Akciğer Kanserinin Nedenleri ve Cerrahi Tedavisi

Küçük hücreli ve küçük hücreli dışı akciğer kanseri nedir? Akciğer kanserinin belirtileri nelerdir? Hastalığı ilerlemiş vakalarda ne tür belirtiler olur? Öksürük akciğer kanserinin habercisi olabilir mi? Hastalık teşhisi için ne tür tetkikler istenir? Sigara içenlerde akciğer kanseri riski nedir? Akciğer kanserinde tedavi yöntemleri nelerdir? Akciğer kanserinde cerrahi tedavi yöntemi kimlere uygulanır? Akciğer kanserinin tedavisinde kapalı ameliyat yöntemi nedir? Kapalı ameliyat yönteminin avantajları nelerdir? Kanser tedavisinde akciğere nasıl bir cerrahi yöntem uygulanır? Bir hastanın hem KOAH’ı varsa hem de akciğerinin bir bölümü alındıysa böyle bir durumda hastanın toparlanması daha mı zor olur?

Medical Park Kocaeli Hastanesi Göğüs Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Ferzat Zonüzi, akciğer kanseri hakkında merak edilenleri Sağlığım İçin Herşey’de anlattı.

AKCİĞER KANSERİNİN BELİRTİLERİ

. Küçük hücreli ve küçük hücreli dışı akciğer kanseri nedir? Bu iki kanser türünün birbirinden farkı nedir? Akciğer kanserinin belirtileri nelerdir?
‘‘Akciğer kanserinde, küçük hücreli ve küçük hücreli dışı olması daha çok patolojik bir sınıflandırmadır. Bunların şikayet anlamında bir farkı yoktur. Hastalar yine öksürük, balgam, ve göğüs ağrısı gibi benzer şikayetlerle başvururlar. Biyopsi sonuçlarından sonra küçük hücreli mi, küçük hücreli dışı mı olduğu anlaşılır. Akciğer kanserleri aslında 4 tipe ayrılır. Küçük hücreli olması daha çok ameliyat etmeme, ilaç tedavisine iyi yanıt vermesi yönünde biraz farklılık gösterir. Küçük hücreli dişi olanlar da kendi içlerinde 3 veya 4 tipe ayrılır. Diğer tiplerde cerrahi biraz daha ön planda gelir. Aralarında bir fark vardır ama sonuçta çoğunlukla teşhis yöntemleri, hastanın şikayetleri hepsinde aynıdır.’’

İLK BELİRTİ ÖKSÜRÜK

. Hastalığı ilerlemiş vakalarda ne tür belirtiler olur? Öksürük akciğer kanserinin habercisi olabilir mi?
‘‘Sigara içenlerde en başta olan belirti öksürük olarak kendini gösterir. Sigara içen herkes öksürür ama bu hastalıkta son zamanlarda öksürüğün şekli değişip başka bir karaktere dönüşür. Öksürüğe bir de balgamdaki renk değişimleri, göğse vuran ağrılar eşlik ederse  hastalar şüphelenmelidir. Ayrıca halsizlik, iştahsızlık, balgamda kan görülmesi akciğer kanserinin belirtileri olabilir. Bu belirtiler hastaya bir tetkik yapılması gerektiğini gösterir. Çünkü birçok hastalıkta benzer belirtiler de görülebilir.’’

NE TÜR TETKİKLER İSTENİYOR?

. Hastalık teşhisi için ne tür tetkikler istenir?
‘‘İlk muayenede hastadan alınan anamnez çok önemlidir. Bunda, hastanın sigara alışkanlığının olup olmadığı, çalıştığı ortam, ailede herhangi bir öykünün varlığı araştırılır. Daha sonra akciğer filmi ve tomografiyle hasta incelenmeye devam edilir. Bilhassa sigara içen 40 yaşın üzerinde bir hasta ise akciğer filmi ne kadar normal olsa da çoğunlukla tomografi istenir. Tomografi bulgularında şüphelendiren herhangi bir problem varsa daha ileri tanı yöntemlerine başvurulur. Tomurcuk taraması (PET) veya endoskopi ile akciğerlerde hastalığın görüldüğü  bölgeden biyopsi alınıp inceleme yapılır. Eğer endoskopi yapılamayacak bir bölgeyse, dışarıdan bir parça alınarak teşhis koyulmaya çalışılır.’’

SİGARANIN ETKİSİ

. Sigara içenlerde akciğer kanseri riski nedir?
‘‘Sigaranın akciğer kanserinde çok büyük etkisi vardır. Hastalarımdan yüzde 90’dan fazlası ya sigara içmiştir ya da sigara içmeye devam ediyordur. Ailede kanser olma anamnezi de varsa bu da çok önemlidir. Bilhassa sigara da içiyorsa bu hastalar araştırılır.’’

. Sigara dışındaki tütün mamulleri de akciğer kanseri açısından risk taşır mı?
‘‘Tütün mamullerinin hepsi risklidir. Sigarada çok daha fazla işlenmiş maddeler olması nedeniyle biraz daha problemlidir. Çok yaygın olarak da kullanılmaktadır. Tütün türlerinin hepsi, solunum yolundan geçen o duman ve dumanın sıcaklığının verdiği tahrişten dolayı bu bölgedeki organların tümünde kanser olma riskini artırır.’’

