Anorektal Hastalıklar ve Tedavisi

Anorektal hastalıkların nedenleri ve tedavileri konusunda Memorial Bahçelievler Hastanesi’nden Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Ediz Altınlı bilgi verdi.

Anorektal hastalıklar nelerdir?

Anorektal hastalıklar toplumda çok sık görülen hastalıklardır. Makat bölgesini ilgilendirir. Maalesef genelde toplum içinde ayıp görülen ve kulaktan kulağa söylenen hastalıklar. Çoğunlukla oturarak çalışanlarda çok olur. Özellikle bankacılarda. Hemoroit toplumda çok yaygın olan hemen hemen bir sürü insanda görülen bir hastalıktır. Anal fissür, makat bölgesindeki çatlak da çok sıklıkla rastlanılan bir durum. Birde daha komplike olan perianal fistül hastalık grubu var. Bunlar genelde oturarak çalışan insan grubunda görülür. Pilot, bankacı, bilgisayarla uğraşan çalışanlar. 0-100 yaş arasında herkeste olabilecek hastalıklardır.

ANAL FİSSÜR

Anal fissür diğer adıyla makat çatlağı nasıl bir hastalıktır? Hangi yakınmalara neden olur kişilerde?

Anal fissür 0-100 yaş arasında herkeste görülebilecek bir rahatsızlık. Makat bölgesinin jinekolojik pozisyonunu düşünürsek; yani kadınların çatala oturduğu pozisyonu düşünürsek saat hizasında 6’da oluşan bir yırtıktır. Orada hassas ince bir deri vardır ve en çok o kısım yırtılır ve açılır. Bu kabızlıkla daha çok olmak kaydıyla ishali olan hastalarda da yani çok sık tuvalete çıkan kişilerde de görülür. Önemli olan bu çatlağı iyileştirmektir. Çatlak, kişiye dışkı yaptıktan sonra bir yanma hissi verir. Kişiler o bölgede sanki biber sürülmüş gibi ya da cam kesiği tarzında diyerek bu acıyı tarif ederler. Bunlara medikal tedavi uygulanır. Hepsi ameliyat edilecek diye bir kaide yoktur. Öncelikle medikal tedavi denenir. Tedaviden 6-8 hafta sonra nükseden hastalar kronik olarak değerlendirilir. Onlara birtakım ameliyatlar önerilir.

Cerrahi tedavi nasıl yapılıyor? Ameliyat ne kadar sürüyor?

Büyük abdesti tutmak için 2 tane kas vardır. Biri dış diğeri içtir. Dış kas, yüzde 85 basıncı sağlamaktadır. Bu kası kişi kontrol edebilir. Örneğin büyük abdest geldiğinde sosyal bir ortamda ise tutması gibi. Birde iç kas vardır. Yüzde 15 basıncı sağlar. Beyin omurilik sistemi onu tutar. Yani kalbimizi nasıl isteyerek attıramıyorsak, karaciğerimize nasıl safra sentezle diyemiyorsak ya da böbreğimize idrar yap diyemiyorsak bu kasa da diyemiyoruz. Eskiden tamamı kesiliyordu, şimdi kesilmiyor. Tailored yöntem; yani terzi yöntemiyle herkese farklı bir şekilde uygulanır. Ameliyat sırasında genel anestezi kullanılır. Yaklaşık 10-15 dakika içinde bütün işlem biter. Öncelikle yırtık ölçülür ve 3 milimse, 3 milim ya da 5 milimse 5 milim gevşetilir. Böylece hastaların en çok korktuğu büyük abdesti kaçırma riski ortadan kalkmış olur. Doğru bir şekilde yapıldığında bir daha kesinlikle olmaz. Hastanın ameliyattan sonra belirli bir süre bazı kurallara da uyması gerekir.

Prof. Dr. Ediz Altınlı

PERİANAL FİSTÜL

Perianal fistül nasıl bir hastalıktır? Ne tür yakınmalar olur? Tedaviye yaklaşım nasıldır?

