Akciğer Kanserinin Cerrahi Tedavisinde Kapalı Ameliyatlar

Akciğer kanserinin görülme oranı nedir? Akciğer kanserleri içinde hangisi daha sık görülür? Tipine göre akciğer kanserinin verdiği belirtiler değişir mi? Risk grubuna giren hastalar ne tür tarama testlerini ne zamandan itibaren yaptırmalıdırlar? Akciğer kanserinde ameliyat teknikleri nelerdir? Akciğer kanserinin tedavisinde açık ameliyata göre kapalı ameliyatın ne tür avantajları vardır? Akciğer kanserinde robotik cerrahili ameliyatlar nasıl yapılır? Bronoskopi nedir?

Kolan Şişli Hastanesi’nden Göğüs Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Özkan Demirhan akciğer kanseri ve akciğer kanserinde cerrahi tedavi hakkında merak edilenleri Sağlığım İçin Herşey’de anlattı.

AKCİĞER KANSERİNİN BELİRTİLERİ

. Akciğer kanserinin görülme oranı nedir? Akciğer kanserleri içinde hangisi daha sık görülür? Tipine göre akciğer kanserinin verdiği belirtiler değişir mi?
“Akciğer kanseri dünyada kanserler arasında en sık ölüme sebep olan kanser türüdür.  Akciğer kanseri, primer (küçük hücreli ve küçük hücreli dışı) ve sekonder (vücudun başka yerinden gelen) olarak ikiye ayrılır. Küçük hücreli akciğer kanseri daha az görülür (yüzde 15-20). Akciğer kanseri sinsi seyrettiği için hastalar çok değişik şikayetlerle gelirler. En sık görülen belirtileri;

. Öksürük,

. Balgam çıkarma,

. Kanlı balgam,

. Kanlı tükürük,

. Göğüs ağrısı,

. Nefes darlığıdır.

Bir yandan da bayılma, omuz ağrısı, el parmaklarında şişlik gibi şikayetlere de yol açar. Hastalar çok ileri aşamalarda geldikleri için ancak yüzde 15-20’si ameliyat edilebilir.’’

TARAMA TESTLERİNİ NE ZAMAN YAPTIRMALI?

. Akciğer kanseri açısından özellikle risk grubuna giren hastalar ne tür tarama testlerini ne zamandan itibaren yaptırmalıdırlar?
“Akciğer kanserinde sigara, tütün ve tütün ürünleri bir numaralı risk faktörüdür. Ayrıca mesleki olarak çok kirli ve tozlu ortamlarda bulunan kişiler de risk altındadır. Örneğin asbest maruziyeti primer akciğer yüzdesini arttıran bir durumdur. Bir de özellikle ailede genetik olarak kanser riski yüksek olan kişilerin kendilerine dikkat etmeleri önerilir. 40 yaşını geçmiş, geçmişte sigara hikayesi olan hastalar yılda bir defa doktor kontrolünden geçmelidir. Riski çok yüksek olanlar düz akciğer filmi yerine tomografi ile değerlendirilmelidir. Çünkü akciğer filminde atlama ihtimali çok yüksektir. Teknolojinin gelişmesine paralel olarak düşük doz tomografiler çekilmeye başlandığı için radyasyona daha az maruz kalınmaktadır.’’

AMELİYAT TEKNİKLERİ

. Akciğer kanserinde ameliyat teknikleri nelerdir? Kitlenin bulunduğu bölgeye, tümörün yaygınlığına ya da cinsine göre açık ya da kapalı ameliyat olma önerisi değişir mi?
“Ameliyat tekniği açısından kitlenin yerleşim yeri çok önemlidir. Periferik denilen daha kenardaki ve daha küçük çaplı lezyonlarda minimal invazif teknikler (kapalı ameliyat) uygulanır. Hem robotik hem videotorakoskopik cerrahi ile göğüs kafesinin içine özel aletlerle girilerek akciğerdeki kitle alınır. Ama kalbe yakın kitlelerde açık ameliyatlar tercih edilir. Çünkü kapalı ameliyatlar biraz riskli olur ve çok deneyim gerektirir.’’

