Bel ve Boyun Fıtıklarında Fizik Tedavi Yöntemleri

Bel boyun fıtıklarının tedavisinde uygulanan fizik tedavi yöntemlerini Emsey Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Şafak Sahir Karamehmetoğlu Sağlığım İçin Herşey’e anlattı.

BEL FITIĞI BELİRTİLERİ

Bel fıtığı dediğimiz bir problemde kişilerin ne tür şikâyetleri olur? Bu şikâyetlerin normal bildiğimiz klasik ağrılardan fıtıktan kaynaklanan bel ağrılarının siz hekimler açısından ayrıca bir özelliği var mıdır?
Bel fıtıkları boyun fıtıklarından çok daha yaygındır. Ama boyun fıtıklarının oranı da az değil. Özellikle günümüzde bilgisayarların uzun süre kullanılmasıyla boyun fıtıkları artmaya başladı. Her bel ağrısı bel fıtığı değildir. Eğer öksürdüğünüzde, hapşırdığınızda belinizdeki ağrı bacağınıza yayılıyor ise bu bel fıtığıdır. Ama sadece bel ağrısı varsa bu bel fıtığı da olabilir, olmayabilir de. Kesin tanıyı koymak için daha ileri tetkikler gerekir. Muayene sırasında hastalara yüzde 99 bel fıtığı olup olmadığını söylenebilir.

BOYUN FITIĞINDA AĞRI SIRTA VE KOLLARA YAYILIR

Boyun fıtığında ne tür yakınmaları olabilir?
Genellikle boyundaki ağrının sırta, kollara ve göğüsse yayılması olur. Böyle bir şikâyet varsa büyük bir ihtimalle boyun fıtığıdır. Boyundan kaynaklanan sinirler kürek kemiğinin alt sınırına kadar gidebiliyor ve oralarda da ağrı yapabiliyor.

İç organlardan kaynaklanan bazı kitleler bazen bele yansıyan ağrılarda olabilir mi? Bu yüzden bel ağrısı deyip geçmemek mi gerekiyor?
Kabaca bel ağrısından kaynaklanabilecek bel ağrısına neden olabilecek olayları şöyle ayırt ediyoruz. Biri mekanik dediğimiz ağrıdır. Bunun içine bel fıtığı da giriyor. Durduğunuzda ağrı var ama yattığınızda uyuduğunuzda ağrı geçiyorsa bu mekanik ağrıdır. Bir de tümör yani kanser, enfeksiyon iltihabi eklem romatizması gibi hastalıklardan kaynaklı ağrılar vardır. Bunlar istirahatle geçmediği gibi sizi uykudan da uyandıran ağrılardır. Bu durumda hemen doktora gitmek gerekir. Çünkü altında çok ciddi bir olay yatabilir. Bir de yansıyan ağrı vardır.  Bunun örneği de böbrek taşıdır. Böbrek taşı varsa bele vuran ağrılar olabilir.

Prof. Dr. Şafak Sahir Karamehmetoğlu

NE ZAMAN AMELİYAT GEREKİR?

Bel ya da boyun fıtığında ne zaman ameliyat gerekir? Ameliyat dışındaki hastalarda ya da ameliyat sonrası hastalarda fizik tedavin ya da rehabilitasyonun yeri nedir?
Ameliyat için belli standart kriterler var. Eğer muayenede refleks azalması, kuvvet kaybı, idrar kaçırma gibi önemli problemler varsa hemen ameliyat önerilir. Ama genellikle bel ve boyun fıtıklarının 90’ı için ameliyat gerekmez. Standartlara göre ve kriterlere göre ameliyat kararı verilebilir; ama çoğuna ameliyat gerekmez. Problem yaşayan hastalara öncelikle günlük yaşamda yaptıkları yanlış hareketleri düzeltmelerini öneriyoruz ve bunları gösteriyoruz. Nasıl ağırlık kaldırılır, ev işleri nasıl yapılır gibi. Bunları uygulaması lazım. Daha sonra bel ve boyun fıtığı için ilaçlar verilir ve fizik tedavi yöntemleri uygulanır. Fizik tedavi yöntemleri arasında ilk üç gün soğuk uygulama var. Daha sonra ise sıcak uygulamalara geçilir. Yüzey ısıtıcılar, derin ısıtıcılar, elektrik tedavileri yapılır ve gerekirse çekme, traksiyon yapılır. Traksiyonu bilimsel yöntemlerle, deneyimli kişiler tarafından yapılması gerekir. Bu yöntem, cihazla uygulanır. Hastanın durumuna göre derecesi ve aralıklarına karar verilir.

TRAKSİYON DENEYİMLİ UZMANLAR TARAFINDAN YAPILMALI

Bu uygulamanın uzman bir hekime değil de kırık-çıkıkçı olarak adlandırılan kişilere yapılmasının ne gibi bedelleri olabilir?
Ağrının artması, fıtığın büyümesi hatta felç gibi problemler olabilir. Boyun bölgesinde omurilik, şah damarı, yemek borusu ve nefes borusu gibi hayati alanlar var. Özellikle boyun bölgesine yanlış bir uygulama boyundan aşağı bir felç durumu yaratabilir. Bunu uygulayacak kişilerin mutlaka tecrübeli kişiler olması gerekir.

FİZİK TEDAVİ SONRASI

Fizik tedaviyi üst üste mi yapılır? Bel ve boyun fıtıklarında ne kadarlık bir zaman alıyor? Kimlere önerilir?
Fizik tedavi genellikle her gün yapılıyor. En azında gün aşırı yapılıyor. Her bir seansı bir saat kadar sürüyor. Bir fizik tedavi kürü normalde 21 seanstır. Ama bazı hasta 10 seansta düzelir, bazı hastaya da 30 seans gerekebilir. Böyle değişikliklerde gösterebiliyor. Fizik tedaviyle biz hastalarımızın sorunlarını çözüyoruz, ağrılarını da geçiriyoruz. Ama çok önemli olan konu bu süreç içinde hastalara boyun ve bel için ayrı ayrı egzersizler öğretiyoruz. Bu egzersizleri hastalarımızın ömür boyu düzenli yapması gerekiyor. Ama maalesef şikâyetler geçince bu egzersizler unutuluyor ve yapılmıyor. Egzersizler yapılmayınca durum tekrarlıyor ve hastalar tekrar bize geliyor.