Ani Kalp Ölümlerinin Nedenleri

Yüksek tansiyon, sigara, artan yaş gibi risk faktörleri ani kalp ölümlerine neden olabiliyor. Memorial Hizmet Hastanesi Kardiyoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Suat Altınmakas, ani kalp ölümleri ile ilgili merak edilenler hakkında bilgi verdi.

Ani ölümlerin yaklaşık yüzde 95’i ani kalp kaynaklı ölüm olarak gerçekleşmektedir. Ani ölüm, kalp-damar performansının bir olayla aniden bozulmasını takiben, yaklaşık bir saat içinde bilincin kaybolması ve doğal ölümün oluşması olarak tanımlanmaktadır.

Bu bir saatlik dönem genelde olaylar sonrası geriye dönük değerlendirmeler sonucu ve kurtarılan kişilerden elde edilen bilgilerden elde edilmiş olup, bazı insanlarda olayın başlaması ile ölümün gerçekleşmesi arasında sadece dakikalar olabilmektedir. Bu dönemde olayın başlaması ile ilk hissedilenler; göğüs ağrısı, nefes darlığı ve çarpıntı olabilmektedir.

Bu şikayetlerin daha hafif şiddette olanları, olay öncesi günlerde ve haftalarda da olabilmektedir. Olayın başlamasını takiben kısa sürelerde kalbin durması ve beyin kan akımının kesilmesi sonucu bilinç kaybı yaşanmakta ve biyolojik ölüm dakikalar içinde gelişmektedir.

EN ÇOK ERKEKLERDE GÖRÜLÜYOR

Ani ölümün altında genellikle kalbe ilişkin nedenler yattığı için “ani kardiyak ölüm” olarak adlandırılmaktadır. Her yaş grubunda görülebilmekle birlikte; 35 yaş üzeri kişilerde ve özellikle erkeklerde daha sık rastlanmaktadır. 35 yaş üzeri grupta görülmesinin en önemli nedeni; koroner kalp hastalığı olup, ayrıca kalp kası hastalıkları, kalp kapak hastalıkları ve kalbi tutan diğer hastalıklar önemli diğer nedenler arasındadır.

Ani kardiyak ölümün sıklığı, bilinen ciddi kalp hastalığı olanlar arasında yüzde 10–25 gibi oranlara çıkabilmektedir. 35 yaş üzeri genel popülasyonda görülme sıklığı ise; bir yıllık dönem için 500-1000 kişi arasında bir kişide görülmektedir. Erkeklerde menopoza girmemiş kadınlara oranla ani ölüm sıklığı 10 katı kadar daha fazla iken; bu oran menopoz sonrası artan yaş ile hızla kapanmaktadır. Ayrıca siyah ırktan olanlarda beyaz ırktan olanlara göre daha sıktır.

SPORCULAR RİSK GRUBUNDA

Gençler ve çocuklarda ani kardiyak ölüm nedenleri arasında; doğuştan gelen kalp kası hastalıkları, kalp kası iltihabı (Myokardit), kalp ritm bozukluğuna yol açan kalıtsal hastalıklar sayılmakla birlikte, bu yaş gurubunda ani ölüm oranı yüz binde bir olmaktadır. Bu sıklık sporcularda normal insanlarda görülen oranın iki katından daha fazladır.

HİPERTANSİYONU OLANLAR VE SİGARA İÇENLER DİKKAT!

Son derece ani gelişen ve ölümle sonuçlanan bu durumun gelişiminde etkili olduğu bilinen bazı risk faktörleri vardır. Hipertansiyon, sigara içilmesi, artan yaş, ortalama kalp hızı dediğimiz nabız hızının yüksek olması, elektrokardiyogramda görülen bazı bulgular, ekokardiyografide kalp kasılma gücünün azalmış olması, solunum fonksiyon testi dediğimiz testte bazı bulguların elde edilmesi,  bilinen koroner damar hastalığının varlığı gibi faktörler ani ölüm riskini ciddi oranda artırmaktadır.

35 YAŞ ÜZERİNDEKİLER KALP TARAMASINDAN GEÇMELİ

Ani kardiyak ölümün ailesel bağlantısı ise; özellikle kalıtsal kalp kası hastalığı veya yine kalıtsal bazı ritm bozukluğuna neden olan hastalıklara sahip olanlarda daha belirgin olarak ortaya çıkmaktadır. Ancak ani kardiyak ölüm hala nedenleri ve risk faktörleri araştırılan bir konu olup, tüm detayları bilinmemekle birlikte; temel olarak bağlandığı koroner damar hastalıklarıdır.

Ani ölüm vakalarında otopsi verileri, olguların yüzde 75’inde olay öncesi bilinen veya bilinmeyen yani sessiz şekilde geçirilen bir kalp krizi olduğunu göstermiştir. Ayrıca koroner damar hastalığında hiçbir yakınma olmadan hastalığın kendisini yüzde 25-30 oranında ani ölüm şeklinde göstermesi, hastalığın ne kadar sessiz seyredebileceğinin önemli bir göstergesidir. Bu veriler ışığında ani ölümlerin yüzde 95’ nin kalp kaynaklı; bunların büyük kısmının ise koroner damar hastalığından kaynaklandığını bilmek önemlidir.

Bu nedenle özellikle 35 yaş üzerindeki insanlarda sıkça görülen ve büyük oranda sessiz seyreden, artan yaş ile sıklığı artan, koroner damar hastalığının erken tanı ve doğru tedavisinin ne kadar önemli olduğu ortaya çıkmaktadır. Ayrıca ailesel ve bazen kendini ani ölümle gösteren kalp kası ve ritm bozuklularında ise; aile üyelerinin bu hastalıklar açısından taranması önem arz etmektedir.