Az Kesiyle Yapılan Kalp Kapak Ameliyatları

Kalp kapak hastalıkları içerisine ne tür hastalıklar girer? Kalp kapaklarındaki problemler ne tür yakınmalara neden olur? Bu belirtiler kalpteki diğer sorunlarla karıştırılabilir mi? Kalp kapaklarındaki problemlere hangi faktörler yol açar? Hangi kriterlere göre kapak değişimi ya da kapak tamiri kararı alınır? Günümüzde kalp kapak ameliyatları hangi yöntemlerle yapılır? Minimal invaziv kalp cerrahisi (az kesiyle yapılan kalp kapak ameliyatı) nedir? Açık kalp ameliyatına göre nasıl bir farkı vardır? Özellikle hastaların hastanede yatış süreleri, işe başlayabilmeleri, günlük yaşama dönebilmeleri açısından avantajları nedir?

Dr. Siyami Ersek Göğüs Kalp ve Damar Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Yöneticisi ve aynı zamanda Kalp ve Damar Cerrahisi Kliniği Sorumlusu Doç. Dr. Cevdet Uğur Koçoğulları kalp kapak hastalıklarını ve az kesiyle (minimal invaziv) yapılan kalp kapak ameliyatlarının tedavideki yerini Sağlığım İçin Herşey’de anlattı.

KALP KAPAK HASTALIKLARI NELER?

. Kalp kapak hastalıkları içerisine ne tür hastalıklar girer?
“Kalp kapakları, kalbin içerisindeki kan akımının hangi yöne gideceğini, nerede duracağını düzenleyen yapılardır. Kalbin içerisinde 4 tane kapak mevcuttur. Bu kapakların 2 tanesi sol tarafta 2 tanesi sağ taraftadır. Kalp vücudun en hassas noktalarından biri olduğu için vücutta oluşan her türlü reaksiyona cevap olarak kalp kapaklarında hastalık gelişir. Çocukken geçirilen romatizma, bademcik gibi ateşle seyreden hastalıklar 15-20 yıl sonra kişinin önüne kalp kapak hastalığı olarak çıkar. Bunlara romatizmal kalp hastalığı denir. Yaygın romatizmal hastalıklar, kan akımı buradan geçtiği için en hassas yerler olarak kalp kapaklarını vurur. Romatizmal kalp kapak hastalıkları, primer sağlık korumalarıyla günümüzde artık yok olmuştur. Romatizmal kalp kapak hastalıkları, kalp kapaklarının tamamen romatizmal süreçlerle yıpranmasından, akımı engelleyici birtakım yollarla kalp üzerinde hasar yapmasından kaynaklanır.

Bunların dışında ileri yaşlarda görülen dejeneratif kapak hastalığı vardır. Her doku gibi kapaklar da yaşlanır ve yaşlanmanın hızlı olduğu bölgelerden biridir. En çok karşılaşılan kapak hastalıkları ise aort kapak ve mitral kapak hastalıklarıdır. Çocuk kalp cerrahisinde de yine pulmoner kapak hastalıklarıyla ilgili hastalıklar çok daha sık gözlenir. Kapak hastalıklarındaki problemler, kan akımının bulunduğu boşlukta değil de farklı yerde bulunmasına sebep olduğu için akciğerde birikerek kişide efor kapasitesinde azalma, şişkinlik gibi birçok belirtilerle ortaya çıkar.’’

KALP KAPAKLARINDAKİ PROBLEMLERİN BELİRTİLERİ

. Kalp kapaklarındaki problemler ne tür yakınmalara neden olur? Bu belirtiler kalpteki diğer sorunlarla karıştırılabilir mi?
“Dört kalp kapağının her biri farklı fonksiyon yaptığı için belirtileri de farklıdır. Sağ tarafın kapaklarının yaptığı (Triküspit Pulmoner Kapak) bulgularla sol tarafın yaptığı bulgular çok farklı seyredebilir. Sağ taraf kapaklarındaki olan hastalıklar vücutta sıvı göllenmesi, ödem ve efor kapasitesinde azalmalar yapabilir. Ama sol taraftaki kapaklar özellikle akciğerlerde sıvı birikmesi, efor kapasitesinde azalma ve temiz kanın çıktığı bölgede olan aort kapaklarda yaralanmalar yapabilir ve bunlar ani ölüme kadar götürebilir.”

