Beyin Felci İle İlgili Merak Edilenler! Kimler İnme Riski Taşır?

Beyin felci ya da diğer adıyla inme; beyne giden damarların tıkanması sonucunda beyne kan gitmemesi ya da aşırı gitmesi ile damarlarda meydana gelen yırtılmalar, beynin bir bölgesinin hasar görmesi gibi durumların oluşması ile meydana gelir.

Liv Hospital Nöroloji Uzmanı Dr. Aylin Öztürk Yavuz, inmeyle ilgili merak edilenleri anlattı.

İNME NEDİR?

İnme beynin bir bölümünün kanlanmasının bozulması ve fonksiyon kaybına uğramasıdır. Bu beynin kontrolünde olan vücut bölgesinin çalışamamasına yol açar. Serebrovasküler olay olarak da adlandırılır. Kanayıcı (beyin kanaması) ve tıkayıcı (beyin damar tıkanıklığı) olmak üzere iki tipi vardır. Geçici iskemik atak, inme belirtilerinin 24 saat içinde kendiliğinden düzelmesidir.

KİMLER İNME RİSKİ TAŞIR?

Birçok faktör inme riskini artırabilir. Bazı faktörler aynı zamanda kalp krizi riskini de artırır.

Tedavi edilebilir inme risk faktörleri şunlardır:

Yaşam biçimine ait riskler;

• Obezite
• Fiziksel aktivite azlığı
• Aşırı alkol tüketimi
• Uyuşturucu kullanımı (kokain, amfetamin vb.)

Medikal riskler

• Yüksek tansiyon
• Sigara içmek, ikincil sigara maruziyeti
• Yüksek kolesterol
• Diyabet
• Uyku apnesi
• Kalp hastalıkları

Diğer riskler şunlardır;

• Ailede inme ya da kalp krizi öyküsü
• 55 yaş ve üstü olmak
• Erkek cinsiyet

İNMEDE HANGİ BELİRTİLER YAŞANIR?

• Konuşma güçlüğü, anlama güçlüğü
• Kol, bacak güçsüzlüğü
• Görme bozukluğu
• Yürüme bozukluğu, dengesizlik
• Baş ağrısı

ERKEN MÜDAHALENİN ÖNEMİ NEDİR? 

Belirtinin başladığı andan itibaren 3-4,5 saatlik zaman penceresi içinde pıhtı çözücü tedavi uygulanırsa beyin kanlanması normale dönebilir.

İLK DAKİKALARDA NASIL BİR MÜDAHALEDE BULUNULUR?

İnme acil bir tıbbi durumdur. Aşağıdaki belirtilerden herhangi bir geliştiğinde, azalsa veya tamamen düzelse bile bir acil servise başvurulmalıdır.

Yüz: “Gülümse” dendiğinde yüzün bir tarafı aşağıda kalıyorsa

Kollar: “Kollarını kaldır” dendiğinde bir kol daha aşağıda kalıyorsa

Konuşma: Basit kelime ve cümleleri söylemek ve tekrarlamakta güçlük çekiyorsa

Belirtilerin düzelmesi beklenmemelidir. Her dakika önemlidir.

İNMEDEN KORUNMAK İÇİN BUNLARA DİKKAT EDİN

Kan basıncını düşürülmelidir: İdeal kan basıncı 120/80 mm-Hg’dir. Bunu sağlamak için tuz tüketimini azaltılmalıdır. Günde toplam yarım çay kasığından daha az olmalıdır. Yüksek kolesterollü gıdalardan uzak durulmalıdır. Günde 4-5 porsiyon meyve/sebze, haftada 1-2 kez balık yenmelidir. Tahıl ve düşük yağ oranına gıda tüketilmelidir. Egzersiz yapılmalıdır. En az günde 30 dakika ya da daha fazla olmalıdır. Kullanılıyorsa sigara bırakılmalıdır. Eğer yeterli olmazsa tansiyon düşürücü ilaç kullanılmalıdır.

Kilo verilmelidir: Vücut kitle indeksini 25 ve altında tutulmalıdır. Bunu sağlamak için günde 2000 kaloriden fazla alınmamalıdır. Günlük fiziksel aktiviteler artırılmalıdır.

Egzersiz yapılmalıdır: Egzersiz aynı zamanda diğer faktörlerden bağımsız bir inmeden koruyucudur. Bunu sağlamak için kahvaltı sonrası yürüyüş yapılmalı, arkadaşlarla spor salonuna gidilmelidir. Asansör yerine merdiven kullanılmalı, gün içinde 30 dakika hareketsiz kaldıktan sonra bir ara verip 10-15 dakika hareket edilmelidir.

Ritim bozukluğu varsa tedavi olunmalıdır: Bazı ritim bozuklukları kalpte pıhtı oluşumu riskini artırır. Bu pıhtı kalpten beyin damarlarına ilerleyerek inmeye neden olabilir. Atriyal fibrilasyon denen bu bozukluk uygun tedavi edilmezse inme riskini 5 kat artırabilir. Bunu sağlamak için çarpıntı, nefes darlığı gibi yakınmalar varsa doktora başvurulmalıdır.

Diyabet tedavi edilmelidir: Kan şekeri daima kontrol altında olmalıdır. Bunu sağlamak için kan şekeri takibi, diyet, egzersiz ve gerekirse tedavi uygulanmalıdır.

Sigara bırakılmalıdır: Bunu sağlamak için doktora danışılmalı, gerekirse yardımcı ürünler kullanılmalıdır. Sağlıklı bir diyet ve düzenli egzersizle birlikte sigaranın bırakılması inmeden korunmak için en etkin yaşam şekli değişikliğidir.