Böbrek Kanserinin Tedavisinde Cerrahinin Yeri

Böbrek kanserinin görülme sıklığı nedir? Kadınlarda mı erkeklerde mi daha çok rastlanır?  Böbrek kanseri ilk zamanlarda nasıl alarm verir? Hastalık ilerledikçe hangi bulgular ortaya çıkar? Kimler risk grubuna girer? Böbrek taşları böbrek kanserine dönüşür mü? Böbrek kanseri tanısı nasıl konulur? Hastalığın evresine, tümörün cinsine, tümörün bulunduğu bölgeye göre tedavi nasıl yapılır? Böbreğin korunması hastaya ne gibi avantajlar getirir? Bir böbrekte olan kanserin ileride diğerine de sıçrama risk var mıdır? Böbrek kanserinin tedavisinde kapalı ameliyatlar ve robotik cerrahi nasıl yapılır? Daha çok hangi organların kanserleri böbreğe metastaz yapar?

Memorial Ataşehir Hastanesi Üroloji Uzmanı Prof. Dr. Turan Çaşkurlu, böbrek kanserini, böbrek kanserinin tedavisinde organ koruyucu cerrahiyi ve kapalı ameliyatları Sağlığım İçin Herşey’de anlattı.

. Böbrek kanserinin görülme sıklığı nedir? Kadınlarda mı erkeklerde mi daha çok rastlanır? Ortaya çıktığı daha çok belli bir risk yaşı var mıdır?
“Böbrek kanseri, üriner sistem kanserleri içerisinde 3. sırada yer alır. Birinci sırada prostat kanseri 2. sırada da mesane kanseri gelir. Böbrek kanseri, hem erkeklerde hem kadınlarda görülmesine rağmen erkekler daha riskli gruptadır. Erkeklerde bir kat daha fazla görülür. Ama son zamanlarda kadınlarda arttığı da tespit edilmiştir.”

‘‘BÖBREK KANSERİ GEÇ SEMPTOM VERİR’’

. Böbrek kanseri ilk zamanlarda nasıl alarm verir? Hastalık ilerledikçe hangi bulgular ortaya çıkar?
“Böbrek kanseri geç semptom verir. Bulunduğu boşluk sebebiyle eğer ağrı, kanama, kilo kaybı veya ele gelen bir kitle gibi şikâyetler beklenirse maalesef geç kalınmış olunur. Böbrek kanserleri artık günümüzde başka bir sebeple doktora gidildiğinde veya check-up programları içerisinde kontrol yapıldığında ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla herhangi bir şikâyet olmadan tamamen tedavi edilebilecek evredeyken yakalanabilmektedir. Belirtileri erken aşamada hiç yoktur ama ilerlerse eğer kanama, kilo kaybı, iştahsızlık ve ele gelen kitle yapabilir. Böbreğin iki türlü kanseri vardır. Böbreğin parankim (süzen) kısmından çıkan renal hücreli kanserlerde kanaması az olur. Daha çok idrar yoluyla ilgili (idrarın süzüldükten sonra olan kısmıyla ilgili) kanserlerde ise erken kanama olabilir.”

KİMLER RİSK GRUBUNA GİRİYOR?

. Kimler risk grubuna girer?

1. “Genetik: Böbrek kanserlerinin genetik bir alt yapısı vardır. Özellikle ailesinde böbrek kanseri olanlar risk grubuna girer.
2. Yaş: Yaş da önemli bir risk faktörüdür. Gençlerde daha az görülür. Yaşlandıkça özellikle erkeklerde daha fazla olmak üzere risk faktörü artar.
3. Sigara: Sigara içenler çok önemli bir risk grubu oluştururlar.
4. Kilo ve Hipertansiyon: Şişman hastalar ve hipertansiyon hastaları da aynı şekilde böbrek kanseri açısından risk grubuna girerler.
5. Beslenme: Beslenme bozuklukları böbrek kanserinde de önemli bir risk faktörüdür.”

Prof. Dr. Turhan Caşkurlu

BÖBREK TAŞLARI KANSERE DÖNÜŞÜR MÜ?

. Böbrek taşları böbrek kanserine dönüşür mü?
“Böbrek kanserinin, genel böbrek hücreli kanser özelliği olanlarda böbrek taşının kansere dönüşme riski yoktur. Ama özel bir cinsi olan skuamöz hücreli kanserlerde sigara içimi ve de özellikle taş hastalığı iritasyon yapma sebebiyle risk faktörü oluşturabilir.’’

. Böbrek kanserinin görülmesinin ve özellikle kadınlarda görülme sıklığının artmasının nedeni nedir?
“Sigara hem erkeklerde hem kadınlarda risk faktörüdür. Kadınların iş hayatına girişiyle beraber mesleki maruziyetler ortaya çıktı. Hem erkeklerde hem de kadınlarda birtakım toksik maddeler solunarak ve gıdalarla alınmaya başladı. Böbrek bir atılım organı olduğu için toksik metabolikler böbrek kanserine de sebep olur. Onun için son yıllardaki artışın en önemli sebebi kimyasallar ve sigaradır.’’

TANI NASIL KONULUYOR?

