Anestezi Uzmanı ile İlk Tanışma…

Anestezi uzmanının ameliyat olacak bir hastayla ilgili sorumluluğu nerede başlar, ne zaman biter? Hastalar cerrahlarını olduğu gibi, anestezi uzmanlarını da seçebi­lirler mi? Hastaların kendilerine anestezi verecek uzmanı tanımalarının nasıl bir önemi vardır? Anestezi uzmanı ameliyat öncesinde hastayı ne zaman görmelidir? Hastanın acilen ameliyata alınmasını gerektiren yaşamı tehdit eden durumlarda anestezi uzmanı-hasta görüşmesi ve ameliyat öncesindeki tetkikler atlanabilir mi? Hasta kendisine en uy­gun anestezi yöntemine doktoru ile birlikte karar verebilir mi? Hastaya hangi yöntemle anestezi verileceği kararından tek sorumlu anestezi uzmanı mıdır?

Cerrahi müdahale ön­cesinde hastayla görüşen hekimle, ameliyathanede anestezi verecek hekimin idealde aynı kişi olması gerekir mi? Merak edilen bu soruları Türk Anesteziyoloji ve Reanimasyon Derneği Başkanı, Avrupa Anesteziyoloji Derneği Sürekli Tıp Eğitimi Komite (ESA CEEA) Üyesi ve aynı zamanda Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İbni Sina Hastanesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Neslihan Alkış yanıtlıyor.

Sağlık Adası Yayınları’ndan çıkan, gazeteci Esra Kazancıbaşı Öztekin ile Nihal Yazan’ın anestezi, yoğun bakım ve ağrı tedavisi konusunda uzman 15 hekimle yaptığı söyleşilerden oluşan ‘‘Sorular ve Yanıtlarla Anestezi’’ kitabında yer alan röportajın işte bazı bölümleri:

.Anestezi uzmanının ameliyat olacak bir hastayla ilgili sorum­luluğu nerede başlar, ne zaman biter?
“Hastanın ameliyat olmak üzere programı başladığı anda anestezi uzmanı da o programın içinde yer alır. Ameliyatı sırasında hastaya mutlaka genel, bölgesel (rejyonal) ya da farklı şekillerde anestezi verile­cektir. Cerrahi tedavinin hasta için en güvenli şekilde yapılması, ame­liyatın hastaya en az zarar verebilecek şekilde planlanması noktasında anestezi doktorunun sorumluluğu başlar. Bu sorumluluk çoğu kişinin düşündüğü gibi ameliyat bitiminde sona ermez. Hastanın ameliyat öncesindeki fonksiyonları tamamen geri dönene kadar devam eder. Bu süreçte hastadan anestezi doktoru sorumludur.”

ANESTEZİ UZMANINIZI SEÇME HAKKINIZ VAR MI?

. Hastalar cerrahlarını olduğu gibi, anestezi uzmanlarını da seçebilirler mi? Her vakada bu mümkün müdür?
“Hastaların anestezi uzmanlarını kesinlikle seçebilmesi gerekir. Ancak Türkiye’de bazı kurumsal aidiyetler nedeniyle bu her zaman mümkün olmamaktadır. Örneğin, operasyonu yapacak cerrah bir dev­let hastanesinde ama hastanın seçmek istediği anestezi uzmanı başka hastanede görevli olabilir. Bu nedenle genellikle cerrahi ekiple aynı kurumda olan anestezi uzmanı tercih edilir. Ameliyat kararı alındıktan sonra, hasta derhal o konuyla ilgili anestezi uzmanına yönlendirilir. İşte bu noktada hasta ile anestezi doktorunun iletişimi başlar. Ameli­yat öncesinde tanıştığı anestezi uzmanına güven duymayan hastanın başka bir anestezi uzmanını talep etme hakkı vardır. Ancak bu anestezi uzmanının da cerrahla aynı hastanede olması lazımdır. Bu yüzden hastalar genelde kendilerini bir ekibe teslim ederler. Böylelikle cerra­hın birlikte çalıştığı anestezi uzmanını da seçilmiş olur. Tabii, anestezi uzmanı hastayı gerekiyorsa, bir başka uzmana, örneğin bir kardiyoloji uzmanına yönlendirerek hastasının genel sağlık durumu hakkında bilgi alıp, süreci ona göre yönetir. Bu yönlendirmeler konsültasyonlar şeklindedir. Bazen de hastalar anestezi açısından kendilerini güvende hissedip tam tersine cerrahlarını değiştirmek isteyebilirler.”

ANESTEZİ UZMANINI TANIMAK NEDEN ÖNEMLİ?

