Artrit (Kireçlenme)

Artrit vücut tarafından üretilen, eklemlerde meydana gelen iltihabi bir hastalıktır. Ayak bileği, diz, el bileği vb. eklemlerin iltihaplanması ile birlikte ortaya çıkan şişme, sertleşme ve ağrı gibi belirtilere neden olur. Artrit çeşitli romatizmal hastalıklarla ilişkilendirilir, tek bir formu yoktur. Bazı formaları çok ağır seyreder, bazıları ise dönem dönem kendini gösteren hafif şiddette olan artritlerdir.

Artrit, halk arasında ‘Kireçlenme’ olarak da bilinir. En sık başparmak tabanındaki eklemi, parmakların uç ve/veya orta eklemlerini, kalçalar, dizler ve ayak başparmağı tabanındaki eklemleri etkiler. Vücudun herhangi bir bölümünde oluşan artrit nedeniyle inflamasyon (iltihap) görülebilir. Artrit sıklıkla SLE (sistemik lupus eritematozus), Gut, Romatoid Artrit, Osteoartrit, Anklozan Spondalit  gibi romatizmal hastalıklara eşlik eder. Bu hastalıklar güçten düşürücü, hatta yaşamı tehdit edici olaylara neden olabilir. Kaslar, kemikler ve iç organlar da dahil olmak üzere vücudun diğer bölümlerini de etkileyebilir.

Artrit hastalığı ve benzer hastalıklar hakkında bilgilendirme yapmak ve farkındalık oluşturmak için her yıl 12 Ekim Dünya Artrit Günü olarak anılmaktadır. Bu yıl ki Dünya Artrit gününde Ankilozan Spondilit hastalığı ve sıkça rastlanan bel ağrısı için bilgilendirme amaçlanmaktadır.

Ankilozan Spondilit, özellikle omurgayı etkileyen, ağrılı, kronik, ilerleyici, sebebi bilinmeyen romatizmal bir hastalıktır. Hastalığa bağlı omurgaya esneklik sağlayan bağların ardışık kemikleşmesiyle, omurga adeta alçıya alınmış gibi sabitlenir. Bu da kişide bel ve boyun hareketlerinde kısıtlanmaya ve öne doğru kamburluğa neden olur. Ankilozan Spondilit genellikle 15-30 yaş arası daha sık ortaya çıkmaktadır.  Ankilozan Spondilit hastalığının ortaya çıkmasında en önemli faktörse genetik yatkınlıktır. Erkekler kadınlardan 2 kat daha fazla etkilenir ve  hastalık kadınlarda daha yavaş seyreder. Hastalık omurga ya da sakroiliak eklemi (omurganın leğen kemiğiyle yaptığı eklem), daha az  olarakta kalça ve omuz gibi büyük eklemleri tutar. Ankilozan Spondilitin kesin tedavisi yoktur, ancak tedaviyle şikayetlerin azalması ve hastalığa bağlı sakatlığın önüne geçmek mümkündür. Bu nedenle ne kadar erken tanı konur ve tedaviye başlanırsa, o ölçüde başarılı sonuçlar alınır.

“İNSANLARIN YÜZDE 80’ İNİN HAYATLARI BOYUNCA EN AZ BİR KEZ BEL AĞRISI YAŞARLAR”

Bel ağrısı, oldukça sık görülen, yaşam kalitesi üzerindeki olumsuz etkilerinin yanı sıra doğrudan ekonomik kayıplara neden olan, maliyeti yüksek önemli bir sağlık sorunudur. Ağrının kronikleşmesi ile ortaya çıkan sakatlık özellikle gelişmiş ülkelerde  iş gücü kaybı ve üretim azalmasını etkileyen en önemli faktörlerden biri haline gelmiştir. Bel ağrısı bir aktivite (ağır kaldırma) ya da travma (düşme, çarpma) sonrası başlayabileceği gibi belirgin bir neden olmadan da ortaya çıkabilir. Dünyada yapılan araştırmalar insanların yüzde 80’ inin hayatları boyunca en az bir kez bel ağrısı yaşadıklarını ortaya koymaktadır. En sık görülen ağrı tipi ise mekanik bel ağrısıdır.

Mekanik bel ağrısı tanımı, daha çok fiziksel aktivitelerde şiddetlenen ve dinlenirken hafifleyen bel ağrıları için kullanılır. Sıklıkla belin kas bağ ve eklemlerinin hasarlanması veya doğru çalışmasından kaynaklanmaktadır. Mekanik kaynaklı bel ağrıları sıklıkla omurganın alt kısmını etkileyen, kalçaya ve bacaklara kadar ağrının şiddetinin hissedildiği ağrılardır. Öne doğru çok eğilip kalkmak, uzun süre ayakta kalmak, uzun süre yürümek iyice ağrıları tetikler. Günlük zorlayıcı aktiviteler yapan her kişide mekanik bel ağrılarına rastlanır.

   Mekanik nedenlere bağlı bel ağrılarından korunmak için;

·       Her gün düzenli olarak bel ve karın kaslarını güçlendirici egzersizler yapın.

·       Gerekli durumlarda ağır nesneleri; beli dik pozisyonda tutup, dizleri bükerek çömelip, ağırlığı kollara ve bacaklara vererek kaldırınız.

·       Ayakta uzun süre durmaktan kaçınınız.

·       Çay ve kahve tüketimini azaltınız.

·       Stresle başa çıkma yöntemleri geliştiriniz

·       İşiniz gereği oturuyorsanız, yarım saatte bir ayağa kalkıp vücudunuzu esnetiniz

·       Yürüyüş ve yüzme bel ağrısını önlemede uygun sporlardır. Farklı sporlarla uğraşanların spora başlamadan önce ısınma ve sonrasında da esneme (stretching) egzersizlerini yapmaları sakatlıkların önlenmesinde önemlidir.

·       Kilo vermek bel ağrısı riskini azaltır.

İstanbul Halk Sağlığı Müdürlüğü