Ayak Başparmağında Kemikte Büyüme Önlenebilir Mi?

Daha çok kadınlarda 30 – 40’lı yaşlardan sonra artan oranda görülen ayak başparmağında çıkıntı, ayakta ağrı ve ayakkabı giyiminde zorlukla tanımlanan hastalık, tıp dilinde “Halluks Valgus” olarak isimlendiriliyor.

KadıköyŞifa Ataşehir Hastanesi Ortopedi ve Tramatoloji Uzmanı Prof. Dr. Şeref Aktaş Halluks Valgus ile ilgili soruları yanıtladı.

. Halluks Valgus nedir?
Halluks valgusta başparmağın 1. tarak kemiği üzerinde 2. parmak tarafına açılanması görülür. Tarak kemiği – parmak ekleminde yumuşak dokularda kontraktür ve kapsüler yapılarda uzama görülür. Başparmakta kemik çıkıntı gelişimi ve eklemdeki şekil bozukluğu ile başparmağın yük taşıma fonksiyonu azalır.

. Halluks Valgusa yol açan faktörler nelerdir?
• Halluks valgus deformitesinde aile hikayesi vardır. Halluks valguslu hastalarımızın büyük kısmında aile büyüklerinde de bu hastalık görülür.
• Dar yüksek ökçeli ayakkabılar bir kısım hastada gelişimde rol oynarken bir grup hastada ise devamlı spor ayakkabısı gibi rahat ayakkabı giyimine rağmen hastalık görülebilmektedir.
• Aşil tendonu kısalığı olan kişilerde de Halluks Valgus daha sık görülmektedir.
• Ayağın ileri düzeyde içe basması, düz tabanlıkta Halluks Valgus ve diğer parmak şekil bozukluklarına neden olabilmektedir.
• Eklemlerde gevşeklik normalin üstü hareket olduğu durumlarda da Halluks Valgusu görmekteyiz.

. Tanıda fizik muayene yeterli midir? Radyografi, MR, ultrasonografi gibi ek tetkikler yapılmalı mıdır?
Fizik Muayene son derece önemli olmakla beraber hastalarda ayak yere basarak ön – arka ve yan ayak grafileri çektirilerek radyolojik muayenede yapılır ki tüm bu verilerle halluks valgusun derecesi saptanıp hastaya uygulanacak operasyonun tipine karar verilir. Burada doğru karar vermek sonradan deformitenin tekrarlamasını engellemek için çok önemlidir.

. Tedavi cerrahi midir? Ameliyatsız tedavi mümkün müdür?
İlk tedavi seçeneği ameliyat değildir. Tedavide;
• Önü geniş rahat ve yumuşak ayakkabılar
• Parmak arası makara
• Halluks valgus gece ateli
• Ayak arkı düşük olan hastalarda ortopedik tabanlık kullanımı önerilir.

. Ne zaman cerrahi yapılmalıdır?
Tüm ameliyatsız tedavi yöntemlerine rağmen ağrısı devam eden ve ayak ağrısının günlük hayatlarını etkilediği hastalarda cerrahi tedaviye başvurulur.

. Nasıl bir cerrahi tedavi uygulanır?
Cerrahi Tedavi, hastalığın derecesi ve kemik deformitesinin görüldüğü bölgeye göre farklılık göstermektedir. Sıklıkla uyguladığımız operasyonlar tarak kemiğinin başparmağa yakın olan bölgesinde yapılanlardır
Bazı hastalarda tarak kemiğinin başlangıç yerinde operasyonlar yapılmaktadır ki bu hastalarda ameliyat sonrası erken basma için alçı uygulamaktayız.

Hastaların bir kısmında Halluks Valgus ileri düzeyde eklem dejenerasyonu ile birlikte olmaktadır. Bu tip ileri dereceli hastalarımızda da tarak kemiği – başparmak ekleminde eklemi dondurma işlemi uygulamaktayız.

. Ameliyat sonrası ağrı çok oluyor mu?
Ameliyattan hemen önce hastalarımıza uyguladığımız ayak bileği blok anestezisi sayesinde hastalarımız ameliyat sonrası normalde en fazla ağrı duyulan ilk 1 – 2 günlük süreyi ağrısız ve konforlu şekilde geçirmektedirler.

. Ne kadar süre hastanede kalınır?
Ameliyat sonrasında hasta hastanede en fazla 1 gün kalır.

. Hasta ne kadar süre yürüyemez?
Ameliyat sonrası 2. – 3. saatte hastalar topuklarına basarak ya da özel ayakkabı kullanarak yürüyebilmektedirler.

. Deformite tekrarlar mı?  
Uygun operasyon seçimi ve gelişmiş cerrahi teknikler sayesinde halluks valgus deformitesinde tekrarlama neredeyse hiç görülmemektedir.

. Genel anestezi şart mı?
Hayır şart değildir. Ayak bileği bloğu ya da spinal anestezi kullanılmaktadır. Ancak anestezi doktorlarımızın önerdiği durumlarda genel anestezi de uygulanmaktadır.