. Hastanın kendisine anestezi verecek uzmanı tanımasının nasıl bir önemi vardır?
“Hasta nasıl cerrahını araştırıyor ve geçireceği ameliyat konusunda onun deneyiminden emin olmak istiyorsa, aynı şey aslında anestezi uzmanları için de geçerlidir. Anestezi uzmanları ameliyat öncesinde mutlaka hasta ile yüzyüze gelirler. Bu görüşmede hastanın sağlık geçmişi, kullandığı ilaçlar, alerjisi olup olmadığı gibi konularda bilgi alırlar. İşte, bu görüşmede anestezi verecek hekim ile tanışmak, aklına takılan soruları yöneltmek hastayı ruhsal olarak büyük ölçüde rahat­latabilir. Tabii, diğer yanda bu görüşme sonrasında hastanın anestezi doktorunun değişmesini talep etme hakkı da vardır.”

“ÇOCUKLAR KANDIRILARAK AMELİYATA ALINMAMALI”

.Çocuk hastalar açısından anestezi uzmanı ile tanışma ne ifade eder?
“Ameliyat öncesinde çocuklar canlarının acımasından ve ailelerin­den koparılmaktan korkarlar. Anestezi uzmanı çocuğa cerrahi girişim sırasında yanında olacağını, asla ağrı duymayacağını, canının yanma­yacağını ve anne babasının kendisini hiçbir zaman terk etmeyeceğini söyleyerek ona güven vermelidir. Çocuklar asla kandırılarak ameliyata alınmamalıdır. Çünkü en büyük reaksiyonu, anestezi ve ameliyat konu­sunda kandırılan çocuklar vermektedir. Aldatılan çocukların yaşadığı travma belki bir ömür boyu sürmektedir. Bu nedenle çocukların anlaya­bileceği bir dille, uyumanın nasıl bir şey olduğunun, operasyonda nasıl bir işlem yapılacağının anlatılması yerinde olur. Çocukların ameliyat öncesinde operasyona psikolojik olarak hazırlanmaları, ameliyathaneye geldiklerinde tanıdık bir ekiple karşılaşmaları son derece önemlidir. Bazen çocuk uyutulurken anne ya da baba da ameliyata alınır. Ayrıca çocuk hastaların mutlaka anne ya da babalarının yanında anesteziden uyanmaları sağlanır.”

ANESTEZİ UZMANI HASTAYI NE ZAMAN GÖRMELİ?

. Anestezi uzmanı ameliyat öncesinde hastayı ne zaman görme­lidir? Vakanın aciliyetine göre bu süre nasıl değişebilir?
“Ameliyat öncesinde hastayla görüşme zamanı vakaya göre değişir. Eğer sağlıklı, genç bir hasta operasyon geçirecekse ve cerrahinin acili­yeti yoksa bir gün öncesinde görülmesi yeterli olur. Ancak kalp ya da şeker hastası, sigara kullanan, yaşlı ve aşırı kilolu hastaların ameliyata belli bir süre öncesinden hazırlanmaları gerekir. Göğüs, kalp-damar cerrahisi gibi yüksek kan kaybı beklenen büyük bir ameliyatı geçirecek hastalar ise çok daha önce, mesela bir ay öncesinden görülmelidir. Bu gruptaki hastaların kullandığı bazı ilaçların kesilmesi, hastanın sağlık durumunun optimize edilmesi için anestezi uzmanının bir aya ihtiyacı vardır.

Bu özellikli durumlar dışında, genelde ameliyat edilmesine karar verilen hastalar, bir gün önceden çağırılır. Hazırlıkları tamamlanan hastaya ameliyat için onay verilir. Böylece süreç başlamış olur. Hastaya ilaçlarını ne şekilde alacağı söylenir.”

 . Hastanın acilen ameliyata alınması gereken, yaşamı tehdit eden durumlarda anestezi uzmanı-hasta görüşmesi ve yapılması gereken tetkikler atlanabilir mi?
“Acil ameliyat edilmesi gereken hastalar da mutlaka anestezi uzmanı tarafından görülür. Sadece tetkiklerin süresi kısaltılmaya çalışılır. Tabii, daha yüksek riskler alınarak ameliyata girilir ama hastanın güvenli­ğinden kesinlikle taviz verilmez.”

KİTAPTA YANITLARI YER ALAN DİĞER SORULAR

. Demansı yani bunaması olan, alzheimer hastası ya da bilinci kapalı yaşlılarda anestezi uzmanları bilgiyi kimden almalıdır?

. Hastaya uygulanacak anestezi yöntemi, kişinin sağlık durumu­na, kronik hastalıklarına ve geçireceği cerrahinin özelliğine bağlı olarak değişir mi?

. Hasta kendisine en uygun anestezi yöntemine doktoru ile birlikte karar verebilir mi?

