Atopik Dermatit (Atopik Egzama)

Kaşıntı, kızarıklık, su dolu kabarcıklar egzama hastalarının en önemli şikayetleri arasında sayılıyor. Yaygın bir hastalık olan egzamanın daha çok yetişkinlerde görüldüğü bilinse de, bebeklik döneminde de görülüyor. Kadıköy Şifa Tıp Merkezi Ataşehir Dermatoloji Uzmanı Dr. Rukiye Kaymaz, egzama hakkında kapsamlı bilgi veriyor ve en çok merak edilen soruları yanıtlıyor.
Egzama terimi tahriş olmuş deriyi tanımlayan genel bir kavramdır. Akut egzama kırmızı, su dolu kabarcıklar şeklinde ve sızıntılı, kronik egzama kabuklu, kalın ve kahverengimsi olabilir. Egzama genellikle kaşıntılıdır. İritan kontakt egzama, alerjik kontakt egzama, nummuler egzama, atopik egzama gibi birçok formu görülebilir. Burada daha çok, sıklığı modern yaşam koşulları nedeniyle giderek artan ve bebeklikten itibaren rastladığımız atopik dermatitten bahsetmek gerekir.

ATOPİK DERMATİT VEYA ATOPİK EGZAMA
Atopi kelimesi deri, göz, burun ve akciğer mukozalarının alerjik hastalıklara eğilimini tanımlayan genel bir kavramdır. Genetik aktarım mevcuttur. Atopik ailelerde saman nezlesi, astım gibi alerjik olaylar sıktır. Ayrıca atopik dermatitit olarak adlandırılan döküntüler ve deri hassasiyeti mevcuttur. Hastaların yüzde 20’sinde aileden bir bireyde de bu durum mevcut olabilir.

Atopik dermatit tüm dünyada giderek yaygınlaşmaktadır. Hastalık tüm yaş guruplarında görülmekle birlikte en çok bebekler ve çocuklarda görülür. Deri döküntüleri kaşıntılıdır, vücutta yaygın veya belli bölgelerde sınırlanmış olabilir.

Atopik dermatit şiddeti sıklıkla çocukluk döneminden sonra azalır; ancak deri kuruluğu ve hassas deri özellikleri yaşam boyu devam eder.

Hastalık; bebeklik döneminde başladığında infantil egzama olarak adlandırılır. En çok saçlı deride ve yanaklarda görülür; fakat vücudun her yerinde de görülebilir. Kaşıntı nedeniyle çocuk başını, yanaklarını ve diğer alanları elleriyle, yastık ya da başka bir şey ile ovuşturur. Pek çok bebek 2 yaşından önce düzelir. Uygun tedaviler problem gerileyinceye kadar yardımcı olur.

Bebeklikten sonra lezyonlar hafifler; ancak kuru, kabuklu kronik egzama görünümünü alır. Ergenlik dönemi ve genç erişkinlerde, el ve ayak egzaması formunda sebat edebilir. Diğer sık görülen alanlar dirsek büklümü, diz büklümü, bilekler, yüz, boyun ve üst göğüs bölgesidir.

ATOPİK DERMATİT TANI VE TEDAVİSİ
Deri ve mukozalara ait çeşitli yakınma ve bulguların aile öyküsüyle bir arada bulunması tanı koydurur. Uygun, erken ve düzenli tedavi hastaları rahatlatır, hastalığın süresi ve şiddetini azaltır. Atopik egzama klasik şekillerin dışında avuç içi, el sırt ve parmaklar ve ayaklarda kabuklanma, sızıntı, kalınlaşma şeklinde de görülebilir.

BU DURUM ALERJİKSE YİYECEKLERİN ROLÜ NEDİR?
Kişiden kişiye değişmekle birlikte bazı gıdalar özellikle de astımlı bebek ve çocuklarda yakınmaları arttırır. Gıdaları denetlemek faydalı olabilir. Ani reaksiyonlara neden olan gıdalardan uzak durulmalıdır.

ÇEVRESEL FAKTÖRLER ÖNEMLİ MİDİR VE NASIL ÖNLEM ALINABİLİR?
Temas alerjenleri (ör: sabun, metal) veya havayoluyla gelen alerjenlerin (ev tozu akarı, polen) uzaklaştırılması fayda sağlayabilir. Bazen toz taşıyan eşyalar (tüylü yastık, örtü, boyun atkısı, yatak örtüleri, yorgan, battaniye, halı, kilim, kumaş perde, yün ve diğer kumaşlı eşyalar) atopik egzamayı arttırabilir.

AŞI YÖNTEMİ SAMAN NEZLESİNDEKİ GİBİ FAYDALI MIDIR?
Deri şikayetlerini artırabilir.

BU DURUMUN TEDAVİSİ İÇİN NE YAPILMASI GEREKİR?
Bir deri hastalıkları uzmanına başvurmanız gereklidir. Doktorunuz size alerjen ve tahriş edici maddelerden korunmada yol gösterecek ve doğru ürünlerle banyo alınması ve cilde uygun nemlendirici kullanımını tavsiye edecektir. Kış aylarında nemin azalması, kuruluğun artması nedeniyle atopik dermatit alevlenebilir. Yaz aylarında ise ani sıcaklık değişimleri, terleme artışı atopik egzamayı tetikleyebilir. Her iki durumda da doktorunuz size çeşitli tedavi seçenekleri ve bakım önerileri sunacaktır. Atopik dermatit sık karşılaşılan bir dermatolojik tablodur. Tedavi edilmediği takdirde yaşam kalitesini azalttığı gibi, bebeğin büyüme gelişimini de olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle egzama durumunda mutlaka bir dermatoloji uzmanından destek almanız gerektiğini unutmayın.