Antibiyotik Nedir, Nasıl Kullanılır?

Sağlık Bakanlığı’nın geçtiğimiz hafta açıkladığı ve gereksiz antibiyotik kullanımını azaltmayı hedefleyen uygulaması ile yeni bir dönem başlıyor. Artık hastalar ‘kullanım testini’ geçmeden, antibiyotik satın alamayacak.

Türkiye, gereksiz ve bilinçsiz yere tüketim sebebiyle antibiyotik kullanımında Avrupa birincisi. Özellikle çocuklarda bakterilere karşı direncin azalması ve iyileşemeyen hastaların, geçmeyen hastalıkların çığ gibi büyümesi, bu uygulamaya geçilmesinin başlıca nedeni. Antibiyotiklerin, muhakkak gerekli durumlarda kullanılmasını ifade eden uzmanlar, kişilerin sık kullanmaları nedeniyle, asıl gerekli olabilecek acil durumlarda antibiyotiklerden faydalanamamalarının da bir diğer önemli sorun olduğunu belirtiyorlar.

Peki hasta olduğumuzda hemen sarıldığımız ancak doktorların çok dikkatli ve bilinçli kullanmamızı söylediği antibiyotik nedir, ne değildir? Medline Sorumlu Müdürü Dr. Koray Akay, yoğun antibiyotik gündeminde bilmemiz gereken temel bilgileri paylaştı:

Antibiyotik nedir?

Antibiyotikler, maya, küf, mantar, yosun gibi canlı varlıklardan elde edilen ve bakteriler için öldürücü olan ya da üremesini durduran kimyasal maddelerdir. Bu maddeler sadece bakterilere karşı etkili olup, virüslere karşı etkili değillerdir.

Antibiyotik ne değildir?

Antibiyotikler virüslere bağlı enfeksiyonları tedavi edemez. Ateş düşürmez, uygun dozda kullanıldığında hastalığın kaynağı olan enfeksiyonu yok ettiği için ateşin düşmesini sağlar. Soğuk algınlığı ve grip çoğunlukla kendi kendine iyileşebilen hastalıklardır ve antibiyotik alımını gerektirmez. İyi bir bağışıklık sistemi bu tür hastalıkları yenebilir. Antibiyotik ağrıyı dindirmez, burun akıntısını ve öksürüğü hafifletmez. Grip ve soğuk algınlığının diğer kimselere bulaşmasını engellemez.

Antibiyotik direnci nedir?

Antibiyotiklerin doğru olmayan şekilde kullanılması, bakterilerin sonraki ilaç tedavilerine karşı direnç göstermesine neden olabilir. Antibiyotik direnci, bakterilerin herhangi bir antibiyotiğin varlığına rağmen üreyebilmesi ve enfeksiyon yapabilmesidir. Vücutta bu direnç geliştiğinde, bakterilerin neden olduğu enfeksiyonların tedavisinde antibiyotikler etkili olamaz. Bu da, başka bir durumda dirençli bakteriye yakalanma riski olan herkes için tehlike oluşturmaktadır.

Dolayısıyla özellikle Sağlık Bakanlığı başta olmak üzere sorumlu tüm hekimlerin, eczacıların halka anlatmaya çalıştığı durum da budur. Yani özetle şöyle diyebiliriz: ‘Gerekli olmadığı sürece antibiyotik kullanmayın ki gerekli durumda yararı olabilsin.’