. Böbrek kanseri tanısı nasıl konulur?
“Böbrek kanseri tanısı en çok ultrasonla konulur. Basit bir check-up programında veya herhangi bir sebeple gidildiğinde yapılacak batın (karın) ultrasonu grafisinde tümör yapısı böbrekte farkedilir. Bu farkedildiğinde de tomografi veya MR devreye girer. İkisinden bir tanesi yapıldığında böbreğin içindeki kanserin yeri, büyüklüğü, böbreğe verdiği zarar ortaya çıkmış olur.”

. Hastalığın evresine, tümörün cinsine, tümörün bulunduğu bölgeye göre tedavi planı nasıl yapılır?
“Eskiden kanser tanısı koyulduktan sonra, kanserli böbrek çalışmaz ve zarar verir, düşüncesiyle böbrek hemen alınırdı. Artık sadece tümör alınıp böbrek hiç zarar verilmeden yerinde bırakılmaktadır. Böbreğin kalan kısmı vazifesini yapar. Ancak özellikle geç kalınan vakalarda tümörün büyüklüğü arttıkça bu imkân kaybolur. Bunun yanında tümör küçük bile olsa eğer böbreğin asıl besleyici damarların hemen üzerinde veya onları tutmuş olarak gelirse alınmak zorundadır. Ama böbreğin parankim kanserleri dış sınıra doğru yakın yerleştiğinden birçoğunda koruma şansı olur.”

‘‘BÖBREĞİN FONKSİYONLARI KORUNMALI’’

. Böbreğin korunması hastaya ne gibi avantajlar getirir?
“Diyabet, hipertansiyon ve obezite zaten böbreği tehdit eden durumlardır. Hipertansiyonlu bir hastanın 40’lı yaşlarında böbrek kanseri sebebiyle bir de böbreği alındığında ileriki yaşlarda böbrek yetmezliğiyle diyalize girme ihtimali çok fazla olacaktır. Dolayısıyla böbreğin fonksiyonları ne kadar korunursa zaten diyabetten hipertansiyondan dolayı zarar görme ihtimali olan böbreğin ileriye yönelik olarak diyalize ihtiyaç olmadan hayatına devam edebilme şansı o derece artar.”

. Bir böbrekte olan kanserin ileride diğerine de sıçrama risk var mıdır?
“Bir böbrekte olan kanserin ileride diğerine de sıçrama riski oldukça zayıftır. Böbrek kanseri ameliyatı geçiren bir hastanın zaten takipleri ilk yıl daha sık, sonra giderek açılan aralarla yapılır. Bu arada karşı böbreği, böbreküstü bezleri ve diğer organları da kontrol edilir.”

KAPALI AMELİYATLAR VE ROBOTİK CERRAHİNİN YERİ

. Böbrek kanserinin tedavisinde kapalı ameliyatlar ve robotik cerrahi nasıl yapılır?
“Eskiden 30’lu 40’lı dikişlerle yapılan ameliyatlar artık birkaç delikten girilerek yapılmaktadır. Hasta aynı ameliyatı olmasına rağmen çok daha az ağrı hisseder. Çok daha kolay iyileşip daha çabuk ayağa kalkar. İş hayatına veya günlük hayatına çok daha hızlı döner. Ayrıca şimdi robotik cerrahiyle hem çok yakına gidilerek bütün ayrıntılar görülmekte hem de büyütmelerle ayrıntılar daha da hissedilmektedir.”

. Robotik cerrahi, böbrek kanseri her hastaya uygulanır mı?
“Robotik cerrahi her hastaya uygulanamadığı gibi her hastada gerekli de olmayabilir. Laparoskopik cerrahi böbrek için ucuz, kolay ve etkili bir cerrahidir. Prostat için robotik cerrahi açık ara öne çıkar. Böbrekte de parsiyel nefrektomi denilen bölümünde avantajlı durumlar ortaya çıkabilir. Ama böbreğin tamamının alınmasını gerektiren veya böbreğin çok sınırına yakın tümörlerde masrafından kaçınmak için bir de avantajı çok olmadığı için laparoskopik cerrahi de tamamen tercih edilir bir yöntemdir. Robotik cerrahinin de özellikle ven tutulumlarında avantajlı olduğu tespit edilmiştir. Yeni çıkan yayınlarda da kan kaybının, iyileşmenin hep avantajlı olduğu bilinmektedir.”

‘‘BÖBREĞE METASTAZ SIKTIR’’

. Daha çok hangi organların kanserleri böbreğe metastaz yapar?
“Böbreğe kolon dahil hemen hemen bütün solid organlar (karaciğer, prostat, yumurtalık gibi) metastaz yapabilirler. Kan taşınan bir organ olduğu için böbreğe metastaz sıktır. Böbreğe sıçramanın olduğu hastalıklarda asıl önemli olan primer hastalığın bulunup onun tedavi edilmesidir.”

. Böbrek kanserinin erken tanısı konusunda neler önerirsiniz?
“Böbrek kanserini erken tanımanın yolu basit bir tetkik olduğu için check-up programları ihmal edilmemeli; özellikle 40 yaş üzerindeki erkek ya da kadın doktora başvurduğunda böbrekleri içine alan bir ultrason taraması yapılmalıdır.”