Fonetik olarak benzese de perianal fistül farklı bir şeydir, apseden sonra olur. Makat bölgesinde perianal apse denilen bir apse oluşumu olabilir. Nasıl yutkunurken kayganlaştırıcı olarak tükürüğümüz varsa makat çıkışında bazı salgı bezleri vardır. Büyük abdestin birikmesiyle bir apse formasyonu oluşabiliyor. 1 gram dışkıda 10 üzerinde bakteri vardır; yani büyük abdestin tamamı bakteridir. Bu oraya yerleşirse bir apse oluşturur ve apse dağılır. Bir kısmı makatın içine doğru gidrr bir kısmı dışarıya doğru çıkar. İki ucu olan bir tünel oluyor; ama bu tüneller düzgün tünel olmuyor. Fistüller için de makattaki iç ve dış iki tane kas çok önemlidir. Tedavi öncesinde mutlaka MR ile bakılır ve bu şekilde ameliyata karar verilir. Çünkü basit ve kompleks diye birbirinden ayrılırlar. Kompleks olanları tedavi etme protokolleri ile  basit olanları tedavi etme protokolleri farklıdır.

Tedavide ne tür alternatifler var?

İnsanın kendi yağ dokusundan yapılmış bir takım materyalleri o bölgeye enjekte ederek o bölgeyi doldurma işlemi vardır. Çok kompleks bir durumsa seton uygulaması gibi uygulamalar da var. 6-8 hafta sonra hastanın bir daha ameliyat edilmesi gerekebiliyor. Başarı oranları yüzde 14 ila yüzde 70 arasında yayınlarda değişebiliyor. Son dönemde kullanılan yine lazer uygulaması var. Uygulama daha ağrısız bir işlemdir. Dolgu materyallerinde likit ya da katı dolgu materyali kullanıldığı için  hastanın birkaç gün daha kısıtlı hareket etmesi gerekir. Lazer uygulaması ise biraz daha kolay gibi görünse de dikkatli uygulayıp seçici hastalarda kullanmak gerekir. İç taraftaki delik kapatılır ve lazerle o bölge yakılır. Ama yakmadan önce bir takım işlemler de yapılır. Özel fırçalarla bölge kazınır, özel solüsyonla temizlenir ve sonra yakılır. Bu lazer uygulaması çok kısa süreli değildir. Kısa uygulanması çok efektif değildir. Diğer ameliyatlara göre daha ağrısızdır ve hasta kısa zamanda sosyal ve iş hayatına dönebilir.

HEMOROİT VE TEDAVİSİ

Hemoroit tedavisinde güncel yaklaşımlar nelerdir?

İnsanlarda dik durdukları için hemoroidel hastalıklar olabilir ve herkeste hemoroit vardır diyebiliriz. Hemoroitler yer değiştirmeye başlayınca 1’inci, 2’inci, 3’üncü, 4’üncü evre diye adlandırılan hemoroidel hastalıklar yaşanır. Evre 4’te her şey dışardadır. 3. evrede hasta kendi taharet sırasında yerleştirir. Evre 2 de girip çıkıyor gibi kabaca tasnif edilebilir. Eskiden hemoroitler alınıyordu; ama zamanla görüldü ki hemoroitler yaşlılıkta büyük abdesti tutmak için yardımcıdır. Bu işlemde şişme sönme şeklinde hemoroitler yerlerine yerleştirilir. Bu 2 tane makina ile yapılır. İlk teknikte makine parça çıkarır ve hemoroitleri yukarıya çeker. Diğer teknikte ise doppler yardımlı bir teknikle işlem elle yapılır ama doppler ile hemoroidel arterler görülür. İşlemle birlikte perde kalkar hemoroid içeriye doğru monte edilir. Bu ameliyatlar nispeten konvansiyonel eski tip ameliyatlara göre daha ağrısızdır. 8-11 dakika kadar sürer.

Hemoroide bağlı olarak kişilerde zaman zaman kanamalar olabiliyor? Sadece o kanama hemoroide bağlanıyor. Bu kanamalar bir kalın bağırsak kanserinin bir habercisi olabilir mi

Hemoroit ameliyatı olmuş ama aynı zamanda rektum kanseri olan çok hasta görüyoruz. Bu tip kanama yakınmalarında hastalara rektosigmoidoskopi ya da gerekirse kolonoskopi yapılabilir. Bu nedenle muhakkak o bölgeye bakılması gerekir. Çünkü maalesef rektum tümörü de eş zamanlı olabiliyor. Kanama geçmediği için bize çok geç gelebiliyorlar. Örneğin hemoroit ameliyatı oluyorlar daha sonra aradan 3 ay geçmiş oluyor yani kanser ilerlemiş oluyor. Bunun için rektosigmoidoskopi ya da kolonoskopi ile kanamanın yeri, şekli, altta yatan tüm nedenleri araştırılmalıdır.