Doç. Dr. Özkan Demirhan

KAPALI AMELİYATIN AVANTAJLARI

. Akciğer kanserinin tedavisinde açık ameliyata göre kapalı ameliyatın ne tür avantajları vardır?
“Kapalı ameliyatlar küçük kesiklerle yapıldığı için hastanın hem kanaması çok az olur hem de ameliyat sonrası iyileşme süreci çok kısalır. Hasta daha az travmaya maruz kaldığı için kendini daha çabuk toparlar. Göğüs kafesi ameliyatları biraz ağır ameliyatlardır. Her iki kaburganın arasından girilir. Göğüs kafesi sürekli nefes almak zorunda olduğundan hareket halindedir. Hastanın ağrısı daha az olduğu için daha çabuk iyileşir. Bazı hastalar 2-3. günde rahatlıkla taburcu olurlar. Ayrıca kemoterapi gerekse bile onların onkolojik yönetimi daha başarılı olur. Hastaların ömürlerine daha çok katkı sağlar.’’

. Akciğer kanserinin cerrahi tedavisinde bütün akciğeri çıkarmak mümkün müdür?
“Akciğerin tamamen alınması ilk 1940’larda yapılmıştır. Akciğerin sağda 3 solda 2 olmak üzere 5 parçası vardır. Bir parçasının çıkarılmasına lobektomi, akciğerin tamamen çıkarılmasına da pnömonektomi denir. Gelişen cerrahi teknoloji ve bilimsel faaliyetler sayesinde pnömonektomi yapılmadan hastalıklı bronşu kesme, sağlam bronşu oraya dikme ameliyatları yapılmaktadır.’’

‘‘AKCİĞER KENDİNİ YENİLEMEZ’’

. Akciğerin bir lobu ya da bir bölümü alındığında hastanın nefes kapasitesi geri gelir mi; akciğer kendini yeniler mi?
“Akciğer kendini yenilemez. Bu tür hastalar genelde ileri yaşta ve sigara içen veya KOAH zemini gelişen hastalar oldukları için ameliyat öncesi kardiyolojik ve özellikle akciğer fonksiyon testlerine bakılır. Belli ölçümler yapılarak hastanın o lobu çıktığı zaman ne kadar solunum kapasitesi kalacağı görülür. Eğer solunum kapasitesi olarak akciğer ameliyatını kaldıramayacaksa ameliyat edilmez. Yoğun bakımda solunum cihazına bağlı kalacak hastalar ameliyat edilmez.’’

. Akciğer kanserinde robotik cerrahili ameliyatlar nasıl yapılır?
“Robotik cerrahide üç veya tek kollu robotu cerrah konsol başında yönetir. Özellikle üç boyutlu gördüğü için anatomiye çok hakim olur. Açık ameliyatta ulaşamayacağı yerlere robotla rahatlıkla ulaşabilir.’’

DÜZENLİ CHECK-UP ŞART

. Akciğer kanserinden korunmak için sigaradan ve pasif içicilikten uzak durmaktan başka ne yapmak gerekir?
“Sürekli sigara içilen bir ortamda bulunmak sigara içmek gibidir. Yanınızdaki kişi günde bir paket içiyorsa siz yarım paket içmiş olursunuz. Mentollü, kokulu, çikolatalı tütünlerde ve puroda kanser riski daha yüksektir. Çünkü normal sigara içe çekilirken acır ama bunlar rahatlıkla içe çekildiği için acıtmaz. Akciğer kanserinden uzak kalmak için temiz hava, sağlıklı beslenme haricinde düzenli check-up yaptırmak gerekir.’’

BRONOSKOPİ NEDİR?

. Bronoskopi nedir? Akciğer kanseri dışında başka hangi hastalıkların tanı ya da tedavisinde yararlanılır?
“Bronkoskopi genelde günübirlik bir işlemdir. Hem tedavi hem de tanı amaçlı yapılır. Akciğer kanserlerinin soluk borusunun içine yerleştiği (endobronşiyal) durumlarda biyopsi yapma amaçlı kullanılır. Tedavide ise genelde soluk borusunu ileri derecede tıkayan tümörlerde lazerle veya değişik aletlerle kitle çıkarılarak solunum rahatlatılır. Veya stent koyulur. Soluk borusuna kaçan fındık, iğne gibi yabancı cisimleri çıkarmak için de aspirasyon denilen yöntem kullanılır. Tüberküloz daha sık olduğu zamanlarda oradaki kanama odağını görüp o kanamayı hastanın hayatını kurtarmaya yönelik hem tanı hem tedavi amaçlı kullanılır.’’