Baş Dönmesi Sorunu Tedavisinde Güncel Yaklaşım

Genel olarak “baş dönmesi ve denge bozukluğu” olarak bilinen “vertigo” aslında altta yatan birçok nedene bağlı olarak yaşanabilen bir semptom.  Doç. Dr. Burcu Örmeci, ilaçlarla tedavi edilemeyen, kronik hale gelen, nedeni bilinmeyen vertigonun, beyinde denge algısının yeniden modüle edildiği “Vestibüler rehabilitasyon” yöntemiyle tedavi edilebildiğini açıkladı.

Problem, basit ve kısa süreli baş dönmesi ataklarından, kişinin gündelik hayatına devam etmesine engel olacak kadar farklı şiddette olabiliyor. Halk arasında kulaktaki kristallerin oynamasına bağlı pozisyonel vertigodan, kansızlığa, B12 vitamin eksikliğinden beyin tümörlerine kadar birçok nedene bağlı olabilen yüzde 30’luk kesimde tedavi nedene bağlı olarak yapılıyor. Ancak neredeyse yüzde 70 oranında kesin bir neden saptanamıyor. Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi Nöroloji Uzmanı Doç. Dr. Burcu Örmeci, çok az sayıda merkezde uygulanan vestibüler rehabilitasyon (Nörorehabilitasyon) yöntemiyle, özellikle kesin nedeni net olarak bulunamamış kronik vertigo hastalarında başarılı sonuçlar elde ettiklerini söyledi. Ancak yönteminin uygulanabilmesi için, öncelikle baş dönmesinin olası nedenlerinin araştırılarak değerlendirilmesi gerektiğine dikkat çekti.

“HİÇBİRİMİZ TAM DENGEDE DEĞİLİZ”

Yerçekimine karşı hiçbir insanın yüzde 100 dengede olmadığını belirten Doç. Dr. Burcu Örmeci, “Yerçekimi bizi sağa-sola çektikçe, beynimiz bilinçaltı olarak sürekli vücudu düzeltir, bu durum da aslında sürekli salınmamıza neden olur. Bunu farkında olmadan yaparız. Ancak, bir kişi kendini çok fazla dinlemeye başladığında, beyin algılamaması gereken bu salınmaları algılamaya başlıyor. Bu da sürekli olarak baş dönmesi ve denge bozukluğu şeklinde hatalı algıya neden oluyor. Bu durum hastalarda sürekli yatma isteği oluşturmaya başlıyor ve hastalar ayağa kalkmaktan ve yürümekten korkmaya başlıyorlar. Vestibüler rehabilitasyon (Nörorehabilitasyon) yönteminde, hastaların doğal salınmayı algılama eşiği yükseltiliyor, böylece algılamaması gereken bu salınmaları tekrar algılamaz hale getiriliyor, hasta yerçekimine karşı ne yapması gerektiğini öğreniyor” diye konuştu.

VESTİBÜLER REHABİLİTASYON KİMLERE UYGULANIYOR?

Hasta öncelikle nörolojik ve KBB açısından genel bir değerlendirmeye alınıyor. Hem kulaktaki hem beyindeki denge sistemi inceleniyor. Yapılan incelemeler sonrasında, sorunun kaynağında ortopedik ya da orta kulağı ilgilendiren bir sorun olduğu tespit edilen hastalar ilgili hekime yönlendiriliyor. Yapısal olarak hiçbir problemi olmayan, MR görüntülemeleri ve laboratuvar sonuçları normal çıkmasına rağmen, fonksiyonel bozukluk yaşayan hastalar Vestibüler rehabilitasyon (Nörorehabilitasyon) programına alınıyor. Bununla birlikte, belirli bir süre ilaç tedavisi görmesine karşın yanıt alınamayan hasta grubunda da bu yöntem uygulanabiliyor.

TEDAVİ 4 HAFTA DEVAM EDİYOR

Kişinin kendi dengesini daha doğru algılayarak düzeltilmesinin amaçlandığı bu kişiye özel vestibüler rehabilitasyon (Nörorehabilitasyon) yöntemiyle ilgili Doç. Dr. Burcu Örmeci şu bilgileri veriyor; “Aslında bu işlemi fizik tedaviye benzetmek mümkün. Kol kası çalışmayan bir kişinin, fizik tedavi sonrasında kol kaslarını yeniden çalıştırmayı öğrenmesi gibi, öncelikle hastanın dengesinin hangi alanlarda ve ne kadar bozuk olduğunu tespit ederek vestibüler rehabilitasyona başlıyoruz. Kişiye özel rehabilitasyon programı, haftada üç kez ve yaklaşık 30-40 dakika süren bilgisayar destekli programlardan oluşuyor. Tüm program dört hafta sürüyor. Etkisi çoğunlukla uzun sürüyor ancak hastanın yaşlanması, farklı hastalıkların ortaya çıkması gibi vestibüler sistemin (denge sisteminin) yeniden bozulduğu durumlarda ise, rehabilitasyon tekrarlanabiliyor”