyata aç karna girilmesi neden önemlidir? Ameliyat olacak hastalar su içebilir mi? Açlıktan midesi bulanan bir hasta ameliyat öncesinde sakız çiğneyebilir mi? Genel anestezi alacak erkek hastaların sakal tıraşı olmaları neden önemlidir? Ameliyat öncesinde el ve ayak tırnaklarına sürülen ojelerin ve takma dişlerin çıkartılması neden istenir? Bir hasta en fazla ne kadar süre anestezi altında kalabilir? Eğer acil bir durum yoksa güvenli anestezi kriterleri açısından iki operasyon arasında ne kadarlık bir süre olması gerekir? Anesteziden uyanırken hastaların sırlarını, kendileriyle ilgili özel bilgileri deşifre ettikleri doğru mudur? Alkol alan ve sigara için hastalarda anestezi uygulamasına bağlı ne gibi sorunlar görülebilir? Bunlar, hastaların ve hasta yakınlarının anesteziyle ilgili merak ettiklerinden yalnızca birkaçı. Türk Anesteziyoloji ve Reanimasyon Derneği Yönetim Kurulu Üyesi ve aynı zamanda Abant İzzet Baysal Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Hasan Koçoğlu anesteziyle ilgili en fazla sorulan 23 soruyu yanıtlıyor.

Sağlık Adası Yayınları’ndan çıkan, gazeteci Esra Kazancıbaşı Öztekin ile Nihal Yazan’ın anestezi, yoğun bakım ve ağrı tedavisi konusunda uzman 15 hekimle yaptığı söyleşilerden oluşan ‘‘Sorular ve Yanıtlarla Anestezi’’ kitabında yer alan röportajın işte bazı bölümleri:

1.Anestezi nedir? Kaç çeşit anestezi yöntemi vardır?
“Kelime anlamı olarak ‘estezi’ his demektir; ‘an’ da olumsuzluk ekidir. Anestezi ‘hissizleştirmek’ anlamına gelir. Anestezi tıpta, ağrı oluşturacak herhangi bir girişimi yapabilmek için gerekli olan hissiz­leştirme, duyarsızlaştırma işlemidir. Anestezi genel, bölgesel ve lokal anestezi olmak üzere üç çeşittir. Lokal anestezi neredeyse avuç içi kadar çok dar bir alanın hissizleştirilmesidir. Bölgesel anestezi ise hastanın belden aşağı kısmı ya da omuzdan sonrası gibi vücudun bir bölgesini hissizleştirmek için yapılan işlemdir.”

2.Uyku ya da bayılmak kavramları ile genel anestezi aynı şey midir?
“Genel anestezi bir nevi uykudur ama bayılma çok farklıdır. Bayıl­ma anormal, uyku normal bir durumdur. Bayılma, beyine giden kanın azalması ve sonrasında kişinin şuurunu kaybetmesi olarak tanımlanır. Anestezi ise tam olarak gece uykusuna benzetilebilir; hastanın bütün fonksiyonları devam eder ama şuuru baskılanıp ağrısı giderilir.”

3.Genel anestezi riski en yüksek anestezi yöntemi midir?
“Yapılan çalışmalar genel anestezi ile bölgesel anestezinin hasta kaybı riski açısından birbirlerinden farklı olmadıklarını göstermektedir. Genel anestezinin de bölgesel anestezinin de kendilerine göre bazı riskleri vardır. Ama konfor açısından bölgesel ya da tıp dilindeki adıyla rejyonal anestezi daha iyi kabul edilir.”

ANESTEZİ İLACI ALERJİSİNİ GÖSTEREN BİR TEST VAR MIDIR?

 4.Bazı hastaların anestezi ilaçlarına karşı alerjisi olabilir mi? Has­tanın anesteziye alerjisi olup olmadığını gösteren herhangi bir test var mıdır?
“Evet, bazı hastaların anestezi ilaçlarına karşı alerjisi olabilir. Bu yüz­den hastanın öyküsü alınırken alerjisi olup olmadığı sorulur. Eğer alerjisi varsa ona göre tedbirler alınır. Anestezik maddelere karşı alerjiyi gösteren özel bir test yoktur. Ama alerji öyküsü olan hastalarda her türlü önlem alındığından, büyük bir risk oluşturacak durum söz konusu değildir.”

