Akıllı Lens ve No Touch Lazer Tedavisi

Katarakt hastalığını ve akıllı lensleri Veni Vidi Göz Caddebostan’dan Göz Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Fırat Helvacıoğlu anlattı.

KATARAKT NEDİR?

Katarakt nasıl bir hastalıktır?
Katarakt, ilerleyen yaşla birlikte kişinin görme kalitesini etkileyen ve dünyadaki en sık görme azalmasının sebebi olan hastalıkların başında gelir. Gözümüzün içinde bir merceğimiz var. Bu lens uzak ve yakın görmemizi sağlarken odaklanan bir mercektir. 40’lı yaşlardan sonra bu mercek fonksiyonlarını kaybetmeye başlar. Aslında buna deforme lens sendromu da denilebilir. Ve ilerleyen yaşla birlikte mercek sararmaya, kahverengileşmeye, ışığı geçirmemeye başlar. Genelde de hastalar görmede azalma şikâyetleri ile doktora başvurular. Tedavisi cerrahidir.

Katarakt hastalığı en çok kimlerde görülüyor? Bir yaşlılık hastalığı mıdır?
Kataraktta yaşın ilerlemesi en büyük risk faktörüdür. Ama bazı durumlarda gençlerde de görülebiliyor. Örneğin şeker hastalarında çok erken yaşlarda da katarakt oluşabiliyor. Çok sıcak ortamlarda çalışan insanlarda, elektrik çarpmalarına maruz kalmış kişilerde ya da travmaya bağlı olarak da erken kataraktlar oluşabiliyor. Çocukluk dönemi kataraktları dediğimiz farklı bir katarakt daha vardır. Bunlar doğumsal ya da erken çocuklukta gözlenebilen kataraktlardır. Bazen de göz tansiyonu, üveit gibi gözün kendi hastalıkları katarakta yol açabilir. Bu hastalıklardan sonra da sekonder yani ikincil kataraktlar gelişebiliyor.

KATARAKTIN BELİRTİLERİ

Ne tür belirtiler oluyor?
Katarakt çok gizli kalan bir hastalık değildir. Hasta genelde gözleri iyi görmediği zaman bir şeylerin ters gittiğini anlar. Bazı hastalıklar mesela göz tansiyonu hastalığı çok bulgu vermeden vermeyebiliyor. Çünkü çevre alan kaybı ile gidiyor. Ama katarakta hastanın özellikle görmesi azalıyor. Görme düşünce karanlık görme, ışıkları bulanık görme, gece zor görme, yakını okuyamazken okuma gibi şikâyetler olabiliyor. Katarakt olunca mercek biraz daha kırma gücünü arttırıp miyopa, eksi numaraya kayıyor. Yakını göremeyen bir insan, uzağı bulanık görüp yakını iyi görmeye başlıyorsa bu katarakt kaynaklı bir belirti olabilir.

Tedavisi nasıl yapılıyor?
Katarakt cerrahisi, Fakoemülsifikasyon yöntemiyle yapılıyor. Bu yöntemde ses hızından çok daha hızlı ultrasonik titreşimler gösteren bir cihaz, gözün içine çok küçük kesilerle yerleştirilerek fonksiyonunu kaybetmiş, sertleşmiş merceği temizler. Temizledikten sonrada gözün içine mercekler yerleştirilir. Akıllı lensler son basamaklar; yani en son teknoloji ürünleridir. Akıllı lensler 3 odaklı multifokal merceklere verilen isimdir. Yakın, orta ve uzak mesafede net bir görüntü sağlar. Bu tedavi ile hasta hem katarakttan hem de gözlüklerinden kurtulur.

Doç. Dr. Fırat Helvacıoğlu

AKILLI LENSLERLE KATARAKT TEDAVİSİ

Akıllı lensler nasıl uygulanıyor? Cerrahisi nasıl yapılıyor?
Cerrahi standart katarakt ameliyatının aynısıdır. Katarakt ameliyatında kataraktı temizledikten sonra merceği yerleştirirken eski standart monofokal bir mercek yerine çok odaklı akıllı mercekleri yerleştirilir. Bu merceği yerleştirdikten sonrada ameliyat sonlanır. Ameliyat süresi yaklaşık normal rutin bir katarakt ameliyatında 5-15 dakika arasında sürer. Akıllı mercekleri katarakt olmadan öncede yerleştirilebilir. Yani kişinin katarakt olması gerekmez. Uygun genç hastalara da yapılabilir. Genellikle iki göz arasında bir hafta süre olması tercih ediliyor.

Operasyon sonrası peki, hasta hemen görmeye başlıyor mu?
Operasyon sonrası hasta görmeye başlıyor. Artık topikal yani damla anestezi ile cerrahiler yapılıyor. Ağrısız ve hızlı işlemlerdir. Hasta için çok konforlu olan bu işlemden sonra yani hasta ameliyattan çıktıktan sonra görmeye başlıyor. Eve gidene kadar gözün üstüne bir göz pedi yerleştirilir. Eve gidince bu pedi açabilir ve bir süre damlalarını kullanmaya başlar. Ertesi gün de kontrolü sağlanır.

