Aort Damarı Yırtılması Belirtileri Nelerdir?

Aort damar yırtılması (diseksiyonu) çabuk teşhis edilip, hızlı bir şekilde tedavi edilmesi gereken ölümcül bir hastalık. Aort damarı yırtığının, yarattığı sonuçlar nedeniyle hastayı doktora başvurmaya mecbur bıraktığını söyleyen Siyami Ersek Göğüs Kalp Damar Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kalp Damar Cerrahisi Bölümü Sorumlusu ve Eğitim Görevlisi Doç. Dr. İlyas Kayacıoğlu, aort damatı yırtılmalarının en önemli nedeninin yüksek tansiyon olduğunu söyledi.

Aort damarı değişim ameliyatlarında hastanın dolaşım sistemini tamamen dondurduklarını ve hastanın kanını boşalttıklarını belirten Doç. Dr. İlyas Kayacıoğlu, bu değişimin çok çabuk ve dikkatli bir şekilde yapılması gerektiğini söyledi.

. Aort damarı ne işe yarar?
Aort damarı kalpten çıkan en büyük damardır. Vücuda giden bütün damarları besleyen damarlar aort damarından çıkar. Bu damardaki bir bozukluk vücuttaki bütün sistemi etkiliyor.

. Aort damarı yırtılması nasıl bir tablodur?
Aort damarı yırtılması, tıbbi olarak ölümcül; dakikalar içinde teşhisinin konulup tedavisinin yapılması gereken çok nadir ve çok tehlikeli bir patoloji. Aort damarı yırtılması; aort damarının iç kısmındaki ufak bir çatlaktan oluşan yırtığın, damarın duvarını ikiye ayırması sonucu kanın iki ayrı boşlukta ilerlemesidir.

Eğer yırtık beyin damarını etkilemişse hasta felçle doktora başvuruyor. Bacak damarını etkilerse hasta bacak ağrısıyla bize başvuruyor. Aort damarı yırtılmalarında 100 hastadan ikisini kaybediyoruz. Aort damarı yırtıklarında çok çabuk bir şekilde teşhisin konulup, tedavinin başlatılması gerekir.

“AORT YIRTILMASI BEYNE GİDEN BİR DAMARI ETKİLERSE, FELCE NEDEN OLABİLİR”
. Aort damarı yırtılmasının belirtileri nedir?
Yırtılmaların yüzde 70’i kalpten sonraki ilk 4-5cm’lik kısımda meydana geliyor. Çok şiddetli baskılayıcı, bıçak saplayıcı tarzda bir ağrıyla kendini belli ediyor. Aort yırtılması yaşayan bir hastanın doktora başvurmaması mümkün değil. Hastalar biraz geç geldiği için, teşhiste geç kalınmış oluyor. Aslında teşhis hem çok kolay hem çok zor. Eğer teşhis sırasında hekimin aklına aort yırtılması gelirse, hastalığı teşhis etmemesi mümkün değil. Bu hastalığı aklınıza getirdikten sonra, gerisi kolay. Basit bir tomografiyle teşhisi koyabiliyoruz.

Milyonda 25-30 oranında karşımıza çıkıyor bu hastalık. Siyami Ersek’e bu hastalık yüzünden başvuran hasta sayısı yılda 150 kişi civarında oluyor. Başvurmayan hastaların çoğu teşhis konamadan ölüyor.

Bu hastalık her zaman kendisini göğüs ağrısıyla belli etmeyebilir. Bazen bacak ağrısıyla da karşımıza çıkabilir. Beyine giden bir damarın etkilenmesi sonucu felce neden olabilir.

. Hipertansiyon hastalarında aort damarı yırtılma riski daha mı yüksektir?
Kesinlikle daha yüksek. Bu hastaların yüzde 80’ninde ana sebep hipertansiyon. Geçirilmiş kalp ameliyatları, kalp ile ilgili doğuştan gelen problemler aort damar yırtılma riskini artırıyor. Türkiye’de yaklaşık 10 milyon hipertansiyon hastası var. Bu hastaların tedavi oranları yaklaşık yüzde 25. Tedavi olan hastalar da olmaları gereken tansiyona ne yazık ki ulaşamıyorlar.