 5.Yaşlılarda anestezi uygulamalarının ve ameliyatın riski daha mı yüksektir?
“Yaşlılarda anesteziye bağlı riskler biraz daha yüksektir. Çünkü her­hangi bir problem çıktığında genç insanın bunu tolere etmesi çok daha kolaydır. Örneğin kan basıncı değişikliklerini yaşlılar zor tolere ettikleri için risk biraz daha yüksek olabilir. Anestezi doktorları bunu bilir ve gerekli tedbirleri alırlar. Ayrıca ‘yaşlı anestezisi’ olarak özel bir alan ge­liştirilmiştir. Bu alanda kendisini yetiştiren anestezi doktorları vardır.”

ANESTEZİ ÖNCESİNDE NEDEN AÇ KALINMALI?

6.Hastaların ameliyata aç karna girmeleri neden önemlidir?
“Cerrahinin çeşidine bağlı olmakla birlikte bazı ameliyatlar ve anes­tezik ilaçlar operasyon sonrasında bulantı ve kusmaya sebep olabilir. Kusma içeriğinin akciğere kaçması önemli bir durumdur ve hayati önem taşır. Ayrıca ameliyat ve anestezi sırasında bağırsak hareketlerinde yavaşlama olur. Bu daha sonra problem oluşturabilen bir durumdur. Hastaların kusmasını önlemek ya da kusarlarsa da bu durumdan daha az zarar görmelerini sağlamak için ameliyat öncesinde aç kalmaları istenir.”

7.Ameliyat olacak hastalar su içebilir mi?
“Ameliyattan iki saat öncesine kadar hastalar sadece su içebilirler. Ancak mecbur kalınmadıkça en az altı saat tercihen sekiz saat hiçbir şey yiyip içilmemesi önerilir.”

KİTAPTA YANITLARI YER ALAN DİĞER SORULAR

8.Açlıktan midesi bulunan bir hasta ameliyat öncesinde sakız çiğ­neyebilir mi?

9.Genel anestezi alacak erkek hastaların sakal tıraşı olmaları neden önemlidir?

10.Ameliyat öncesinde el ve ayak tırnaklarına sürülen ojelerin neden çıkartılması istenir?

11.Takma dişlerin ameliyat ve anestezi öncesinde çıkartılmasının sebepleri nelerdir?

12.Peki, ameliyat öncesinde kontakt lens kullanan hastaların lens­lerini çıkartmaları gerekir mi?

13.Hastaların ameliyatın ortasında uyanma riskleri söz konusu mudur?

14.Bir hasta en fazla ne kadar süre anestezi altında kalabilir? Bunda hastanın yaşının, KOAH, kalp, diyabet gibi kronik hastalıkları bu­lunup bulunmamasının etkisi var mıdır?

15.Bölgesel veya lokal anestezi uygulanan hastalar ameliyatlarını seyredebilir, hekimleriyle konuşabilir mi?

16.Ameliyat sonrasında boğaz ağrısı neden olur?

17.Ameliyat sonrası bulantı, kusma gibi sorunlar neden yaşanır?

18.Ameliyat sonrasında ağrı çekmek kader midir?

19.Üst üste çeşitli operasyonlar geçirmek zorunda olan hastalarda anestezinin ne gibi yan etkileri ortaya çıkabilir?

20.Eğer, acil bir durum yoksa güvenli anestezi kriterleri açısından iki operasyon arasında ne kadarlık bir süre olması gerekir?

21.Hastaların anesteziden uyanırken sırlarını, kendileriyle ilgili özel bilgileri deşifre ettikleri doğru mudur?

22.Alkol alan hastalarda anestezi uygulamalarının ne gibi güçlük­leri vardır?

23.Sigara içen hastalarda anestezi uygulamalarının birtakım zor­lukları var mıdır?