AKCİĞER KANSERİNDE TEDAVİ YÖNTEMLERİ

. Akciğer kanserinde tedavi yöntemleri nelerdir? Akciğer kanserinde cerrahi tedavi yöntemi kimlere uygulanır?
‘‘Akciğer kanseri sinsi seyrettiği için genellikle hastanın çok fazla şikayeti olmaz. Bazen bir öksürükle başlayabilir ve çoğunlukla bu tip hastalar geç gelebilirler. Onun için de hastalık  başka organlara sıçradığı zaman hastalar başvururlar. Hastanın bütün vücut taramasının yapılması da bu nedenledir. Göğüs cerrahisinin buradaki rolü eğer başka yerinde bir sıkıntı varsa teşhisini koyup, hastayı onkolojiye sevk etmek ve onkoloji tedavisini devam ettirmektir. Hastaların yüzde 90’ı hastalık başka organlara sıçradığı zaman gelmektedir. Ancak yüzde 10 civarında hastaya, bu hastalıktan kurtulabilirsiniz, bu hastalıkla mücadele edebiliriz, mesajları verilebilmektedir. Yüzde 10 civarında hastalar ameliyat edilir. Yalnız akciğerinde hastalık olup başka lenf nodlarına veya göğüs içerisinde başka bir organa sıçramamış olan hastalar,  ameliyat olabilecek hastalar olarak seçilir.’’

KAPALI AMELİYAT YÖNTEMİ

. Akciğer kanserinin tedavisinde kapalı ameliyat yöntemi nedir? Kimlere kapalı ameliyat yöntemi uygulanır?
‘‘Temel amaç hastalığın tekrarlamasını engellemek ve hastayı bu hastalıktan kurtarmak olduğu için ister açık, ister kapalı, isterse robotik olsun gereken tedaviler yapılır. Akciğerlerin hastalıklı olan bölgesinin alınması gerekir. Akciğerlerde de bölümler vardır. Mesela sağ akciğerde 3, sol akciğerde 2 bölüm bulunur. Hangi bölümde hastalık varsa o bölüm alınır. Son zamanlarda gelişen teknolojiyle aynı işlem kapalı bir şekilde optik sistemlerle, TV-video sistemleri aracılığıyla yapılmaktadır. Ayrıca daha küçük bir kesiyle yani göğüs kafesi daha fazla yıpratılmadan, 2-3 delikle veya belki tek delikten göğüs kafesi içerisinde müdahaleler yapılır. Böylece hastaya bir iyileşme şansı verilmiş olunur.’’

. Kapalı ameliyat yönteminin avantajları nelerdir?
‘‘Kapalı ameliyat sisteminde hasta daha az ağrı çekeceği için ameliyat sonrası daha çabuk toparlayıp daha hızlı bir şekilde kendi hayatına ve işine döner. Ama kanser cerrahisi sonuçları olarak ikisinde de benzer sonuçlar vardır.’’

CERRAHİ NASIL YAPILIYOR?

. Kanser tedavisinde akciğere nasıl bir cerrahi yöntem uygulanır?
‘‘Akciğerlerin en az bir lobu çıkartılır. Bu tür ameliyatlara bütün akciğeri çıkarabilecek şekilde hazırlıklı girilir. Sağ akciğer ya da sol akciğeri alabilecek miyiz, hasta buna hazır mı, vücudu kaldırabilir mi bunlara bakılıp hasta ameliyata alınır. Ama yapılabildiği kadarıyla da akciğer korumaya çalışılır; bir lobu, belki iki lobu, gerek olursa hepsi alınır. Çoğunlukla daha merkezi kanserlerde yani ana hava yollarına biraz daha yakın olan veya ana damarsal yapılara yakın olan tümörlerde bütün akciğer alınmak zorunda kalınabilir. Bütün akciğerin alınması hastanın hayati fonksiyonlarını çok fazla da kaybettirmez.’’

KOAH DA VARSA…

. Bir hastanın hem KOAH’ı varsa hem de akciğerinin bir bölümü alındıysa böyle bir durumda hastanın toparlanması daha mı zor olur? Hasta yine zaman zaman nefes darlıkları çekmeye devam eder mi?
‘‘Bu hastalar çoğunlukla sigara içenler olduğu için hepsinde KOAH vardır. Ameliyat öncesi bunların KOAH derecesi ölçülür. Ölçümlerle hastanın ameliyatı kaldırıp kaldıramayacağına karar verilip ona göre ameliyata alınır. Bazen KOAH’lı bölgenin içinde kanserli bölge olunca daha faydalı olur; çalışmayan kısım çıkartılır. Bazen de daha fazla çalışan kısımda kanser olur; bu sefer KOAH’lı bölge kalır, kanserli bölge alınmak zorunda kalınır. Bu da hastada daha fazla fonksiyon kaybına neden olur.’’

. Hangi risk grupları hekime başvurmalıdır?
‘‘40 yaşın üzerinde sigara içen, herhangi bir şikayeti olmayan erkek ya da kadın mutlaka bir kontrolden geçmelidir. Muayene olmaları, akciğer filmi, belki bir tomografi çektirmeleri önerilir. Bilhassa öksürük, öksürükle birlikte kanlı balgam veya göğüs ağrısı varsa veya yürürken, hareket ederken nefes darlığı çekiyorsa bu tip kişiler kesinlikle bir kontrolden geçmelidir.’’