‘‘Arzu’nun Mutluluk Reçeteleri’’

32 yıldır göğüs hastalıkları alanında çalışan Prof. Dr. Arzu Yorgancıoğlu ile sağlıklı mutfak sohbeti… Prof. Dr. Arzu Yorgancıoğlu yemek kitabı çıkartmaya nasıl karar verdi? Kitap projesiyle nasıl bir sosyal sorumluluk kampanyasına imza attı? Sağlıklı yemek yapma meraklılarına çok özel tüyolar… KOAH, astım hastalıklarının belirtileri, tanı ve tedavisi nedir?

Türk Toraks Derneği 1. Başkan Yardımcısı ve Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Arzu Yorgancıoğlu gerek sağlıklı yemek tarifleri ve gerekse KOAH, astım gibi göğüs hastalıklarıyla ilgili merak edilenleri Sağlığım İçin Herşey’in sağlık sohbetleri köşesinde anlattı.

“MUTFAĞIM BENİM MABEDİMDİR”

. “Arzu’nun Mutluluk Reçeteleri” kitabından bahseder misiniz?
“Yemek yapmayı çok seviyorum; yıllardır en yorgun zamanımda mutfağa girer yemekler yaparım. Mutfağım benim mabedimdir. Biriktirdiğim tarifleri paylaşmaya başladıktan sonra bu kitap fikri ortaya çıktı. Kitapta 85 tane tarif var. O nedenle de tariflerimin belli bir teması yok. Çok fazla seyahat ediyorum ve mümkün olabiliyorsa gittiğim ülkede yemek kursuna gidiyorum. Mümkün olduğunca oraya özel restoranlara gidiyorum ve orada öğrendiklerimi gelip kendi mutfağımda deniyorum. Ondan sonra da kendi cep telefonumla çektiğim son derece amatör fotoğraflarla bu kitabı hazırladım.”

“AMERİKA’DAN MAKARNA MAKİNESİ TAŞIDIM”

. Dünyayı dolaşırken kendi mutfağınız için ne tür alışverişler yapıyorsunuz?
“Yıllar önce Türkiye’de makarna makinesi yoktu. Evde makarna yapabilmek için Amerika’dan o koca aleti taşıdım. Yine mürekkepbalığı mürekkebini gittiğim zaman İtalya’dan alıp siyah makarna, siyah rizotto yapmaya çalışıyorum. Creme brulee tatlısının üzerini yakmak için kullanılan mutfak pürmüzünü yurt dışından taşıdım. Böyle böyle hem cihaz hem de materyal anlamında birtakım şeyleri getiriyorum ve hemen onları yapıp dostlarıma ikram etmeye çalışıyorum.”

“ULUSLARARASI MUTFAĞA DOKUNMAK ARTIK ZOR DEĞİL”

. Gittiğiniz bölgelerin özel tatlarını da mutfağınıza taşıyor musunuz?
“Yazın Çeşme’de yaşıyoruz ve sık sık Sakız adasına gidiyoruz; oradan güzel sakız alıyorum ve örneğin sakızlı muhallebide kullanıyorum. Veya çok özel baharatlar olabiliyor. Trüf mantarı da çok zor bulunan ve çok pahalı bir mantardır. İtalya’ya, İspanya’ya, Fransa’ya gittiğim zaman bunları getirebiliyorum. Böylece Türkiye’de bulunmayan malzemeleri taşımaya çalışıyorum ama artık ülkemizde de pek çok şey bulunuyor, eskisi kadar zor değil uluslararası mutfağa dokunmak.”

Prof. Dr. Arzu Yorgancıoğlu

“TARİFLERİM SOSYAL MEDYADA ÇOK BEĞENİLDİ”

. Bu kitap projesi nasıl doğdu?
“Türk Toraks Derneği’nin bir yıl kadar önce yürürlüğe giren Toraksım adlı sayfası var. Bu sayfamız canlı bir platform ve burada hepimiz birtakım bilimsel ve sosyal paylaşımlar yapıyoruz. Bana da yönetim kurulundan yemekleri tadan arkadaşlarım tarif paylaşmamı istediler. Her hafta bir tarif paylaşmaya başladım. Toraksım sayfası üyelere açık bir platform olduğu için göğüs hastalıkları uzmanı olmayan arkadaşlarım giremiyorlar. O nedenle her hafta bir tarifi kendi Facebook sayfamda paylaşmaya başladım. Fakat tariflere inanılmaz beğeniler geldi, çok güzel geri bildirimler oldu. Geri dönüşlerden ben de çok şey öğrendim ve böylelikle hareketlendik. Benim artık bu işim oldu. Her perşembe ve her cuma yemek tarifimi koyuyorum ve ardından gelecek geri bildirimleri beklemeye başlıyorum. Hayatıma değişik bir renk geldi. Sonra da ‘bu tarifleri toplayalım; her seferinde senin sayfana girip iki ileri bir geri tarifi bulamıyoruz’ diyen arkadaşlarımla böyle bir proje ortaya çıktı.”

KİTABIN GELİRİ KIZ ÇOCUKLARININ EĞİTİMİNDE KULLANILACAK!