ANESTEZİ KİTABINDA YER ALAN DİĞER KONULAR

Sağlık Adası Yayınları’ndan çıkan ‘‘Sorular ve Yanıtlarla Anestezi’’ kitabında ameliyata hazırlık döneminde yapılması gerekenlerden genel, bölgesel ve lokal anesteziye kadar pek çok konu yer alıyor. Çocuklarda, yaşlılarda, kalp ve KOAH hastalarında anestezi uygulamalarıyla ilgili bilgilendirici söyleşiler bulunuyor.

Gazeteci Esra Kazancıbaşı Öztekin ile Nihal Yazan’ın imza attığı kitap, Türk Anesteziyoloji ve Reanimasyon Derneği’nin katkılarıyla hazırlandı. 15 hekimle söyleşi yapılan kitapta, anestezi, yoğun bakım ve ağrı tedavisiyle ilgili merak edilen yüzlerce sorunun yanıtı yer alıyor:

. Anestezi Nedir, Ne İşe Yarar?

. Güvenli Anestezi Nedir?

. Anestezi Uzmanları Neler Yapar?

. Genel Anestezi

. Bölgesel Anestezi

. Sedasyon

. Lokal Anestezi

. Özellikli Durumlarda Anestezi

. Çocuklarda Anestezi

. Yaşlılarda Anestezi

. Kalp Hastalarında Anestezi

. Diş Tedavilerinde Anestezi

. Hamilelikte Anestezi

. Ağrısız Doğum

. Anestezi Uzmanınız ve Siz

. Hastaların Sorumlulukları

. Ameliyat Dönemi (Perioperatif) Bakım ve Tedavi

. Anestezi Uzmanınız Hep Yanınızda!

. Palyatif Bakım

. Anestezi ile İlgili Yanlış Bilinenler

. 23 Soruda Anestezi

. Vücudun Alarm Sinyali: Ağrı

. Ağrıları Dindiren Bölüm: Algoloji

. Girişimsel Ağrı Tedavisi

. Kanser Ağrılarının Tedavisinde Girişimsel Yöntemler

. Ağrı Tedavisinde Doğrular-Yanlışlar

. Kemoterapiler Bu Yöntemle Daha Güvenli

. Kalp-Akciğer Canlandırması

. “Hayata El Ver”

KİTAPTA RÖPORTAJI YER ALAN UZMANLAR

Kitapta anestezi, yoğun bakım ve ağrı tedavisi konularında söyleşileri yer alan hekimlerin isimleri soyadı sırasına göre şöyle sıralanıyor:

Prof. Dr. Zekeriyya Alanoğlu, Prof. Dr. Neslihan Alkış, Prof. Dr. Mustafa Bayar, Prof. Dr. Hülya Bilgin, Prof. Dr. Güner Kaya, Prof. Dr. Yüksel Keçik, Prof. Dr. Hasan Koçoğlu, Prof. Dr. Ercan Kurt, Prof. Dr. Ömer Kurtipek, Dr. Fikret Kutlu, Prof. Dr. Feyhan Ökten, Prof. Dr. Gül Köknel Talu, Prof. Dr. Emine Nur Tozan, Doç. Dr. Tuğhan Utku ve Prof. Dr. Dilek Yörükoğlu.

www.sagligimicinhersey.com portalıyla aynı adı taşıyan sağlık kitapları serisinin beşinci kitabı olan “Sorular ve Yanıtlarla Anestezi”ye D&R mağazaları başta olmak üzere kitapevlerinden ulaşabilirsiniz. Kitabı ayrıca D&R web sitesi ve İdefix başta olmak üzere online kitapevlerinden de temin etmek mümkün.

Sağlığım İçin Her Şey Sağlık Kitapları Serisi’nin “Sorular ve Yanıtlarla Hepatitler”, “Sorular ve Yanıtlarla Göz Hastalıkları”, “Sorular ve Yanıtlarla Diyabet” ve ‘‘Sorularla ve Yanıtlarla Romatoid Artrit’’ konulu kitapları da bulunuyor.