Doç. Dr. Cevdet Uğur Koçoğulları

. Kalp kapaklarındaki problemlere hangi faktörler yol açar?
“Enfeksiyonlar, romatizmal ataklar, yaşlanma, travmalar, geçirilen ameliyatlar, çocukluk çağında geçirilen konjenital kalp hastalıkları kapak hastalıklarına sebep olur.”

‘‘KAPAK TAMİR EDİLEMEZSE DEĞİŞTİRME KARARI ALINIR’’

. Hangi kriterlere göre kapak değişimi ya da kapak tamiri kararı alınır?
“Bugün en üst teknolojiyle yapılan kapaklar bile insanın kendi kapağının oluştuğu olgunluğa ulaşamamıştır. Bu nedenle asıl olan kapağın tamiridir. EKO kriterlerine göre kapak yapısı çok bozulmamışsa, hasta çok geç başvurmamışsa çoğu zaman kapaklar tamir olabilir. Ameliyat öncesinde EKO’da bunun kararı verilir. Ameliyat sırasında da yapılan testlerle eğer kapak yapısı çok bozulmadıysa, kapak altı yapıları tutan kaslar çok sarkmadıysa tamir edilir. Tamir edilemezse değiştirme kararı alınır.”

. Günümüzde kalp kapak ameliyatları hangi yöntemlerle yapılır?
“Kapak normal yollarla kalp akciğer makinesine bağlanarak hastanın kalbi durdurulur. Kapaklar çıkarılıp yerine teknolojik kapaklar konulur. Bunlar doku kapakları veya titanyumdan yapılan mekanik kapaklar olabilir. Doku kapakları hayvan doku kapaklarıdır. Bunlar sığır ve domuz kaynaklı olabilir. Hasta ömür boyu kan sulandırıcı kullanır.”

AÇIK KALP AMELİYATINDAN FARKI NE?

. Minimal invaziv kalp cerrahisi (az kesiyle yapılan kalp kapak ameliyatı) nedir? Açık kalp ameliyatına göre nasıl bir farkı vardır?
“Kalp cerrahisinde asıl olan, özellikle göğüs kafesini ön taraftan açmakla olan sternotomi denilen insizyondan kurtarmaktır. Çünkü sternotomi insan doku bütünlüğünü ciddi bir şekilde bozar. Ama bugünkü teknolojiyle, hepsi minimal invaziv yollarla yapılamamaktadır. Mitral veya aort kapak cerrahisi, triküspit kapak cerrahisi minimal invaziv yöntemlerle (daha az kesiyle) yapılır. Bunun için özel el aletler gerekir. Robotik cerrahide yapılacak iş sınırlıdır. Minimal invaziv yöntem, aort cerrahisi ve mitral kapak cerrahisi için farklıdır. Tekli bypasslarda da yapılabilir. Bypasslarda sol taraftan meme altından küçük bir tekli bypass yapılır. Kapaklarda ise sağ meme altı ve bir iki kaburga daha üzerinden kesilerle aort cerrahisi; sağ meme altından da mitral kapak ve triküspit kapak cerrahisi yapılır. Kalpte oluşan delikler de bu yollarla kapatılır.”

. Her aort mitral kapak cerrahisi geçirmesi gereken kişiye bu yöntemi yapılabilir mi?
“Aort mitral kapak cerrahisi geçirmesi gereken kişilerin büyük çoğunluğuna bu yöntem yapılabilir. Ama akciğer üzerinden çalışıldığı için akciğerle ilgili yapı bozuklukları da bu cerrahiye dahil edilir. Yine karından diyafragma üzerinden çalışıldığında diyafragmada olacak değişiklikler bu bölgeye yapılacak işlemlere engel olabilir. Aort kapak veya mitral kapak hastalıklarında kalbin içinde olan değişiklikler çoğu zaman bu işleme engel olmaz. Daha çok kişinin göğüs kafesinin şekli, çok aşırı kilolu olması engel teşkil edebilir. Tek akciğer çalışıldığı için tek akciğerin bunu kaldıramayacağı bir hastalıktır.”

