Boşanmanın Çocuklara Psikolojik Etkisi Nedir?

Sürekli anlaşmazlık, kavga ve gürültü, evli olan çiftlerin birbirlerini yıpratmalarına neden olurken, bu durumdan en çok çocuklar etkileniyor. Evli çiftlerin, birbirlerini yıpratmaktansa boşanma kararları daha sağlıklı oluyor ancak bu aşamada çocukları olan çiftlerin daha duyarlı ve dikkatli olmaları gerekiyor. 

Memorial Hizmet Hastanesi Psikoloji bölümünden Uz. Psikolog Sevda Sevimli Yurtseven, boşanma sonucu çocuklarda görülebilecek duygusal ve psikolojik bozukluklar ile bunlarla başa çıkabilme yolları hakkında bilgi verdi.

Boşanma sürecinde ve sonrasında önemli olan iki nokta vardır: İlki, eşlerin birbirini çocuğuna kötülememesidir. Bu durum, boşanma sürecinde çocuğun psikolojisine olumsuz etki yapar. İkincisi ise; boşanma sürecindeki eşlerin içinde bulunduğu psikolojik durumdur. Genellikle sorun, arkadaşlar ya da terapistle paylaşılarak atlatılmaya çalışılır. Ancak doğru olan, anne ya da babanın duygularını çocukları ile paylaşmasıdır. Sorunu onunla paylaşmak, çocuğun boşanma karanını daha kolay kabullenmesine yardımcı olur. 

BOŞANMA SÜRECİNDE ÇOCUĞUN OKULU DEĞİŞTİRİLMEMELİ

Çiftlerin boşanma sürecini atlatırken zorlanmaları, çocukların psikolojisini de olumsuz etkiler. Çünkü çocuklar çevrelerindekilerin duygularını takip eder ve buna göre tepki verir. Çocuğun; anne babasının boşanma kararına vereceği tepkinin yoğunluğu, hayatındaki karmaşaya bağlıdır. 

Boşanma sürecinde tercih edilmesi gereken; çocuğun günlük rutininin fazla değişmemesi, aynı okula devam etmesi, aynı semtte oturmasıdır. Çocukların bu durumla baş edebilmek için geliştirdikleri savunma mekanizmalarına (arkadaşlarına vurma, eşyalara zarar verme gibi şiddet içerenler hariç) müdahale etmemek, duygularıyla yüzleşmeleri için onlara zaman tanımak, duygularını paylaşmak için cesaretlendirmek gerekir. 

ÇOCUKLAR DUYGULARIYLA YÜZLEŞMELİ 

Anne baba boşanma döneminde duygusal zorluk yaşarken, çocuklarının sorunlarını dinlemeye çok istekli olmayabilir. Ancak çocuğun anne babasının aldığı boşanma kararı döneminde de iletişime ihtiyacı vardır. Eğer duygularıyla yüzleşmelerine izin verilmezse çocuklarda; depresyon, ayrılık endişesi, kişilik sorunları ortaya çıkabilir.

ÇOCUĞA YALNIZ KALMAYACAĞI HİSSETTİRİLMELİ

Bütün çocuklar anne babasının ayrılığıyla birlikte korku yaşar. Belirsizliğin yarattığı bu korku; boşanmanın ardından anne ve babasını kaybedeceği düşüncesinden kaynaklanmaktadır. Çocuğa, düzen ile ilgili önceden bilgi vermek, bu noktada önemlidir. Anne babanın çocuğuyla sıklıkla beraber olacağını ve onu bırakmayacağını belirtmesi, bunu bıkmadan anlatması gerekir. Böylece çocuktaki, terk edilmekle ilgili endişeler yatıştırılabilir. 

ÜZÜNTÜLERİNİ HAFİFE ALMAYIN

Çocuklar, ailenin ayrılık kararı ile birlikte büyük bir üzüntü yaşar. Çünkü kendilerini aile sistemi içinde tanımlamıştır ve dolayısıyla ailenin birlikte olduğu günleri özleyecektir. Bu nedenle, çocukların yaşadıkları üzüntüyü görmezden gelmek doğru değildir. Çocuklara, boşanmanın her iki taraf için de sağlıklı bir karar olduğunu anlatmaya çalışarak, onlarla üzüntüleri paylaşılmalıdır. 

SUÇLULUK DUYGUSUNA KAPILMALARINI ÖNLEYİN

Anne babası ayrılan çocukların bir diğer duygusu da öfkedir. Öfkelerini bağırarak, kavga ederek açığa vurabilirler. Önemli olan çocukların öfkelerini olumlu ve uygun şekilde ifade etmelerine zemin hazırlamaktır. Çocuklar benmerkezci yapıdadır, etraflarındaki olaylardan sorumluluk hisseder ve suçluluk duyar. 

Boşanma durumunda çoğu çocuk; bunun nedeninin kendisinin davranışlarından kaynaklandığın düşünür. “Eğer daha az yaramaz olsaydı, belki de anne babası boşanmayacaktı” gibi düşüncelere kapılır. Bu nedenle çocuklarla konuşurken çok dikkatli olmak gerekir. Kendilerini suçlu hissettirecek yorumlar asla yapılmamalıdır. Boşanmanın anne babanın kararı olduğu, onun yüzünden böyle bir karar alınmadığı çocuklara tekrar tekrar söylenmelidir. 

BOŞANMADAN SONRA ÇOCUĞUNUZLA DAHA FAZLA VAKİT GEÇİRİN

Çocuğunuz boşanmadan sonra daha fazla yalnız kalıyor olabilir, dolayısıyla aileyi bir araya getirme hayalleri kurmak için zamanı olacaktır. Çocukların hoşlarına giden faaliyetlere yönlendirilmeleri, işe yarayabilir. Çocuğun, evden ayrılan birey için, kendisini reddettiği düşüncesine kapılması engellenmelidir. Bunun için de,   ebeveynlerin ayrılma kararının çocuklarla olan ilişkilerini etkilemeyeceği onlara anlatılmalıdır. 

DAVRANIŞ BOZUKLUKLARI UZUN SÜRELİYSE MUTLAKA DOKTORA BAŞVURULMALI

Bazen çocuklar boşanmaya daha önceki yaşlara ait davranışlara dönerek tepki verebilir. Örneğin; parmak emmek veya altını ıslatmak gibi. 1-2 ay bu durum normal sayılabilir ancak daha fazla sürerse uzmana başvurmak gerekir. Çocuklar uyumak istememe gibi davranışlar da geliştirebilir. Bunlar genellikle kısa sürelidir ve birkaç ay içinde yok olur.

Bazı çocuklar ise okula gitmek istemeyebilir. Bu, çok anlaşılır bir durumdur. Çünkü çocuk okula giderse, ebeveyninden de ayrılmış olacaktır. Ancak bu davranışı desteklemek, ileride ebeveyn çocuk arasında bağımlılık yaratabilir. Bazı çocuklar da yemek düzenini değiştirerek tepki verir. Çocukta fazla kilo alımı veya kilo kaybı varsa, mutlaka bir doktora danışmak gerekir.