Baş Ağrısının Tedavisi

Baş ağrıları neden oluşur? Baş ağrılarına sebep olan faktörler nelerdir? Baş ağrısı tipleri nelerdir? Baş ağrılarında ne zaman bir doktora görünmelidir? Baş ağrılarının tedavisi mümkün müdür?

Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Necdet Karlı, merak edilen bu soruları Sağlığım İçin Herşey’de yanıtladı.

BAŞ AĞRILARININ SEBEPLERİ NEDİR?

. Baş ağrıları neden oluşur?
‘‘Baş ağrılarının oluşmasının asıl sebebi beyinde bulunan yumuşak dokuların, zarların, damarların veya bazen saçlı derinin, kafatasının çeşitli nedenlerle oluşmasıyla ortaya çıkar. Ama bütün bunların oluşabilmesi için de özellikle migren denilen baş ağrılarında hücrenin genetik olarak ağrıya eğilimli yapılar veya moleküler hücreler olması gerekir. Bu şekilde genetik olarak ağrıya, baş ağrısına eğilimli kişilerde ortaya çıkan damar uyarılmaları, zarların uyarılmaları veya beyindeki sinüslerin boşlukların uyarılmaları sonucunda; bazı durumlarda da saçlı deri, kafatası gibi yapıların uyarılmaları sonucunda baş ağrısı ortaya çıkar.’’

HANGİ FAKTÖRLER TETİKLİYOR?

. Baş ağrılarına sebep olan faktörler nelerdir?
‘‘Baş ağrısını tetikleyen çok çeşitli faktörler vardır. Bu faktörler en başta stres, sıkıntı, sinirlenme, üzüntü gibi psikolojik faktörlerdir. Ama bunların yanı sıra bazı baş ağrılarında örneğin migrende kadınlarda adet dönemi, lodos, parlak güneş ışıkları, sigara dumanı da faktördür. Bazı hastalarda da yiyecekler sebep olur. Örneğin portakal, mandalina gibi C vitamininden zengin besinler veya bazı dururmlarda alkolün tüketilmesi baş ağrılarını tetikler. Yine bazı durumlarda uykusuzluk veya öğünün atlanması yani kişinin aç kalması da baş ağrılarını tetikler. Tetik faktörü denilen bu faktörlerin sık ortaya çıkması, ağrıya eğilimli kişilerde baş ağrısının ortaya çıkışını giderek artırır. Bu tetik faktörler ne kadar sıksa kişide de baş ağrısının ortaya çıkması o kadar sıklaşır. Sıklaşma baş ağrısnın bir süre sonra döngüsel olarak kendisini tetiklemesine de neden olabilir ve bu şekilde ortaya sık baş ağrıları çıkar. Burada ön önemli nokta tetik faktörlerin sık olarak görülmesi ve hastalarda ağrıyı tetiklemesidir.’’

Prof. Dr. Necdet Karlı

BAŞ AĞRISI TİPLERİ

. Baş ağrısı tipleri nelerdir?
‘‘Birincil baş ağrısı olarak adlandırılan önemli baş ağrıları vardır. Bu birincil baş ağrılarının altında tümör, kanama, tıkanma gibi beyinde herhangi bir hastalık yoktur. Yani tamamen beyin kaynaklı ağrılardır. Aslında iyi huylu ağrılardır ama bazı durumlarda tedavileri zordur. En sık görülen baş ağrısı tipleri, birincil baş ağrısı içindeki gerilim tipi yani daha çok psikolojik kaynaklı baş ağrıları, ikinci olarak da migren tipi baş ağrılarıdır. Baş ağrılarının gerilim tipi ve migrenin yanı sıra küme baş ağrısı gibi başka baş ağrıları da vardır. Ama bunlar çok daha nadir görülen baş ağrılarıdır. Toplumda en sık görülen baş ağrısı tipi gerilim tipi baş ağrısıdır ve neredeyse toplumun yüzde 50’sine yakınında görülür. Migren yüzde 16 sıklıkla görülür ve ikinci sıklıkta toplumda görülen baş ağrısı tipidir.’’

NE ZAMAN DOKTORA GİTMELİ?

. Baş ağrılarında ne zaman bir doktora görünmelidir?
‘‘Birincil baş ağrılarında doktora görünme zamanı biraz ağrının sıklığına bağlıdır. Gerilim tipi baş ağrılarılarında ağrı hafif şiddetlidir ve hastayı çok rahatsız etmez. Ayda 3-4 atak hastayı rahatsız etmeden doktora gitmeden atlatılabilir. Migrende ise bir an önce migren tanısı konmalıdır. Şiddetli tek taraflı baş ağrısı olan hastalar hemen doktora baş vurmalı ve bir an önce primer birincil baş ağrısı nedir ve hangi baş ağrısı tipidir tanısı konmalı ve tedaviside ona göre başlanmalıdır.’’

TEDAVİSİ MÜMKÜN MÜ?

. Baş ağrılarının tedavisi mümkün müdür?
‘‘Baş ağrılarının tedavisi mümkündür. Ancak tedavi derken, bu ağrılardan bir ilaç, ameliyat veya herhangi bir tedavi yöntemi yaparak ömür boyu kurtulalım demek çok anlamlı değildir. Çünkü hekim olarak amacımız ağrıları en az noktaya mümkünse de belirli dönemlerde sıfır noktasına indirmektir. Bunun için çeşitli tedaviler uygulanabilir. Ama uyguladığımız tedavilerden beklentilerimiz en azından ağrıyı yüzde 50-60 azaltmak, bazı durumlarda da olabilen hastalarda tamamen ortadan kaldırmaktır. Tedavi belli bir süre geçerlidir. Sıklıkla, 6-12 ay uyguladıktan sonra tedaviyi azaltır ve keseriz. Bundan sonra ağrının olup olmaması hastanın genetik yapısı, daha önceki ağrısının tipi ile birebir ilgilidir. Zaman içerisinde ağrı bir süre daha devam edebilir veya tamamen ortadan da kalkabilir.’’