Akıllı lensler için kişinin sadece katarakt olması mı gerekir?
Akıllı lensler aynı zamanda bir refraktif cerrahidir. Gençlere uyguladığımız miyop, astigmat, hipermetrop için uyguladığımız lazer cerrahileri gibi tedavi yelpazesinin bir parçası da akıllı lenslerdir. Mesela yaşı çok küçük olup örneğin 20’li ya da 30’lu yaşlarda kırma kusurları yüksek olan hipermetroplara lazer tedavisi uygulanamıyorsa bu hasta grubuna akıllı lensler uygulanabilir. Buna saydam lens çıkartma ameliyatı diyoruz; yani kataraktları olmadığı halde gözün içindeki merceği boşaltıp oraya akıllı mercekleri yerleştirip hastalara güzel bir görme imkanı sağlayabiliyoruz.

Bu hastalarda ileride katarakt gelişme ihtimali durumu olur mu?
Zaten merceğin içindeki lens materyalini çıkarttığımız zaman artık bir daha ileride katarakt gelişmesi imkansızdır. Yani bu merceği taktığımız hastaların reflaksiyonları kırma kusurları ömür boyu sabit kalır.

NO TOUCH LAZER TEDAVİSİ

No touch lazer nedir? Özellikleri nelerdir? Avantajları nelerdir?
No touch lazer çok güvenilir bir lazer teknolojisidir. Gözün yüzeyinde sadece lazer teması olur. Göze hiçbir şekilde kesici bir lazer bıçağı ya da normal bir keratom dediğimiz bıçak kullanılmaz. Bu bıçakların gözde oluşturduğu basınç gözükmediği için retina komplikasyonu yoktur. Standart bir lazer cerrahisinde gözün yüzeyini kesmek için kullandığımız basınçlı aletler gözün retina dediğimiz arka kısmında bir basınç uygular. Gözün ön tarafında biz ameliyatımızı yaparken beklemediğimiz bir yerde komplikasyon çıkabilir. No touch lazer şu anda retina için en sağlıklı yöntemdir; çünkü göze hiçbir temas olmaz. Kornea dediğimiz gözün en üstündeki saydam doku, lazer yapılan dokunun kalınlığı çok önemlidir. İnce gözlerde keratomlar kullanarak bir klasik cerrahi yapma imkanı yoktur. Ama no touch lazer, ince gözlerde de güvenle uygulanabilir Çok güvenilir bir yöntemdir. Miyop, astigmat bazı hipermetropların tedavisinde tercih edilebilir.

No touch lazerde operasyon ne kadar sürüyor? Anestezi nasıl? İki göz aynı anda yapılabiliyor mu?
Operasyon iki göze aynı anda yapılır. Çok güvenilir bir yöntemdir, komplikasyon riski son derece düşüktür. Toplam süre 2-4 dakika arasında değişmektedir. Göze bir damla damlatılır. Damla ile anestezi uygulanır. Daha sonra hastanın gözüne temas edilmeden sadece hastanın başı tutularak lazer yapılır Oldukça konforlu bir operasyondur.

Çok yüksek miyoplarda tedavi yöntemleriniz nelerdir?
Lazerin bazı sınırları vardır. Kornea dediğimiz bu saydam dokunun eğimi, kırıcılık değeri ve kalınlığı önemli bir kriterdir. Bazı hastalar -12, -14 gibi çok yüksek miyop; yani lazerin limitlerini aşan miyop değerlerindedir. Bu tip hastaların eğer gözlerinin yapısı uygunsa arka kamara fakik lensler çok iyi alternatiflerdir. Bu hastaların gözünün içine bu lensler yerleştirilir. Normal kendi lenslerine dokunmadan yapılan bu ameliyat sonrasında hastaların uzak, yakın, orta mesafesi gözlük kullanmasına gerek kalmadan düzelmiş olur. Bu yüksek miyoplar için kullanılan alternatif bir yöntemdir. Her hastanın durumu kendine özeldir ve her hasta için onların daha mutlu, konforlu yaşamasını sağlayacak bir yöntem vardır.

OPERASYON SONRASI DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Her iki yöntemi de göz önüne aldığımızda yurtdışından gelecek olan hastalara neler önermek istersiniz? Kaç günlerini ayırmalılar?
Akıllı mercekler uygulanacaksa hastanın bir hafta süre ayırması yeterlidir. Lazerler daha çok gençlerde tercih edilen miyopinin tedavisinde ön planda olan yöntemlerdir. Çok daha hızlı uygulanan, çok daha hızlı iyileşme sunan yöntemlerdir. Bu işlem için de 3-4 gün ayırması yeterli olacaktır. Ameliyat sonrası 4. günden sonra duş alabilirler. Akıllı lenslerde deniz ya da havuz gibi aktiviteleri ise 2 hafta sonra gerçekleştirebilirler. İdeal olan bir hafta kadar göze su temasının olmamasıdır; ama 4 gün yaraların primer kapanması için yeterli süreyi sağlar. No touch lazerin en büyük avantajı gözde bir kesi oluşturmamasıdır. Bunun için hasta birinci haftadan sonra denize, havuza girebilir.