Bilinçsiz Spor Sağlığa Zarar Veriyor

“Bilinçsiz yapılan sporlar sağlığınızı tehdit edebilir” diyen ASM Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Semih Akı, hem halka açık alanlardaki spor aletlerini kullanırken hem de spor yaparken dikkat edilmesi gerekenleri anlattı.

Spor yapmaya başlarken sağlık sorunlarıyla karşılaşmamak için nelere dikkat etmek gerekiyor?
Prof. Dr. Semih Akı: Her şeyden önce yaşa, cinsiyete ve kişinin sağlık durumuna göre uygun sporun seçilmesi gerekiyor. Kişinin daha önce spor yapmış olup, olmaması bile spor seçiminde önemlidir. İleri yaşlardaki hastalarımıza bazı nedenlerden dolayı birtakım sporlar ve egzersiz programları veriyoruz. Yaş da çok önemli. Genç yaşlarda daha çok müsabaka türü sporlar ön plana çıkıyor. Her şeyden önce kişinin hem fizyolojik hem de psikolojik yapısı bu tür sporlara uygun oluyor. Gençliğin vermiş olduğu yarışma ruhu bu sporlarda kendini buluyor. Spor yaparken önemli konulardan biri de amaçtır. Kalp dolaşım sistemi ve solunum sistemine yönelik bir spor seçiyorsanız bu sistemleri güçlendirmeyi amaçlamalısınız. Biz bu sporlara aerobik sporlar diyoruz. Genelde solunum ve dolaşım sistemine yönelik sporlardır. Birtakım kas güçlendirmesi ya da kas iskelet sistemindeki sorunları halletmeye yönelik spor yapılacaksa egzersiz programları verilebilir. Örneğin bel ağrısı olan bir kişinin bel bölgesindeki kasları güçlendirmesi gerekir.

Spora başlamadan önce neler yapılması gerekir?
Prof. Dr. Semih Akı: Spor yapmadan önce vücut yapısını spora hazırlamak gerekiyor. Buna ısınma dönemi diyoruz. Bunu yoğun egzersiz dönemi ve sonra da soğuma takip ediyor. Bunlara dikkat etmek gerekiyor.

Spor aktivitelerinin yararlı olabilmesi için ne kadar aralıklarla spor yapılmalıdır?
Prof. Dr. Semih Akı: Genellikle aktiviteleri yarım saat, haftada üç ya da dört gün olarak öneriyoruz. Egzersize başlamadan 10 dakika ısınma, son 10 dakikada da soğuma hareketleri yapmak gerekli. Sporun gün aşırı yapılmasında yarar var. Ama kişiler genelde hafta sonu spor yapıp, diğer günler yapmıyor. Bu çok doğru bir yaklaşım değil. Her şeyden önce iki günlük spor yetersizdir.

En yararlı spor hangisidir?
Prof. Dr. Semih Akı: Yüzme, hem kas iskelet sistemi hem de kardiyovasküler ve solumum sistemi açısından ideal. Su içerisinde olduğunuz için üç boyutlu bir ortamda spor yapabiliyorsunuz. Vücudunuzu hareket ettirebiliyorsunuz. Suyun sıcaklığını ayarlayarak sıcaklığından istifade edebiliyorsunuz.

Suyun yüksekliğini ayarlayarak dirençle oynayabiliyorsunuz. Bir kişinin beline kadar olan bir suda yürümesiyle, göğsüne kadar olan suda yürümesi arasında çok fark vardır. Yüzme ileri yaşlar için de çok ideal bir spor.

Son günlerde çok sık gördüğümüz halka açık alanlardaki spor aletlerinin yanlış kullanımı sonucunda ne tür zararları olabilir?
Prof. Dr. Semih Akı: Bu aletleri kullanmadan önce kişinin genel bir sağlık kontrolünden geçmesi gerekiyor. Kişinin yapısı spor yapmaya uygun mu değil mi bunun belirlenmesi gerekiyor. Bu kişilerin hangi aleti kullanmaları gerektiği konusunda bilgi sahibi olmaları önemlidir. Kişinin bu aletleri kullanmadaki amacı nedir, neden spor yapmak istiyor, kilo vermek için mi, kas iskelet sistemi için mi bunlar hakkında uzmandan görüş alınması gerekiyor. Bu aletleri kullanmadan önce de mutlaka ısınma ve soğuma dönemlerini yapmak gerekiyor. Havanın sıcaklığı, gün içerisindeki saatler de önemlidir. Spora başladıktan sonra düzenli olarak bir uzmana görünmek gerekiyor.

Bel çevirme hareketi yaptıran aletlerin bele zararı olabilir mi?
Prof. Dr. Semih Akı: Bele zarar verebilir çünkü omurlar arasında diskler yer alır. Bel çevirme hareketi disklerin sıkışmasına neden olabilecek bir hareket olduğu için bel sağlığı açısından son derece zararlıdır.

Ağrılar ne zaman ciddiye alınmalı?
Prof. Dr. Semih Akı: Bilinçsizce yapılan sporlar sonucu meydana gelen sakatlanmaların en önemli belirtilerinin başında ağrı gelir. Ağrı vücudun genel bir savunma ve uyarı mekanizmasıdır. Ağrı kısaca şunu anlatır; ‘Vücuduna zarar veriyorsun.’ Vücut ham olduğu zaman egzersiz sonrası ağrı olması doğaldır. Fakat ağrının süresi ve şiddeti önemlidir. Şunu da bilmek gerekir; egzersiz sonrası ilk 24 saat içinde olan ve azalarak geçen ağrı doğaldır, ama 24 saati geçen ağrılar ciddiye alınmalıdır. Eklem bölgelerinde şişlik, uyuşma, renk değişikliği ya da hassasiyet durumunda mutlaka doktora danışmakta yarar var.

Kaynak: Anadolu Sağlık Merkezi web sitesi
(www.anadolusaglik.org)