MİNİMAL İNVAZİVİN AVANTAJLARI

. Özellikle hastaların hastanede yatış süreleri, işe başlayabilmeleri, günlük yaşama dönebilmeleri açısından avantajları nedir?
“Bugün kalp ameliyatlarının hala büyük bir kısmı sternotomi (tam ortadan göğsün kesilmesi) ile yapılmak zorundadır. Sternotomi ağrısı gerçekten çok fazla olur ama vakaya minimal invaziv yapılamaz. Minimal invazivde kişi daha çabuk ayağa kalkar ve  daha çabuk işine döner. Göğüs kafesi kesildiğinde ise kişinin uzun süre hareketleri kısıtlanır. Bir ay kadar yüzüstü yatmaması gerekir. Ağır eşya kaldıramaz.”

‘‘SİYAMİ ERSEK’TE AYLIK POLİKLİNİK SAYISI 55 BİN CİVARINDA’’

. Siyami Ersek’te yıllık ne kadarlık bir hasta yükü var? Bunda sağlık turizminin yeri nedir? Hastanede açılması planlanan ne gibi bölümler vardır?
“Siyami Ersek, bir ekoldür. Dünyada kalp cerrahisinde 1960’lı yıllarda ilk işlemler yapılırken hemen ertesi gün Siyami Ersek’te de yapılmıştır. Sağlık Bakanlığı’nın sağlıkta yeni dönem politikasında Siyami Ersek’in de bir rolü var. Siyami Ersek’in belli konularda artık tamamen okul pozisyonuna geçmesi, mükemmeliyet merkezi olması, dijital hastane haline dönme projeleri planlanmaktadır. Çünkü Sağlık Bakanlığı’nın son senelerde yaptığı atılımlarla birçok yerde kalp cerrahisi yapılmaktadır. Ama Siyami Ersek’in daha özellikli bir merkez olması için birtakım projeler yapılmaktadır. Aylık poliklinik sayısı 55 bin civarındadır. Yine aylık 1-2 bin anjiyo, 400-500 civarında açık kalp cerrahisi  yapılmaktadır. Bu hizmetleri de aksatmadan, daha özellikli işlerin yapıldığı, dünya çapındaki merkez olma yolunda birtakım projelerimiz var. 2017 başından beri 400 civarında turizm hastasına bakılmıştır. Sağlıkta yeni konseptler olan TAVİ (ameliyatsız kalp kapağı değişimi) ve minimal invaziv hastanemizde yapılmaktadır. TAVİ işleminde herhangi bir şekilde açık kalp cerrahisi yapılmadan kasık veya akciğerlerden girilerek anjiyografik görüntüleme içerisinde kalp kapağı yerleştirilir.”

DİJİTAL HASTANE OLURSA NELER DEĞİŞECEK?

. Özellikle kalp hastalıklarının tanısı ve tedavisi için hangi merkezleriniz var? Siyami Ersek dijital bir hastane olursa neler değişecek?
“Şuan Siyami Ersek’de aritmi polikliniği, kalp yetmezliği polikliniği, pulmoner tansiyon polikliniği ve venöz polikliniği bulunmaktadır. Bu ay başlanan venöz polikliniğinde her türlü varis işlemleri yapılmaktadır. Önümüzdeki dönem içerisinde venöz polikliniğimiz venöz klinik haline dönüşecektir. Önümüzdeki dönem içerisinde dijital hastaneye dönüşerek hastane içerisinde bütün işlemler online yapılacaktır. Bu sistemde kişiler kendi bilgilerine ulaşabilecektir. Hasta takiplerimiz de bu dijital ortama girecektir.”