Anne ve Babanızdaki Her Sorunu Yaşlılığa Bağlamayın!

Annenizin son zamanlarda elleri titremeye başladıysa… Eskiden çok güçlü bir hafızaya sahip babanız, gün içinde hafif unutkanlıklar yaşıyorsa… Çok konuşkan biri olmasına rağmen aile içindeki sohbetlerde daha pasif kalıyor, kendi kabuğuna çekiliyorsa… Sakin bir kişiliğe sahip anneniz aşırı sinirli olduysa ya da tam tersine asabi bir insanken sihirli değnek demişçesine sakinleştiyse… Evde çalışan yardımcının parasını, eşyalarını, özellikle de iç çamaşırlarını çaldığını söylüyorsa..

İşte, tam da bu noktada evlatların yaklaşımı çok önemli. Acaba siz de toplumda çok yaygın olan bir hataya düşerek tüm bu değişimleri onların yaşlılıklarına mı bağlıyorsunuz? “Annem yaşlandıkça çocuklaştı”, “Babam çok unutuyor ama ne de olsa 79 yaşında” diyenlerden misiniz? “Yaşlılık da unutkanlıklar normaldir” şeklinde düşünüyorsanız aman dikkat! Aslında tüm bu belirtiler alzheimer hastalığının habercisi olabilir.

ANNENİZİ, BABANIZI GERÇEKTEN DİNLİYOR MUSUNUZ?

Yaşlı anne ve babalarla evlatları arasındaki iletişimsizlik önemli bir problem. İş yaşamınızdaki katılmanız gereken toplantılar, aşmanız gereken sorunlar, çocuğunuzun üniversite telaşı, kızınızın yaklaşan nikahı gibi hayatınızın odağındaki sorunları düşünürken, annenizi, babanızı can kulağıyla dinlemeyi ihmal ediyor olabilir misiniz? Onlarla sohbet eder gibi yaparken, aslında kendi iç sesinizle konuşuyor ya da televizyondaki ateşli bir tartışmayı takip mi ediyorsunuz? İşte, yaşlılarda alzheimer gibi hastalıkların erken dönemde fark edilmesinin önündeki en büyük engellerden biri bu; yaşlanan aile büyüklerinin sözlerini can kulağıyla dinlememek, anlattıklarını ciddiye almamak ve hepsinden önemlisi sıkılmak. “Her gittiğimde babam aynı şeyi anlatıyor. Artık onunla sohbet edemiyoruz” diyerek birlikte vakit geçirme isteğini kaybetmek… Yarım saat süren ziyaretleri bile zar zor yapmak… Ama tüm bu duygulara rağmen, günün birinde, belki de çok yakında onları kaybedeceğini hiç düşünmemek… Oysa, Onlar çocukluğumuzda bunaltıcı sorularımızda, ısrarla yaptığımız yaramazlıklarda bize asla böyle davranmadılar. Yaşlı aile büyükleriyle sağlam iletişimi olan evlatlar, onlardaki ruhsal ve beyinsel değişimleri de kolay farkedip, erken dönemde anne ve babalarını bir uzmana götürüyorlar.

YAŞLILARIN YAKINLARINA DÜŞEN BÜYÜK SORUMLULUK!

Yaşlıların çoğu unutkanlıklarının farkında değil! Örneğin, annem bir gün önce seyrettiği televizyon programını ya da hafta sonu ailece bir araya geldiğimiz akşam yemeğinin Anneler Günü kutlaması nedeniyle olduğunu unutmuştu. “Ben bu programı daha önce hiç izlemedim” diye direttiği gibi, “Biz dün anneler günü için mi toplanmıştık” diye de hayretle sormuştu. Bu iki alarm sinyali belirti üzerine, annemi yaklaşık beş yıl önce, hem nöroloji uzmanına, hem de yaşlılık psikiyatrisi alanında uzman bir hekime götürdüm. Çok şükür ki, alzheimer çıkmadı. Tanı, “hafif kognetif bozukluk”. Bir başka deyişle “hafif hafıza zayıflığı”. O günden bu yana yılda en az bir kez bu iki uzmana kontrole gidiyor annem. Her gidişinde beyin fonksiyonunu ölçen testler yapılıyor. Alzheimer açısından da risk olarak görülen hafif kognetif bozukluk için, diyabetinin kontrol altında olması, fazla kilolarını vermesi ve depresif ruh haline girmemesi gerekiyor. Çünkü depresyon alzheimerı tetikleyebiliyor, alzheimer da depresyonu.

ANNE VE BABANIZDAKİ BU BELİRTİLERE DİKKAT!

Yaşlı anne ve babalarımızla iletişimde yapmanız gerekenler aslında çok basit:

. Annenizi ve babanızı dikkatle dinleyin. “Gene aynı şeyi anlatıyor” diye içten içe kızmak yerine, son zamanlarda ortaya çıkan bu tür tekrarların alzheimer gibi hastalıkların  belirtisi olabileceğini aklınızdan çıkartmayın.

. Aynı soruyu defalarca sormalarını, ruh hallerindeki değişiklikleri, başlayan takıntıları, anne ya da babanızın ilerleyen yaşına asla bağlamayın! Yaşlılığı, huysuzluk ya da bencillikle özdeş görme yanlışına düşmeyin.

. Ellerindeki titremeler,  yüremede hafif dengesizlikler de gözünüzden kaçmasın. Bunlar pek çok hastalığa bağlı olarak görülebilir. Yaşlılıktandır diye geçiştirmeyin.

. Ebeveyninizin ruh halinde değişiklik, beyin fonksiyonlarında bir azalma görüyorsanız, mutlaka bir nöroloji uzmanına başvurun.  Yaşlılık psikiyatrisi ile uğraşan uzmanlara da  aile büyüklerinizi götürebilirsiniz.

Eğer, sizin de de annenizde ya da babanızda böyle belirtiler varsa, hiç geç kalmayın. Hemen, bir uzmandan randevu alın!

Esra Kazancıbaşı Öztekin

sagligimicin@gmail.com

Not: Bu yazı 24 Eylül 2017 tarihinde Yenibirlik Gazetesinde yayımlandı.