Acil Sağlık Hizmetlerinde Sadece Dakikalar Var!

Sağlığım İçin Herşey çekimi  için kanala gittiğimde Sağlık Bakanlığı’nın gönderdiği minik bir paket stüdyoda duruyordu. Paketi açtığımda içinden 112 ambulans maketi çıktı. Kapıları açıp kapanan, ışıkları yanıp sönen, farklı alarm sesleriyle düz zeminde ilerleyebilen ambulans bana önce çocukluğumu anımsattı. Oyuncaklarım arasında bebeklerim kadar arabalar da vardı ve ben onlarla oynamaya bayılırdım. Elimde tuttuğum ambulans beni kısa süreliğine çocukluk günlerime götürse de, birden kendime geldim. 112 ambulansları için yapılan asılsız ihbarlar ve sürücülerin ambulanslara yol vermemesi yüzünden ülkemizde acil sağlık hizmetlerinde yaşanan ciddi sorunları anımsadım.

AMBULANSLARA YOL VERMEYEN CAHİLLER ORDUSU!

Hemen Sağlık Bakanlığı’nın web sitesine girip acil sağlık hizmetleriyle ilgili verileri incelemeye başladım. Türkiye’de yaşanan şu sorumsuzluğa bakar mısınız? 2014 yılında 112 Acil Çağrı Hattı’na gelen 118 milyon 260 bin 579 aramanın 114 milyonunu asılsız ihbarlar oluşturuyor. Yani aramaların yüzde 95’ten fazlası asılsız! Bu nasıl cahillik ve vicdansızlıktır! Topluma acil sağlık hizmeti veren bir kurumla oyun oynanır mı? Yapılan her asılsız ihbar, acil servis görevlilerinin zamanlarını çalan her türlü boş görüşme, o sırada ambulansa ve en kısa sürede hastaneye ulaşmaya ihtiyaç duyan kişilerin yaşamlarını tehlikeye atıyor.  Böylesine cahil ve sorumsuzca davranışta bulunan kişiler günün birinde kendileri veya bir yakınları için ambulansa ihtiyaç duyulabileceklerini unutuyorlar.

Bir başka büyük problem de diğer sürücülerin ambulanslara yol vermemesi veya verememesi. Tek şeritli dar yollar, kilitlenmiş trafik gibi diğer durumlar hariç, bilinçli olarak ambulanslara yol vermeyen ya da kör döğüm trafikte ambulansın arkasına takılıp hızlıca gitmek isterken kazaya neden olan sorumsuz kişiler… Ambulansın içini boş görüp yol vermemekte diretenler… Böylesine bir ortamda sürücüsünden sağlık personeline kadar ambulansın içindeki sağlık çalışanları en kısa sürecede acil durumdaki hastaya ulaşıp onu hastaneye götürmeye çabalıyorlar. Yaşamla oyun oynanır mı? Ama maalesef ülkemizde hergün bu tür utanılası örnekler yaşanıyor.

112 Acil Çağrı Hattı’nda görev yapanların yaşadığı başka sıkıntılar da var. Bunlar arasında arayan kişilerin doğru adres verememesi ve hasta konumunun net olarak belirlenememesi başı çekiyor. Sağlık Bakanlığı’nın web sitesinde özellikle şehirlerarası yollarda ambulansların kullanabileceği geçiş noktaları olmaması nedeni ile karşı şeritte meydana gelen bir vakaya ulaşmak için fazladan 40-50 kilometre mesafe gidilmesi gerektiğinin ve bu durumun hastaya ya da kaza geçiren yaralıya ulaşma süresini uzattığının da altı çiziliyor.

YAŞAMA YOL VE MİNİK 112 PROJELERİ

4 bin 346’sı kara ambulansı, 64’ü dört sedyeli hasta ambulansı,  91’i yoğun bakım-obez ambulansı, 265’i 4 x 4 kar paletli ambulans, 20’si snow track ambulans, 60’sı motosiklet ambulans, 6’ı deniz ambulansı, 3’ü uçak ambulansı, 17’si helikopter  ambulans olmak üzere Sağlık Bakanlığı’nın geniş bir ambulans ağı var. Ancak buna karşın, toplumun acil hizmetler konusundaki bilgisizliği hizmetin ihtiyaç duyan kişilere mümkün olan en kısa sürede ulaşımı önündeki en büyük engel. İşte bu yüzden Sağlık Bakanlığı Yaşama Yol Ver, Minik 112 projeleriyle bu konuda toplumda bir farkındalık yaratmaya çalışıyor.

Ambulanslar geçiş üstünlüğü bulunan araçlar arasında başı çekiyor. Bu konu yasayla da düzenlenmiş. Yasal düzenlemede “Geçiş üstünlüğü olan bir aracın duyulur veya görülür bir işaretini alan ve araç sürücüleri bu araçların kolayca ilerlemelerini sağlamak için taşıt yolu üzerinde yer açmak, gerekiyorsa durmak ve bu araçlar tarafından tamamen geçilinceye kadar beklemek mecburiyetindedirler” deniyor. Dolayısıyla ambulansa yol vermeyenler aslında suç da işlemiş oluyorlar.

Böylesine zor, stresli şartlarda hayat kurtarmak için görev yapan acil servis hizmetmelerinde çalışan tüm personeli tebrik ediyorum. Gelin onların yerine kendimizi koyalım. Pekala, en yakın hastaneye ulaşmak için sirenleri çalan o ambulansta bir yakınımız olabilir! Bir kalp krizi, inme, evde ya da yolda geçirilen bir kaza sonrasında yaşam ile ölüm arasındaki ince çizgide sadece dakikalar vardır.

Esra Kazancıbaşı Öztekin

sagligimicin@gmail.com

Not: Bu yazı 18 Ocak 2020 tarihinde Yenibirlik Gazetesinde yayımlandı.