Bazı Bitki Çayları Düşük Riskini Artırıyor!

Doğada birçok bitkide bulunan kafein, günlük hayatımızın vazgeçilmezleri olan kahve ve çay gibi içecekler ve çikolatanın da bolca içerdiği bir maddedir. Uzmanlar, fazla tüketildiğinde bağımlılık yaratan kafeinin hamilelik döneminde düşük riskini artırdığına dikkat çekiyor. Anadolu Sağlık Merkezi Ataşehir Tıp Merkezi’nden Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op.Dr. Mete Bostancı, hamilelik döneminde kesinlikle tüketilmemesi gereken besinler ile ilgili bilgi verdi. Gebelikte kafeinin zararlı mıdır? Literatürde hamilelik sırasında alınan kafeinin doza bağlı olarak, düşük riskini artırdığı düşük doğum ağırlığı, yarık dudak ve yarık damak gibi anomalilere yol açabileceği, beyin gelişimini etkileyerek daha sonra öğrenme ve hatırlama güçlüklerine yol açabileceği konusunda birçok çalışma vardır. Bu çalışmalarda diğer risk faktörleri dikkate alınmadığından ve deneylerde bir insanın tüketebileceği dozun çok üstünde değerlerle çalışmalar yapıldığından sonuçlar tartışmalıdır. Hamilelik süresinde kafeinin ne gibi etkileri vardır? Kafeinin asıl etkisi; sinir sistemi, dolaşım sistemi, kalp ve davranışlar üzerinedir. Hamilelik sırasında alınan kafeinin fetüs üzerinde de benzer etkileri vardır. Alınan kafeinin vücudumuzdaki yarı ömrü 5-6 saattir. Gebelik döneminde ise bu süre iki kat artar. Fetüs için ise durum daha korkutucudur. Çünkü bebeğin büyüklüğüne bağlı olarak bu süre 100 saate kadar uzayabilir. Kafein, fetüste uzun süreli kalp atım hızında ve solunum hareketlerinde artmaya yol açacaktır. Kafein aynı zamanda idrar söktürücü özelliği olan bir maddedir. Aşırı tüketildiğinde gebenin sıvı ve kalsiyum kaybetmesine yol açar. Yemekle ya da hemen arkasından alınan kafein barsaklardan demir emilimini %40 azaltır. Kafeinin besleyici değeri var mıdır? Uyanıklığı sağlaması, zindelik vermesi, strese karşı direncimizi arttırması ve hatta mutluluk hissi vermesi nedeniyle günlük hayatımızda çokça aldığımız kafeinin hiçbir besleyici değeri olmadığını unutmamak gerekir. Ayrıca kafein, nikotin ve alkolün kanserojen etkilerini de arttırır. Hamilelik süresinde kesinlikle tüketilmemesi mi gerekir? Yakın zamana kadarki bilgilerimiz 300 hatta 400 miligrama kadar günlük kafein tüketiminin zararsız olduğu yönünde idi. Ancak son günlerde sonuçlanan çalışmalar bu değerin 200 miligram seviyesine çekilmesinin daha güvenli olduğunu göstermektedir. Gebeliğin ilk üç ayında düşük yapma riski yaklaşık %12 iken 200 mg ve üzeri kafein alımı bu oranı %25’lere kadar yükseltmektedir. literatürde 2 fincan filtre kahve ya da 5 kutu kafeinli içecek 200 mg sınırı olarak belirtilmektedir. Bitki çaylarına dikkat! Türk kahvesi tüketilebilir mi? Sanılanın aksine Türk kahvesi ve hatta espresso, filtre kahve ve instant kahveden 1/2- 1/3 oranında daha az kafein içermektedir. Gebelikte kafein tüketimini tamamen yasaklamak yerine yapılacak bazı küçük değişiklerle dozu azaltmak daha doğru olacaktır. Özellikle ilk 10 hafta olmak üzere gebelik boyunca daha az demli çay içmek, poşet çay kullanılıyor ise poşeti kısa süre bekletmek, bir fincan filtre kahve ya da 2 fincan Türk kahvesi +bir kolalı içecek + bir küçük çikolata sınırını geçmemek gerekmektedir. Ayrıca kafeini öğleden sonra tüketmemeye özen gösterilmelidir. Bazı bitkisel çaylar ve ağrı kesici ilaçlarda da kafein olduğu unutulmamalı ve bu ürünlerin prospektüslerine dikkat etmelidir. Hamilelikte düşük riskini arttıran diğer gıdalar nelerdir? Günlük hayatımızda kullandığımız ve doğal bitkiler olarak değerlendirdiğimizden zararlı olabileceğini düşünmediğimiz birçok ürün aşırı tüketildiğin de düşük riskini arttırır. Örneğin karanfil, fesleğen, biberiye, anason, pelin otu, hardal, sedefotu, sarı kantaron ve çuha çiçeği şüpheli bitkiler arasındadır.

• Kılıç, uskumru gibi balıklar ve özellikle ton balığı konservesi yüksek cıva içermeleri
• nedeni ile sakıncalıdır.
• Sosis, salam, sucuk gibi şarküteri ürünleri çok az ve çok pişmiş tüketilmelidir.
• Çiğ yumurta, çiğ et , çiğ balık özellikle kabuklu deniz ürünleri tüketilmemelidir
• Pastörize olmayan süt ve süt ürünleri ve taze peynir tüketilmemelidir
• Yüksek doz A vitamini zararlıdır bu yüzden yüksek doz multivitamin ile karaciğer ve karaciğer ürünleri tüketilmemelidir
• Aspartam ve sakarin net sonuçlar olmamakla birlikte kaçınılmalıdır.
• 120 derecenin üzerindeki sıcaklıklarda hazırlanan kızartma ya da yüksek ısıda fırınlanmış gıdalar tüketilmemelidir.
• Hava almış ya da sızdırmış kutu–kavanoz gıdalar tüketilmemelidir.
• Donmuş gıdalar pişirilmeden önce tamamen çözülmeli (buzdolabında) kesinlikle oda ısısında çözülmesi beklenmemelidir.
• Çiğ ya da az pişirilmiş hazır gıdaların, tüketilmeden önce her yerinin eşit ısıtıldığından emin olunmalıdır.
• Gebeliğin ilk 4 ayında aromaterapi yağları kullanılmamalıdır.