Beslenme Alışkanlıklarınız Kemik Erimesini Tetiklemesin!

Giderek daha uzun yaşayan bir nesil olsak da vücudumuz bu kadar uzun bir ömrün yükünü kolay taşıyamıyor. Bu yükten en çok hasar alan ise kemiklerimiz… En sık görülen kemik hastalığı osteoporozu (kemik erimesi) Hastane Derindere Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Nalan Şen’le konuştuk…

Osteoporoz nedir?

Düşük kemik kütlesi, kemik mikro mimarisinin bozulması ve sonuçta kemik kırılganlığında artma ile kendini gösteren bir hastalıktır. Kemik hastalıkları arasında en sık görülen osteoporoz; ölüm yaşının yükselmesiyle birlikte ciddi, yaygın, neden olduğu kırıklardan dolayı yüksek maliyetli bir hastalık haline gelmiş olsa da kolaylıkla tanı konabilir nispeten basit tedavi yöntemleri ve girişimlerle tedavi edilebilir bir hastalıktır.

Osteoporozun risk faktörleri nelerdir?

• Kadın cinsiyet,
• İleri yaş,
• Erken yaşlarda yumurtalıkların alınması,
• Erken menopoz,
• Hareketsiz kalmak,
• Yetersiz kalsiyum ve D vitamini alınması,
• Sigara, alkol kullanımı,
• Sık düşme hikayesi,
• Kortizon, heparin gibi ilaçların kullanılması osteoporoza yatkınlık oluşturan risk faktörleridir.

Osteoporozun nedenleri nelerdir?

En sık nedeni yaşlanmaya bağlı olan osteoporoz ve menopoz sonrası görülen osteoporozdur. Hormonal bozukluklar (hiperkortizolizm, hipertiroidizm, hiperparatiroidizm, diabetes mellitus), mide barsak hastalıkları, böbrek hastalıkları, romatolojik hastalıklar, kronik akciğer hastalıkları, nörolojik bozukluklar, malign hastalıklar daha nadir görülen sebepler arasındadır.

Osteoporozda temel şikayet ve bulgular nelerdir?

Sırt ağrısı, kamburluk oluşması, boy kısalması, ağırlık kaybı ve sıklıkla omurga, el bileği ve kalçada oluşan kırıklardır.

Tanı nasıl konulur?

Birçok sebebe bağlı olarak gelişen osteoporozda kemik kaybı, belirgin bir bulgu vermeden uzun yıllar sinsice ilerleyebilir. Bu nedenle sessiz dönemde dikkatli alınmış öykü, özenle yapılan fizik muayene ve gereğinde kullanılan

radyoloji (QCT, dexa, röntgen) ve laboratuvar yöntemleri (kan kalsiyum, alkalen fosfataz, PTH, D vitamini, kemik yapım ve yıkım markerları), kemik kaybını henüz kırık olmadan belirlemede önemlidir.

Osteoporoz nasıl tedavi edilir?

Osteoporoz büyük ölçüde önlenebilen bir hastalıktır. Tedavide diyet, egzersiz, ilaç tedavisi üç önemli basamağı oluşturur.

Beslenme alışkanlığınız kemik erimesini tetiklemesin!

Beslenmenizde küçük değişiklikler yaparak, kırılgan kemikleri ve gelecekteki kırıkları önleme yönünde uzun bir yol alabilirsiniz. Kalsiyumdan zengin beslenme için diyetinizde sıklıkla önerilen yiyecekler şunlardır;

• Tohumlar: Keten tohumu, susam tohumu, ayçiçeği tohumu
• Sert kabuklu yemişler: Badem, fındık, yerfıstığı, ceviz ve bunların yağı
• Rafine edilmemiş tahıllar: Hemen hemen tümü; özellikle de mısır, karabuğday, darı, yulaf, arpa, çavdar, buğday
• Taze meyveler: Elma, muz, kivi
• Kurutulmuş meyveler: Kalsiyumdan zengin olan hurma, incir, erik, üzüm başta olmak üzere tüm kurutulmuş meyveler
• Sebzeler: Koyu yeşil yapraklı sebzeler (brokoli, ıspanak vb.), kereviz, rezene
• Baklagiller: Özellikle soya fasulyesi, soya ürünleri ve mercimek başta olmak üzere tüm baklagiller
• Pişirmelik otlar: Özellikle sarımsak, zencefil, maydanoz, biberiye, adaçayı, ısırgan otu
• Bal: Özellikle yaban çiçeklerinden yapılmış bal, arı poleni.

Egzersizi rutin haline getirin!

Fiziksel aktivite, egzersiz ve bazı sportif faaliyetlerin hem korunmada hem de tedavi süresince kemik yapımını artırma ve düşmeyi önlemede faydası kanıtlanmıştır. Denge, kuvvetlendirme, vücut ağırlığı ile yapılan aerobik egzersizler tedavide önerilir. Vücut ağırlığı ile yapılan sportif aktiviteler arasında orta yoğunlukta tempolu yürüme ve jogging en sıklıkla önerilen spordur. Tenis ve dans etmenin de hem kemik kitlesi hem de yaşam kalitesini artırdığı kanıtlanmıştır.

Hekiminizin önerdiği ilaçları kullanın!

Kalsiyum ve D vitamini ile kemik yapımını artıran, kemik yıkımını azaltan ilaçlar kullanmak da osteoporozun olumsuz etkilerini azaltır.