Alzheimer Hastalığı

Alzheimer hastalığı demans (bunama) tiplerinden biri olup, beyin hücrelerinin zamanından önce ölmesi ve küçülerek aktivitesini kaybetmesinden kaynaklanan bir hastalıktır. Diğer bir deyişle Alzheimer hastalığı günlük aktivitelerin bozulmasından, ilerleyen dönemde hastanın kendisini ifade edememesi, çevreyle ilişkilerinin bozulması, hesap muhakeme yeteneğinin ve algılamanın bozulmasıyla kendini gösteren,  daha ileri dönemlerdeyse  hastanın kişilik değişiklikleriyle psikolojik belirtilerin ortaya çıkmasına neden olan bir hastalıktır.

Alzheimer hastalığı kimlerde ve ne sıklıkta görülür

Alzheimer hastalığı genellikle 60 yaşından sonra ortaya çıkan bir hastalıktır. 65 yaşın üzerinde yaklaşık her 10 kişiden birinde; 85 yaşın üzerindeki ise yaklaşık her iki kişiden birinde görülmektedir.Tüm dünyada 20 milyona yakın Alzheimer hastası bulunduğu tahmin edilmektedir. Alzheimer hastalığı, kadınlarda ve erkeklerde  aynı oranda görülür. Alzheimer hastalığı bulaşıcı ve kalıtsal bir hastalık değildir. Ancak düşük oranda ailesel bir yatkınlık olabileceği düşünülmektedir.

Alzheimer hastalığının belirtileri nelerdir?

Alzheimer hastalığının ilk belirtisi genellikle unutkanlıktır. Yakın zamana ait bilgileri hatırlama veya yeni bilgileri öğrenme güçlüğü görülür. Ayrıca konuşma bozukluğu, karar verme güçlüğü, kişileri tanıyamama ya da yolunu kaybetme gibi zihinsel sorunlar, ayrıca  davranış ve kişilik bozuklukları da eşlik eder. Özellikle hastalık ilerledikçe birçok hastada depresyon, saldırganlık, huzursuzluk, hayaller görme, uyku bozuklukları ya da amaçsızca dolaşma gibi ruhsal sorunlar görümektedir. Belirtileri iki  ana grupta toplayabiliriz:

Alzheimer hastalığının tedavisi var mıdır?

Alzheimer hastalığını tamamen ortadan kaldıracak bir tedavi bugün için  yoktur. Ancak belli bir süre hastalığın ilerleme hızını durduracak ya da yavaşlatacak bazı yeni tedavi olanakları bulunmaktadır. İlaç tedavisi, Alzheimer hastalığını tamamen durdurmaz, ancak bellek kaybı dahil çeşitli zihinsel bozukluk belirtilerinin hafiflemesini sağlar. Böylelikle hastanın günlük yaşam aktiviteleri daha uzun süre korunur. Depresyon, huzursuzluk, uykusuzluk ya da hayaller görme gibi davranış bozukluklarında da ilaç tedavisi uygulanır.

Alzheimer hastalarının bakımında nelere dikkat edilmelidir?

Alzheimer hastaları için, ilaç tedavisinin yanısıra özenli bir bakımında önemi büyüktür.Yemek yeme, giyinme, tuvalete gitme veya yıkanma gibi günlük yaşam aktiviteleri, hastalığın ilerlemesiyle birlikte kötüleşebilir ve hasta gittikçe daha çok bakıma muhtaç duruma gelebilir. Duygusal açıdan da hastaya destek vermek ve boş zamanlarında oyalanması için çeşitli uğraşlar yaratarak, yaşama bağlanmasını sağlamak önemlidir. Alzheimer hastasının ev içinde ve dışında güvenliğini sağlamak da gerekir. Ocağı yakarken yangın çıkarmaması, kaygan zeminlerde düşmemesi veya tek başına sokağa çıkıp kaybolmaması için önlem alınması gerekir. Alzheimer hastaları belli bir dönemden sonra kendilerinin ve çevrelerinin güvenliği açısından araba kullanmamalıdır. Alzheimer hastaları para kullanma konusunda da sorunlar yaşayabileceğinden, tek başına bankaya gitmeleri, çek kullanmaları ya da büyük paralarla alışveriş yapmaları sakıncalı olabilir.

Alzheimer  hastalığı  konusundaki  bilincin ve  dayanışmanın geliştirilmesi amacıyla 21   Eylül Dünya Alzheimer Günü olarak belirlenmiştir.

İstanbul Halk Sağlığı Müdürlüğü