Bebeklerde Diş Çürükleri Nasıl Önlenir?

Çocukları diş çürüklerinden korumak için biberonla besleme ve emzik kullanımının doğru yapılması gerektiğini belirten Yeditepe Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Öğretim Üyesi Yard. Doç. Dr. Senem Kuvvetli, “Biberondaki besinlere şeker katmayın, emzikleri şekerli gıdalara bulamayın” diyor.

Anenin ağzındaki çürük mikroplarının çocuğa bulaşabileceğini söyleyen Yard. Doç. Dr. Senem Kuvvetli, annelere; bebeklerinin kaşığını kendi ağızlarına sokmamalarını, emzikleri ağızlarında temizlememelerini öneriyor.

Yard. Doç. Dr. Senem Kuvvetli, çocuklarda biberon kullanımı, diş çürüğünü önleme yöntemleri ve diş fırçalama alışkanlığının kazandırılmasıyla ilgili sorularımızı yanıtladı.

. Çocuklarda biberon çürüğü ve/veya erken dönem diş çürükleri denildiğinde hangi yaş grubu kastediliyor?
“Öncelikle kavramları açmak gerekirse erken çocukluk dönemi, altı yaş öncesi yani okul öncesi dönemi içine alıyor. Bebekte dişler sürmeye başladıktan altı yaşına kadar görülebilecek tüm diş çürüklerini içine alabilen bir kavram.

Eskiden halk arasında ‘biberon çürüğü’ olarak bilinen kavramı biraz daha genişletmek gerekiyor çünkü etkileyen faktörlerin biberondan daha fazlası olduğu iyice anlaşıldı. Biberon gibi gece beslenmesi yapılması ve bunun yanı sıra anne sütünün isteğe bağlı olarak dişler sürdükten sonra çok uzun süre verilmeye devam edilmesi, emzik gibi birtakım emme alışkanlıklarına besleyici ve şeker içeren maddelerin katılması.

Bunlara; ağız hijyeninin yeterli derecede yapılamamasının eklenmesi sonucunda oluşan diş çürüklerine biz erken çocukluk dönemi diş çürükleri diyoruz. O yüzden artık biberon çürüğü yerine bu şekilde adlandırıyoruz.”

GECE BOYU BİBERON VERMEYİN
. Biberon çürüklerinin önlenmesi için biberon kullanımında nelere dikkat edilmesi gerekiyor?
“Biberon, çocuğun anne sütünden inek sütüne geçiş sırasında içmesini kolaylaştırması için bir araçtır. Belli bir süre kullanılmasında sakınca yoktur ancak biberonun içine konulan maddelerle birlikte, çocuğun yanına, yatağa verilmesi, süt verilmesi yanı sıra daha besleyici olması nedeniyle bal, şeker, pekmez gibi maddelerin katılması. Gece boyu çocuk her ağladığında bunların verilmesi ve dişlerin fırçalanmaması bu problemlerin olmasına yol açıyor.

Yoksa gün içerisinde çocuğun biberonla beslenmesini sağlaması o kadar da sakıncalı değil. Ancak gece yattıktan sonra ve her ağladığında yatağa verilmesi sakıncalıdır.”

. Annenin babanın dişlerinde çürük olması ve annede babada da çürüklerin erken başlaması çocuğu risk grubuna sokar mı?
“Burada hangi özelliklerin kalıtımla geçtiğini ayırt etmek çok kolay değil. Dişlerin yapısı, tükürüğün özellikleri de etken olabilir. Tüm bunları ayırt etmek kolay değil. Ancak kalıtımla geçmiş bazı özellikler varsa da bunlarla savaşabilmek, diş çürüklerinin önlenmesi hala mümkün. Yani diş çürüğünün oluşması bir kaderdir, mutlaka olacaktır diye bakmamak lazım.”

DİŞ ÇÜRÜĞÜ MİKROBU BULAŞICIDIR
. Diş çürükleri bulaşıcıdır deniyor. Gerçekten bulaşıcı mıdır, çürük mikrobu çocuğuna nasıl bulaşır?
“Ağız ortamı doğum anında steril yani temiz ancak dışarı açıldıktan sonra mikroplar, bakteriler, mantarlar, virüsler her şey ağız içerisinde yerleşmeye başlıyor. Özellikle çürük yapıcı mikroplar, dişler sürdükten sonra dişlerin üzerine yerleşmeye ve orada çoğalmaya başlıyorlar. Tam da o sırada bebeğin beslenmesi ve bakımını üstlenen en yakın kişi olan annenin ağız içerisinde de çürük yapıcı mikroplar varsa; anne çocuk ilişkisinde ister istemez bu mikroplar çocuğa geçiyor.