. Hastaya hangi yöntemle anestezi verileceği kararından tek sorumlu anestezi uzmanı mıdır? Yoksa bu kararda hastanın cerra­hının da katılımı olabilir mi?

. Hastayla cerrahi müdahale öncesinde görüşen hekimle, ameliyathanede anestezi verecek hekimin idealde aynı kişi olması gerekir mi?

. Çoğu hasta anesteziyle ilgili olarak “Ya uyanamazsam” en­dişesi yaşar. Anestezi uzmanı hastanın bu tür endişelerini nasıl giderebilir?

. Anestezi uzmanlarının hastaların uyanma aşamasında ne gibi sorumlulukları vardır?

ANESTEZİ KİTABINDA YER ALAN DİĞER KONULAR

Sağlık Adası Yayınları’ndan çıkan ‘‘Sorular ve Yanıtlarla Anestezi’’ kitabında ameliyata hazırlık döneminde yapılması gerekenlerden genel, bölgesel ve lokal anesteziye kadar pek çok konu yer alıyor. Çocuklarda, yaşlılarda, kalp ve KOAH hastalarında anestezi uygulamalarıyla ilgili bilgilendirici söyleşiler bulunuyor.

Gazeteci Esra Kazancıbaşı Öztekin ile Nihal Yazan’ın imza attığı kitap, Türk Anesteziyoloji ve Reanimasyon Derneği’nin katkılarıyla hazırlandı. 15 hekimle söyleşi yapılan kitapta, anestezi, yoğun bakım ve ağrı tedavisiyle ilgili merak edilen yüzlerce sorunun yanıtı yer alıyor:

. Anestezi Nedir, Ne İşe Yarar?

. Güvenli Anestezi Nedir?

. Anestezi Uzmanları Neler Yapar?

. Genel Anestezi

. Bölgesel Anestezi

. Sedasyon

. Lokal Anestezi

. Özellikli Durumlarda Anestezi

. Çocuklarda Anestezi

. Yaşlılarda Anestezi

. Kalp Hastalarında Anestezi

. Diş Tedavilerinde Anestezi

. Hamilelikte Anestezi

. Ağrısız Doğum

. Anestezi Uzmanınız ve Siz

. Hastaların Sorumlulukları

. Ameliyat Dönemi (Perioperatif) Bakım ve Tedavi

. Anestezi Uzmanınız Hep Yanınızda!

. Palyatif Bakım

. Anestezi ile İlgili Yanlış Bilinenler

. 23 Soruda Anestezi

. Vücudun Alarm Sinyali: Ağrı

. Ağrıları Dindiren Bölüm: Algoloji

. Girişimsel Ağrı Tedavisi

. Kanser Ağrılarının Tedavisinde Girişimsel Yöntemler

. Ağrı Tedavisinde Doğrular-Yanlışlar

. Kemoterapiler Bu Yöntemle Daha Güvenli

. Kalp-Akciğer Canlandırması

. “Hayata El Ver”

KİTAPTA RÖPORTAJI YER ALAN UZMANLAR

Kitapta anestezi, yoğun bakım ve ağrı tedavisi konularında söyleşileri yer alan hekimlerin isimleri soyadı sırasına göre şöyle sıralanıyor:

Prof. Dr. Zekeriyya Alanoğlu,  Prof. Dr. Neslihan Alkış, Prof. Dr. Mustafa Bayar, Prof. Dr. Hülya Bilgin, Prof. Dr. Güner Kaya, Prof. Dr. Yüksel Keçik, Prof. Dr. Hasan Koçoğlu, Prof. Dr. Ercan Kurt, Prof. Dr. Ömer Kurtipek, Dr. Fikret Kutlu, Prof. Dr. Feyhan Ökten, Prof. Dr. Gül Köknel Talu, Prof. Dr. Emine Nur Tozan,  Doç. Dr. Tuğhan Utku ve Prof. Dr. Dilek Yörükoğlu.

www.sagligimicinhersey.com portalıyla aynı adı taşıyan sağlık kitapları serisinin beşinci kitabı olan “Sorular ve Yanıtlarla Anestezi”ye D&R mağazaları başta olmak üzere kitapevlerinden ulaşabilirsiniz. Kitabı ayrıca D&R web sitesi ve İdefix başta olmak üzere online kitapevlerinden de temin etmek mümkün.

Sağlığım İçin Her Şey Sağlık Kitapları Serisi’nin “Sorular ve Yanıtlarla Hepatitler”, “Sorular ve Yanıtlarla Göz Hastalıkları”, “Sorular ve Yanıtlarla Diyabet” ve ‘‘Sorularla ve Yanıtlarla Romatoid Artrit’’ konulu kitapları da bulunuyor.