“HAMİLELİK VE DOĞUMDA AORT DAMAR YIRTILMALARI ÇOK SIK GÖRÜLÜYOR”
. Hamilelik ve doğum aort damarı yırtılması için bir risk midir?
Aslında kadınlar bu konuda biraz şanslı. Normalde aort yırtılmalarının dörtte birini kadınlar oluşturuyor. Kadınların şanssız oldukları bir durum var, o da hamilelik. Hormonal değişiklikler hanımların tansiyonunu da yükseltiyor. Buna bağlı olarak da aort yırtılmaları çok sık görülüyor.

. Kalp ameliyatları da risk yaratıyor mu?
Daha önce geçirilmiş kalp ameliyatları, aort damarı yırtılmalarında önemli bir risk faktörü. Lüzumsuz olarak kalbe yapılan her işlem ileride çeşitli sıkıntılara neden olabiliyor.

“AORT DAMARININ DEĞİŞİMİNİ YAPABİLMEK İÇİN, HASTAYI TEKNİK TABİRLE ÖLDÜRÜYORUZ”
. Aort damarı yırtığının tedavisinde tek yöntem ameliyat mıdır?
Aort damarı yırtıklarını A ve B olarak iki gruba ayırıyoruz. Tip A dediğimiz yırtılmalar çıkan aortta ve beyni tutan damarlarda oluşan bölgede görülüyor. Tip A teşhisinin tek tedavi yöntemi ameliyattır.

Tip B dediğimiz yani göğüs boşluğundaki inen aort yırtılmalarının tedavisinde ameliyat için çok acele etmiyoruz. Bu hastalara önce medikal ilaç tedavisi uyguluyoruz. Eğer bazı komplikasyonlar gelişmişse hastayı ameliyata alıyoruz. Tip B yırtıklarını ameliyatsız kasıktan girilerek takılan bir stentle tedavi edebiliyoruz.  Tip A ameliyatında yırtılan damar suni bir damarla değiştiriliyor.

Bu ameliyatlar yaklaşık olarak 8-10 saat sürüyor. Tip A yırtılmalarında beyin bölgesi de etkilendiği için ameliyat tekniğimizde değişiyor. Kalp akciğer makinesinden faydalanıyoruz fakat o esnada beyin bölgesindeki damarı tam onarabilmemiz için bölgenin kansız olması lazım. Hastanın bütün kanını sistemden boşaltıyoruz.

Hasta teknik tabirle ölüyor. Hastayı 18 dereceye kadar soğutuyoruz ve dolaşımı durduruyoruz. Bu sistem sağlandıktan sonra değişimi yapabilmek için yaklaşık 20 dakikalık bir süremiz oluyor. Bu süre içinde beyin kısmındaki onarımı çok dikkatli, kusursuz bir şekilde yapmak zorundasınız. Boşa geçirdiğiniz her dakika ameliyattan sonra size felç olarak geri dönebilir.

. Suni damarında yırtılma riski var mıdır?
Suni damarda olmaz. Bu yırtık yukarıda başlayıp aşağıya doğru devam ettiği için, beklenmedik bir yerde ikinci bir yırtığa neden olabilir.

“AMELİYATTAN SONRA HASTALAR TANSİYONLARINA DİKKAT ETMELİ”
. Hastaların ameliyat sonrasında nelere dikkat etmesi gerekir?
Yırtılma esnasında kalpten çıkan aort, damarı etkilenmemişse kapağa müdahale etmiyoruz; ama bu hastaların birçoğunda kapakta da problem oluyor. Bu hastaların aort kapağını da değiştirmemiz gerekiyor. Eğer aort kapağını değiştirmişsek ve hastalara mekanik kapak takmışsak; hastanın ömür boyu kan sulandırıcı ilaç kullanması gerekiyor.

Kapağa müdahale etmediğimiz damar değişimlerinde hastalar basit bir aspirinle hayatlarını devam ettirebilir. Bu hastaların dikkat etmeleri gereken en önemli şey tansiyonları.