Benlerinizi Güneşten Koruyun

Her insanın vücudunda deri üzerinde az ya da çok sayıda ben (melanositik nevüs) bulunuyor. Bu benlerin sayıları bazen birkaç tane, bazen de onlarca olabiliyor. Benlerde renk ve doku değişimleri görüldüğünde bir dermatoloji uzmanına başvurulması gerektiğini söyleyen Amerikan Hastanesi Dermatoloji Bölümü’nden Dr. Halil Bayazıt, yaz aylarında güneşe çıkmamaya özen gösterilmesi gerektiğini söylüyor. Dr. Bayazıt benlerle ilgili soruları yanıtladı.

BENLER NEYE BENZER?
Benler temel yapılarını oluşturan melanosit hücrelerinin renk yapıcı özelliğinden dolayı, kahverenginin çeşitli tonlarında olabilir. Büyüklükleri birkaç milimetre ile birkaç santim arasında değişebilir. Şekilleri yuvarlak, oval veya düzensiz olabilir.

VÜCUDUN HANGİ BÖLGELERİNDE BEN VARDIR?
Benler cildimizin herhangi bir yerinde ortaya çıkabilir. Doğru bir ben muayenesinde saç derisi, avuç, ayak tabanı ve genital bölge de dahil olmak üzere tüm deri yüzeyi kontrol edilmelidir.

BENLERİN DEĞİŞİM GÖSTERMESİ BİR TEHLİKE İŞARETİ OLABİLİR Mİ?
Benlerin kendilerine özgü bir yaşam döngüsü vardır. Birçok ben oluşumunu takip eden uzun yıllar içerisinde çeşitli değişimler gösterebilir. Bazıları kendiliğinden kaybolabilir. Bu değişimler uzun yıllar içerisinde yavaş yavaş olur. Ergenlik çağında, güneşlenme sonrasında veya hamilelik sırasında benlerin renkleri koyulaşabilir ya da yeni benler ortaya çıkabilir. Dikkat edilmesi gereken nokta, bu değişimlerin belirli şartlar altında ya da uzun yıllar içinde yavaş yavaş oluştuğudur. Benlerde ortaya çıkan ani değişimler normal değildir ve mutlaka bir dermatolog tarafından değerlendirilmesi gerekir.

KAÇ TİP BEN VARDIR VE BEN TÜRLERİ NASIL SAPTANIR?
Basit (sıradan) benler:  Özellikle hayatın ilk 20 yılında ve en fazla ergenlik çağında belirmeye başlayan birkaç milimetre ya da en fazla yarım santim civarında olabilen benler, genellikle kahverenginin tek bir tonunda veya koyu kahve – siyah renkli, yuvarlak veya hafif oval formda lekeler olarak başlayıp, zamanla ciltte kabarık ve daha açık renkli bir görünüm alabilir. Bu şekliyle tek başlarına herhangi bir tehlike arz etmezler ancak sayıları önemlidir. Genellikle 50 ya da daha fazla sayıda olması, kişinin deri kanseri oluşma riskinin artmış olabileceğine işaret eder. Cildimizdeki bu tip benler şekil, renk ve büyüklük açısından birbirlerine benzerlik gösterir. Bunlardan biri ya da birkaçının diğer benlerden farklı özellik göstermesi önemlidir. Bu farklı benlerin düzenli aralıklarla kontrolü veya cerrahi olarak çıkartılması gerekebilir.

Konjenital (doğumsal) benler:  Bazı benler henüz doğum anında cildimizde mevcuttur. Bu doğumsal benlerin yüzeyinden deri kanseri(melanom) gelişme riski, sıradan benlere göre biraz daha fazladır. Özellikle 20 santimden büyük olanlarda bu riskin çok daha artmış olduğu kabul edilir ve tedavileri gerekir.

Displastik nevus (atipik) benler: Bu benler genellikle ortalama basit benlerden daha büyüktürler(yarım santimden daha büyük). Ortaları daha koyu, etrafı daha açık kahverengi olabilir. Irsi olabilirler. Atipik benleri olan kişilerde melanom gelişme riskinin kısmen artmış olduğu kabul edilir ve düzenli aralıklarla dermatologlar tarafından muayeneleri tavsiye edilir.

CİLDİ KONTROL EDERKEN ŞÜPHELİ BENLERİ NASIL TESPİT EDERSİNİZ?
Bunun için cildinizdeki leke ya da benleri kontrol ederken nelere dikkat etmeniz gerektiğini bilmeniz gerekir. Ayrıca cildinizdeki benlerin sayısını, yerlerini, büyüklüklerininot etmeniz ve sonraki muayenelerde bunları karşılaştırmanız ya da dermatoloğunuza bu bilgileri verebilmeniz de oldukça önemlidir.

Bu muayene esnasında dikkat etmeniz gereken noktaları şöyle sıralayabiliriz:
1- Asimetri: Benin bir yarısının şekil, büyüklük ya da renklenme açısından diğer yarısına benzememesi.
2- Sınırlar: Benin kenarlarının düzensiz, girintili, çıkıntılı ya da belirsiz olması.
3- Renk: Benin birden fazla renk içermesi veya bu renklerin düzensiz olarak dağılmış olması.
4- Çap: Benin büyüklüğünün yarım santimden(kabaca kurşun kalemlerin arka ucundaki silgiden) büyük olması.
5- Mevcut bir benin yüzeyinde kanama, yara ya da kabuklanma başlaması.

Bu işaretlerden biri ya da birkaçının varlığını hissettiğinizde veya şüpheye düştüğünüzde benlerinizin bu konuda deneyimli bir dermatolog tarafından muayene edilmesi gereklidir.

BENLERİN ÇIKARTILMASININ KANSERE YOL AÇTIĞI DOĞRU MUDUR?
Hayır. Tıbben benlerin çekilip çıkartılmasının hastaya hiçbir zararının olmadığı kesin olarak kanıtlanmıştır. Kanserleşmiş olsa bile benlerden parça alınması ya da tamamen çıkartılmasının hiçbir sakıncası yoktur. Aksine riskli bir benin ya da kanser değişimlerinin başlamış olduğu bir benin alınmamasının, teşhis ve tedavide geç kalınması gibi çok önemli zararları olabilir.