Beyine Pıhtı Atmada Erken Müdahale Hayat Kurtarıyor

Ünlü oyuncu Kadir İnanır’ın geçirdiği rahatsızlıkla gündeme gelen beyine pıhtı atması kalp-damar hastalıklarından, enfeksiyonlardan, tümörlerden ve travmalardan kaynaklanabiliyor.

Pıhtı atmanın alınacak tedbirlerle önlenebileceğini belirten uzmanlar, ilk saatlerde müdahalenin kalıcı hasarların önüne geçebildiğini söylüyor.

22 Şubat 2018 tarihli New England Journal of Medicine dergisinde yayınlanan bir yazıda, belli bazı hastalarda 6-16 saat sonra yapılan müdahalenin de etkili olduğu gösterildiğini belirten Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Ersin Erdoğan, “Türkiye’de her yıl ortalama bin kişinin 2’sinde iskemik inme görülüyor. Beynin atardamarlarının herhangi bir nedene bağlı tıkanıklığı sonucu oluşan ve ‘pıhtı atması’ olarak bilinen hastalık, beyin damar tıkanıklığı veya iskemik inme olarak adlandırılıyor. Tüm beyin damar hastalıklarının yüzde 80’ini oluşturan, iskemik inme geçiren hastaların yüzde 30’unun ilk bir yıl içerisinde öldüğü, sağ kalanlarınsa yüzde 30’unun hayatlarına bakıma muhtaç  olarak devam ettiği biliniyor. Beyin damar tıkanıklığında, tıkanıklığa neden olan pıhtı ekseri ritm bozukluğu, kapak hastalığı, ileri kalp yetmezliği olan, kalpten veya ateroskleroza uğramış (kireçleşmiş) beyni besleyen damarlardan kaynaklanmaktadır. Yaş, cinsiyet ve yaşam şekli gibi faktörler pıhtı atmasını tetikleyebilir.” dedi.

“TEDAVİDE ÖNCELİKLİ OLAN İNMEYİ ÖNLEMEKTİR”

Tedavide öncelikle yapılması gerekenin, inme hastalığını olmadan önlemek olduğunu belirten Erdoğan, “Kilo fazlalığı, sigara, yüksek tansiyon ve kan yağlarının yüksekliği gibi risk faktörleri olan hastaların şah damarına yapılacak olan doppler ultrason denilen yöntem ile, beyni besleyen dört damarın akım hız ve kalibresi ölçülerek hastada aterosklerotik plak varlığı tespit edilebilir. Eğer bu plak kalınlığı damar akışını engelleyen düzeyde değilse ilaç tedavisi başlanarak hastalık oluşmadan engellenebilir. Eğer plak belli bir yüzdenin üzerinde ise önerilecek tedavi öncelikle Karotid Endarterektomi (şah damarından aterosklerotik plak çıkarılması) olmalıdır. Bu cerrahiye uygun değilse stent ile damarın açılması yapılabilir. Karotid Endarterektomi, inmeyi engellemek için en sık kullanılan cerrahi yöntemdir. Bilimsel çalışmalara göre, karotid arterdeki daralma yüzde 70 ya da yukarısında ise, Karotid Endarterektomi inme şansını azaltan en iyi yöntemdir. Bunun yanında yüzde 50-69 darlığı olanlarda da oldukça etkilidir.” diye belirtti.

“DAMARLARIN TIKANMASI ÖLÜME YOL AÇABİLİR”

Karotid arterlerin (şah damarı) beynin en önemli kan damarları olduğunu belirten Erdoğan, şu bilgileri paylaştı: “Karotid arterler boynun her iki tarafında, göğüste aortadan çıkan ve kafa tabanından beyne giren damarlardır. Bu arterler oksijenden zengin kanı beyne ulaştırır, yağ ve kolesterol parçaları damar içinde birikerek plak denilen yapıyı oluşturur. Bu hadiseye Ateroskleroz denilir. Damarı tıkayan bu plaklar beyne az kan gitmesi ya da kopan parçaların bazı damarları tam tıkamasıyla inmeye neden olur. Plak kan akım anormalliğine yol açar, bu da kan damarında pıhtı oluşmasına neden olur. Bu pıhtıdan kopan parçalara emboli denir. Bunlar daha küçük ebatlı damarları tıkarlar ve iskemik stroke denilen olay meydana gelir. Bu durum da sakat kalma ya da ölüme sebep olabilir. Eğer plak küçük bir arteri tıkar ve oluşan nörolojik defisit 24 saatten az bir sürede geri dönerse, buna transient (geçici) iskemik atak (TIA) denir. Ciddi darlığa ise stenoz denilir. Karotid stenozu olan hastalarda istemik atak olur. En sık rastlanılan bulgular; konuşma zorluğu, diğerlerini anlamada zorluk, bulanık görme ya da görmenin kaybolması, bir tarafta kuvvetsizliktir. Bu bulgular genellikle 10-20 dakika içinde geçer, bazen bir saat kadar da sürer. Şikayetler geçse bile hastanın 112’yi arayarak acil servise müracaatı uygun olur.”