Böbrek Taşı Hastalarına Beslenme Reçetesi

Türkiye’de en sık rastlanan böbrek taşı tipleri arasında en çok kalsiyum oksalat taşlarına rastlandığını belirten, Yeditepe Üniversitesi Hastanesi’nden Uzman Diyetisyen Binnur Okan, “Bu nedenle böbrek taşı hastalarının beslenmesinde alınan oksalat miktarı büyük önem taşımaktadır. Oksalat alımında en önemli etkenlerden biri siyah çay tüketimidir. Siyah çay oksalattan çok zengindir, o nedenle direkt olarak etkiler. Çay dışında fazla kahve tüketimi, suyun yetersiz tüketilmesi, tuzun fazla tüketilmesi, oksalattan zengin sebzelerin, hayvansal kaynaklı proteinin fazla alınması riski artıran faktörlerdir” diyor.

Yanlış beslenme nedeniyle böbrek taşı sorununun sıklıkla tekrarladığına dikkati çeken Binnur Okan, böbrek taşı hastalarının beslenmede nelere dikkat etmesi gerektiği konusundaki soruları yanıtladı.

. Böbrek taşı hastalarının beslenmesi özel mi olmalıdır?
Böbrek taşında genetik faktörler çok etkili olsa da biz çevresel faktörlerle
de bu sorunu geciktirebilmek için çabalamalıyız. Böbrek taşı hastalarında beslenme çok önemlidir. Ancak genellikle çok ihmal edildiği için yanlış beslenme nedeniyle taş sorunu sıklıkla tekrarlar. Özellikle Türkiye’de tüketilen çay, su, alkol, tuz ve hayvansal kaynaklı protein miktarları önemli faktörlerdir.

. Böbrek taşı hastaları beslenmelerinde nelere dikkat etmelidir?
Türkiye’de en sık rastlanan taş tipleri kalsiyum oksalat taşlarıdır. Bu nedenle böbrek taşı hastalarının beslenmesinde alınan oksalat miktarı büyük önem taşımaktadır. Oksalat alımında en önemli etkenlerden biri siyah çay tüketimidir. Siyah çay oksalattan çok zengindir, o nedenle direkt olarak etkiler. Çay dışında fazla kahve tüketimi, suyun yetersiz tüketilmesi, tuzun fazla tüketilmesi, oksalattan zengin sebzelerin, hayvansal kaynaklı proteinin fazla alınması riski artıran faktörlerdir.

Hayvansal kaynaklı protein, kırmızı erik ve mürdüm eriği idrarı asit yapar ve oksalat taşlarının çökmesi uygun hale gelir. O yüzden hayvansal kaynaklı proteini mümkün olduğu kadar günlük gereksinimi aşmayacak kadar öneriyoruz. Yetersiz olması da uygun değildir, çünkü vücudun protein ihtiyacı vardır ve hayvansal kaynaklı protein de vücutta en iyi kullanılan proteindir.

ISPANAK, SEMİZOTU, PANCAR, ŞALGAM YEMEYİN

Sebzeler de genellikle yüksek oksalat içerdiğinden mümkün olduğu kadar oksalat miktarı az olan sebzeleri öneriyoruz. Örneğin çok koyu yeşil yapraklı sebzelerde oksalat miktarı fazladır. Ispanak, semizotu, pancar, şalgam, taze fasulye bamya gibi sebzeler bu sınıfa girer. Brokoli, bürüksel lahanası ve normal lahanada ise miktar düşüktür. Mümkün olduğu kadar sebzelerin haşlanıp, suyu süzüldükten sonra pişirilmesini ve tüketilirken beraberinde bir kalsiyum kaynağının bulunmasını (yoğurt, peynir, süt gibi) öneriyoruz.

Meyvelerden kırmızı erik ve mürdüm eriği asit yapar. Asit ortamda oksalat taşları çok daha kolay çöker. Çilek ve kivi de yine oksalattan zengin meyvelerdir. Limonata ve portakal suyu önerdiğimiz içecekler arasında… Yağlı tohumlardan fındık, yerfıstığı, badem gibi yiyecekler yine oksalattan çok zengindir. Hastalarımıza bunları azaltmalarını; kakao ve kakaolu içecekler ile kolayı mümkünse tamamen çıkarmalarını istiyoruz.

Böbrek hastalarında su tüketimi çok nem taşır. Özellikle hastanın geçmişini incelediğinizde çoğunun altında yeterli miktarda su tüketilmediğini görüyoruz. Günlük su tüketiminin 2-2,5 litre olmasını, toplam sıvı alımının ise; erkeklerde 3,7 litre, kadınlarda da 2,7 litre olmasını istiyoruz.

Tuzu hayatınızdan çıkartın demiyoruz başka bir rahatsızlığı yoksa günlük 6 gram tuz normal sağlıklı bireyler için yeterlidir. İlave tuz, sofrada tuzluk kullanımını istemiyoruz.

. Vücuda alınması gereken günlük kalsiyum miktarı ne kadar olmalıdır?
Kişiye göre farklılıklar gösterse de ortalama 1000–1200 miligram kalsiyum alınması önerilir. Bu miktar da 3 su bardağı süt ya da yoğurt ve iki dilim kadarda peynir anlamına gelmektedir. Tüm besinlerden dengeli bir şekilde alınması gerekiyor.  Günlük önerilen dozların yüzde yüzünü almaları gerekiyor. Bunun için de mutlaka bireysel danışmanlık alınmalı ve kişinin ihtiyacına göre yönlendirilmeli.

Böbrek taşı olanlar:

– Siyah çayı ve kahveyi çok az tüketmeli,
– Bol su içmeli,
– Tuzu yemeklerden az miktarda almalı, ekstra tuzluk kullanmalı,
– Yeterli kalsiyum almalı, aşırıya kaçmamalı,
– Siyah çay yerine yeşil çay ya da diğer bitki çaylarını tercih etmeli,
– Alkolden uzak durmalı,
– Hayvansal kaynaklı protein alımına dikkat etmeli,
– İdeal ağırlığında olmalı, ani kilo kayıplarından kaçınmalı.