Bu kaçınılmaz bir durum ancak annenin ağzında çürük yapıcı mikrop sayısı çok fazla değilse veya iki yaşına kadar olan dönemde direkt temastan kaçınırsa çocuk korunabilir. Dolayısıyla enfektivite penceresi dediğimiz dönemde anne biraz daha dikkatli olmalıdır. Örneğin; kaşığı ağızdan ağza geçirmemek, gıdaların ısısına tadına bakmadan başka yöntemlerle bakmak, ağız çevresinden öpmemek gerekir çünkü anneden veya çocuğun bakımını üstlenen kişiden çürük yapıcı mikroplar bulaşıyor.”

. Çocukların bir diş hekimi tarafından ilk diş muayenesi ne zaman yapılmalıdır?
“Bizim mutlaka çocuk hekimleriyle paralel ve işbirliği içinde çalışmamız gerekir. İlk diş muayenesinin ilk süt dişi sürdükten sonra bir yaşına kadar geçen dönemde yapılması lazım. Altı aylıkken sürdüyse altı aylıkken, sekiz aylıkken sürdüyse sekiz aylıkken doktora götürülmesi gerek. Ama bir yaşına kadar mutlaka götürülmesi lazım çünkü yanlış alışkanlıklar yerleştikten sonra ve dişler çürüdükten sonra tedavi edilmesi ve bu alışkanlıkların değiştirilmesi çok zor oluyor.

Çürüme özellikle üst, ön kesici dişlerde ve ön yüzlerinde başlıyor. Bir muayeneyle tespit edilebiliyor estetik dolgu materyalleriyle tedavi edilebiliyor. Ancak tedavi edilmezse enfeksiyona yol açabilir. Yıkım çok hızlı gelişiyor ve dişlerde çok ciddi madde kayıpları oluyor ve bizim tedavi etmemiz imkansız hale geliyor ve dişi çekmek zorunda kalıyoruz.

Çocuk doktorları, aylık kontrollerini yaptıkları çocukları bir yaşına kadar, bir çocuk diş hekimliği uzmanına yönlendirebilirlerse biz bir seansta doğru uygulamaları anlatma fırsatı bulabiliriz.”

DİŞ FIRÇALAMA ALIŞKANLIĞI KAZANDIRIN
. Bebeklerde ağız diş bakımı nasıl yapılmalı, anneler nelere dikkat etmeli ve diş fırçalama alışkanlığı nasıl kazandırılmalı?
“İlk diş sürdüğü zaman diş fırçasıyla çocuğu tanıştırmak lazım. Uygulamalar zamanla değişiyor. İlk zamanlar parmak fırça ve suyla fırçalanması gerekiyor. Çocuk büyüdükçe o yaş dönemine ait diş fırçalarına geçilmeli. İki yaşından üç yaşına doğru da mutlaka çocuklar için üretilmiş florür içeren diş macununa geçilmelidir.

Biz riskli gördüğümüz çocuk hastalarda eğer diş çürükleri başladıysa bazı ek uygulamalar önerebiliyoruz o yüzden mutlaka uzman hekimle görüşmeleri gerekiyor.”

. Çürük önlemek için florürlü macunu ile diş fırçalamanın dışında ne yapılabilir?
“Aslında en çok istediğimiz dişlerin düzenli olarak fırçalanması ve gece beslenmesinin sürdürülmemesidir. Floritli diş macununa benzer etkileri olan peynir proteinlerini içeren bazı özel uygulamalar var eczanelerde, bu tür yardımcı etkenler kullanılabilir. Ancak florit tabletleri bu hastalıkları önlemeye çok yeterli olmuyor. Çocuğun kombine bir sistemin içine sokulması gerekir. Tek başına bir ilacın bu işi başarması mümkün olmuyor.

KONU İLE İLGİLİ DİĞER BAŞLIKLAR