. Kitabınızı satın alanlar ÇYDD’nin aracılığıyla üniversitede okuyan kız çocuklarının eğitimine destek olacak değil mi?
“Ben bu kitaptan bir gelir bekleyerek yola çıkmadım. Amacım sadece tariflerimi paylaşmaktı. Ama sonra bu projenin bir yere dokunmasını, bir katkımızın olmasını istedik. Bunun da en iyi eğitim alanında olacağını düşündük. Her tarifi daha kitap ortaya çıkmadan önce bir arkadaşım sayfaya bağış yaparak aldı. Kitapta yeşil yaprakların üzerinde o tariflerin sahiplerinin ismi yazıyor. İşte bu bağışlarla daha kitap çıkmadan önce 4 tane üniversiteli kızımızı okutmaya başladık. Kitabın imza gününde de çok büyük bir katılım oldu ve 4 çocuğumuza daha burs verecek gelir elde ettik. Şimdi bundan sonraki satışlardan elde edilecek geliri ben direkt derneğe bağış olarak gönderiyorum.”

SAĞLIKLI YEMEK MERAKLILARINA ÖZEL TÜYOLAR

. Mutfakta sağlıklı yemekler yapmak için mutfak meraklılarına neler önerirsiniz?
“Ben Egeliyim, İzmirliyim. Bizim mutfağımız gerçekten çok sağlıklı; zaten bütün dünya artık Akdeniz mutfağına dönüyor. O nedenle kesinlikle zeytinyağını öneriyorum. İyi ve kaliteli bir zeytinyağıyla yemek yapılmalı ve mümkün olduğunca yeşil kullanmak lazım. Ege’de çok otumuz var ve otları çok severiz. Balık ve deniz ürünleri çok önemli. Kitabımda da biraz Ege havası var. O nedenle salatalar, otlu yemekler, zeytinyağlılar ve balık ürünleri ağırlıkta. Ama kitabımda yaramazlık da yaptım! Mesela kaz ciğerli bonfileler, evde makarna tarifleri var. Birazcık yaramaz tarifler ama onlar da hayatın rengi diye düşünüyorum.”

“TORUNLARIMLA MUTFAĞA GİRMEKTEN MUTLULUK DUYUYORUM”

.Torunlarınızla birlikte mutfağa giriyor musunuz?
“6 ve 4 yaşlarında Nefes ve Çakıl adlarında iki kız torunum var. Ben İzmir’de torunlarım İstanbul’da yaşıyor. Yazın Çeşme’ye geliyorlar uzun müddet kalıyorlar. Mutfağa birlikte girmekten çok keyif alıyoruz. Gerçekten hem elleri yatkın hem de çok seviyorlar. Umuyorum onlar da bu yolda ilerleyecekler.”

. Göğüs hastalıkları uzmanı olduğunuz için mi torununuzun adı Nefes konuldu?
“Hayır. Annesi ve damadım daha farklı boyuttaki nefesi yaşatmak istediler. Ama benim için de çok keyifli oldu; hem derneğimizin sloganı hem ‘yaşam nefesle başlar’ diyoruz. ‘Nefesinizi ölçün, yaş günleri bunun için bir fırsattır’ kampanyamızda pastalar üfletmiş ve herkese solunum fonksiyon testi yapmıştık. Yine oradaki sembolümüz de nefesti.”

. Yemeğe misafirleriniz çat kapı gelince stres yaşıyor musunuz?
“Başka işlerimde çok titiz çok gerginimdir ama yemek işinde elim çabuklaştı artık; kaç kişi gelirse gelsin misafirden hiç korkmam. Çat kapı gelen çok arkadaşımız vardır. Ama bir sırrımı söyleyeyim; buzdolabında yedeklerim olur ve onlardan dolayı ürkmem çıkartırım hemen arkadaşlarıma.”

ALERJİYİ TETİKLEYEN YİYECEKLER

. Astım krizini ya da alerjiyi tetikleyen yiyecekler var mı? Yiyeceklerin alerjik reaksiyonları kişiden kişiye değişir mi?
“Gıda alerjisi özellikle erişkin döneminde çok fazla görülmez. Ama çocukluk çağında gıda alerjisi fazla görülebilir. İnek sütü, yumurta, deniz ürünleri, fındık, fıstık gibi maddelere karşı duyarlı olan çocuklar olabilir. Bunlara olan alerjileri ortaya çıkaracak deri testleri veya kan tahlilleri var. Gıda alerjisi çok fazla solunum sistemi semptomu yapmaz. Astım belirtisinden çok, mide-bağırsak sistemi yakınmaları, bulantılar, kusmalar, ishaller gibi ya da atopik dermatit denilen egzamalarla seyredebilir. Solunum sistemi semptomlarında daha nadir görüldüğü için kişinin kendine özel bir tetikleyicisi olabilir. Gıdalar aslında bizim için çok büyük bir risk faktörü değildir. Erişkin astımında sigara, hava kirliliği, akarlar gibi çok ciddi risk faktörlerinin yanında gıda hafif kalır.”

“SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ MUTLAKA YAPTIRILMALI”

. KOAH tanısı için hangi belirtiler durumunda ve hangi risk grubundaki kişiler bir uzmana başvurmalı?
“Dernek olarak KOAH’ta farkındalık yaratmak istiyoruz. KOAH şu an dünyada öldüren dördüncü, ülkemizde ise üçüncü hastalık. Erken tanı ve tedavisi çok önemli olduğundan hekime başvurmak da çok önemli. Genellikle 40 yaşın üzerindeki erkeklerde daha fazla görülür ama artık kadınlarda da görülmeye başladı. Risk faktörü olan yani sigara içen, hava kirliliği olan ortamda yaşayan kişilerde öksürme, balgam çıkarma hele nefeste daralma şikayeti varsa mutlaka bir göğüs hastalıkları uzmanına başvurmalıdırlar. Belki bir akciğer filmi ama mutlaka bir solunum fonksiyon testi yapılması gerekir. Çünkü KOAH tanısı solunum fonksiyon testiyle konur.”