Bebeklikten İtibaren Önerilen Testler Hayat Kurtarıyor

Düzenli yapılan tetkikler sayesinde, önlenebilir hastalıklar tespit edilebiliyor ve böylelikle bireyin daha sağlıklı bir yaşam sürmesi sağlanabiliyor. Günümüzde bu amaca uygun çeşitli tarama ve tanı tetkikleri bulunuyor. Özellikle biyokimya tetkikleri vücuttaki biyolojik değişiklikleri gösterebiliyor ve en önemli testler arasında sayılıyor. Kan, idrar ve çeşitli vücut sıvılarının biyokimyasal olarak analiz edilmesini sağlayan bu testlerin, yaşamın belli dönemlerinde düzenli olarak yaptırılması öneriliyor. Memorial Dicle Hastanesi İç Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Erhan Aydın, sağlıklı bir yaşam için hayat boyu yapılması gereken testler hakkında bilgi verdi.

YAŞAMIN İLK GÜNÜNDEN İTİBAREN YENİDOĞAN TESTLERİ

Yenidoğan döneminde, kan grubu tayini ve yaşamın ilk 48-72 saatini takiben de doğumsal metabolik hastalıkların belirlenmesine yönelik testler yapılmaktadır. Metabolik hastalıklar beslenme ile ortaya çıkmakta ve bu testlerin yapılması için çocuğun beslenmeye başlamış olması gerekmektedir. Metabolik hastalık taraması için topuktan kan alma işlemi ilk 7 -10 gün içinde yapılmalıdır. Topuktan alınan kan ile fenilketonüri ve kongenital hipotiroidi gibi büyüme-gelişme ve zeka geriliği yapabilecek hastalıkların tanısı konulabilir. Buna uygun tedavi ve diyet uygulaması ile hastalık kontrol altına alınabilir. Yine yenidoğan döneminde sıkça görülen sarılıklar nedeniyle bilirubin testleriniyapılması öncelikli tetkikler arasındadır.

İKİ YAŞA KADAR TAM KAN SAYIMI 

Ailelerin, bebeklerinin sağlıklı olduğunu düşünerek düzenli doktor kontrollerini aksatması ve bazı tetkikleri yaptırmaması önemli hastalıkların atlanmasına neden olabilir. Sağlıklı çocuklarda 9-12 aylar arasında tam kan sayımı, serum demir düzeyi, tam idrar tetkiki yapılmalıdır. 2yaş civarında, okul öncesi dönemde tam kan sayımı, tam idrar tetkiki ve rutin biyokimyasal testler (serum lipid düzeyleri dahil) yapılmış olmalıdır. Ayrıca riskli sanayi bölgelerinde yaşayan kişilerin çocuklarının kan kurşun düzeyine de bakılmalıdır.

OKUL ÖNCESİNDE HEPATİT KONTROLÜ 

Çocukların okul öncesinde, yenidoğan döneminde hepatit aşısı yapılmış olsa da HBsAg ve AntiHBs tahlilleri yapılmalı, bağışıklık ve aşılama durumları kontrol edilmelidir. Uygun görüldüğünde çocuklar hepatit aşısı da olmalıdır. Bu dönemde dışkıda parazit araması da yapılması gereken testler arasındadır. Bunun yanında aşırı kilolu çocuklarda şeker hastalığı açısından kan şeker düzeyleri ve büyüme geriliği olan çocuklarda ise çeşitli hormon düzey kontrolleri gereklidir.

YETİŞKİNLERDE KANSER VE KALP TARAMALARI 

30-40 yaşlarında, kadın ve erkek bireylerde 3 yılda bir tam kan sayımı, kan şekeri ve serum lipid düzeyleri kontrol edilmelidir. 30 yaş sonrası kadınlarda rahim ağzı kanseri erken teşhisi için yılda bir kez PAP smear testi yapılarak kadın-doğum uzmanı tarafından değerlendirilmelidir. 40 yaşından sonra hem kadın hem erkeklerde mide-bağırsak hastalıkları erken teşhisi için gaitada gizli kan tetkikinin, 40yaş üzeri erkeklerde de kanda total ve serbest PSA ölçümünün yapılması gerekir. 50 yaş sonrası kalp sağlığı için hastanın kilosu, kan yağı düzeyleri, diyabet ve hipertansiyon gibi hastalıkları dikkate alınarak gerekli testler yapılmalı, bunlara eklenecek ileri tetkikler de bu sayede belirlenmelidir.

HANGİ TESTLERİN YAPTIRILACAĞINA DOKTOR KARAR VERMELİ 

Kişiye ait risk faktörleri, daha önceden geçirilmiş hastalıklar, operasyonlar, aile öyküsü veya genetik özellikleri yapılacak tahlillerin içeriğini ve sıklığını belirleyecektir. Yapılacak tahlillerin öncesinde ve sonrasında doktora danışarak ayrıntılı bilgi edinilmesi gereklidir. Doktor, tahlil öncesi ve sonrasında yapılması gerekenler hakkında bilgilendirme yapacak, gerektiğinde ilave tetkik ve tanı yöntemlerini önerecektir.