By-Pass Sonrası Yaşam

Memorial Hastanesi Kardiyoloji Bölümünden Uz. Dr. Deniz Şener, bypass ameliyatı olmuş hastaları, öncelikle ağır sporlardan kaçınmaları konusunda uyardı. Uz. Dr. Şener, bypass hastalarının yapması ve yapmaması gerekenler hakkında bilgi verdi.

Göğüs ağrısına ve kalp krizine neden olan koroner arterlerdeki daralmalar, belli bir seviyenin üzerine çıktığında kan akışında engel oluşturur. Bu da kalbin yeterince beslenememesi ve dolayısıyla görevini tamolarak yerine getirememesi anlamına gelir.

Bu olumsuz tabloyu ortadan kaldırmak amacıyla uygulanan cerrahi işleme de, koroner bypass ameliyatı denir. Koroner bypass ameliyatının amacı, göğüs ağrılarını ortadan kaldırmak ve oluşabilecek kalp krizinin önüne geçmektir. Kalp hastalan için ikinci yaşam, bypass sonrasında başlamaktadır. Ameliyat öncesi kalp sağlığını olumsuz etkileyen alışkanlıkları terk eden hastalar, bypass sonrası hekim kontrolleri ile daha sağlıklı ve kaliteli bir yaşam seçme konusunda yönlendirilmektedir.

Bypass cerrahisi hakkında bilgi verir misiniz?
Kan akımı bozulmuş ve daralmış olan damarlardan kanın yeterince dokulara gidememesi sonucu kalp iyi beslenemez ve zora girer. Bu durumda kanın geçmediği damara bypass yani ilave bir damar ile kanın damarın uç kısmına akmasını sağlanır. Türkiye`de bypass cerrahisi yaklaşık 20 yıldır başarı ile yapılmaktadır. Ameliyatlar çok düşük ölüm riskleri ile yapılmaktadır. Gelişmiş ülkelerde ölüm oranı, %1`dir. Bu, çok büyük başarıdır. Sorun o an için giderilir

Bypass ameliyatı, mevcut problemi o an çözerek daralmış ya da tıkanmış olan damardan beslenmeyen kanın, kalp adalesini besler duruma getirilmesidir. Yani, o anki çözümü yaratmış olan bir ameliyat türüdür. Ancak bypass ameliyatı ile var olan damar sertliği ortadan kal kınamaktadır. Bu nedenle bypass olmuş hastaların, belirledikleri bir yaşam tarzı ve hayat felsefesi ile yaşamlarını sürdürmeleri gereklidir. Dolayısıyla bypass sonrasında alınacak tedbirlerin de tam olarak uygulanması gerekmektedir.

Bypass sonrası hastalar, önerilen yaşam tarzını benimsiyor mu?
Hekim kalp hastalarını tedaviye uyum ve söylenenlerin yapılması konusunda ikna etmede konusunda hekimler zorluk yaşamaktadır. Kişiler; diyet, kilo verme ve ilaç kullanımı konularında hekim tavsiyelerine genellikle uymamaktadır. Ancak bypass sonrası durum biraz farklıdır. Çünkü bypass geçiren hastalarda ameliyat sürecinde yaşanan sıkıntılar çok etkili bir şekilde ortaya çıkmakta, ameliyat travmatik bir hadise halini almaktadır.

Kişiler hayati risk nedeniyle ameliyat olduğu için bypass sonrası çok katı ve disiplinli bir şekilde yaşamlarını sürdürmektedir. Sigarayı bırakamayan hastalar bypass ameliyatı sonrasında özellikle sigara alışkanlıklarından vazgeçmekte, kilo vermekte ve tedaviye uyum konusunda son derece başarılı olmaktadır. Çünkü ameliyat sonrasındaki yaşam tarzı ve hayat şekli, dikkat ve özen gerektirmektedir. Ancak hastaların doğru yönlendirilmesi, doğru bilgilendirilmesi ve doğru tedbirleri almalarının sağlanması kendilerine anlatılmalıdır.

Bypass ameliyatı olmuş hastalara tavsiyeleriniz nelerdir?
Ameliyat olmuş bir kişinin ameliyatın erken dönemlerinde kontrollerini, ardından 3`er, 6`şar aylık ve daha sonra da I yıllık sağlık kontrollerini yaptırmaları gerekmektedir. Hastaların öncelikle yarışmacı ve mücadeleci hayat tarzından vazgeçmeleri önemlidir.
Ağır sporlardan kaçınılmalıdır.

Hastalara en önemli tavsiye, ağır sporlardan kaçınmalarıdır. Vücudun ağırlığını ya da dışarıdan ağırlık kullanarak bir takım sporlar yapmaları önerilmemektedir. Barfiks, sınav ve halter gibi ağır sporlardan kaçınmak gereklidir. Spor, yemeğin üzerinden en az 3 saat geçtikten sonra yapılmalıdır. Sporda nabzın kontrolü de çok önemlidir. Aktivite sırasında nabzın bir buçuk katına çıkması kabul edilebilir. Bunu dengede tutmak için yarım saatte bir 10 dakika ara ile nabız sayısı kontrol edilerek aktiviteye devam edilmelidir. Hastalara; yürüyüş, yüzme, masa tenisi, dans gibi bir takım sporlar tavsiye edilmektedir. Partner ile yapılan sporların, teşvik açısından büyük yararları vardır.Tenis ve dans bunların başında gelmektedir. Ancak kalp hastaları tenis oynamalı asla tenis maçı yapmamalıdır. En kolay yapılabilen spor, yürüyüş olduğundan, yürüyüş bantlarında spor ile bel ve eklem problemleri olan kişiler için de doğa yürüyüşleri uygundur.

Bypass hastaları ideal kiloda olmalı
Bypass hastaları beslenmelerine özen göstermeli, diyet yapmalı ve kilo vermeliler. Bypass hastaları mutlaka ideal kilolarına kavuşmalıdır. Diyetlerinde şekerden, tuzdan ve kolesterolden fakir beslenmeleri önerilmektedir. Beslenme konusunda mutlaka bir diyet uzmanından tavsiyeler alınmalıdır. Beslenmede, hayvansal yağlardan uzak durulmalı, özellikle peynir tüketiminde yağsız ve tuzsuz olanları tercih edilmelidir. Protein olarak tavuk ve balık eti tüketilmeli, kırmızı etten uzak durulmalıdır. Eğer yenecekse sığır eti ızgara olarak tercih edilmelidir. Kabuklu deniz ürünleri, salam, sosis, sucuk gibi besinlerden uzak durulmalıdır. Mümkün olduğu kadar, harcanan kaloriden daha fazlası alınmamalıdır. Hastalar için kilo verme eğiliminde olmak çok önemlidir.

Hastalar aktif yaşam içinde olmalı
Bypass ameliyatı öncesinde hastalar kalp sorunları nedeniyle aktif yaşamlarından kendilerini çekmektedir. İş yaşantıları yavaşlamakta, sosyal hayatları ve özel yaşamları kısıtlanabilmektedir. Bypass ameliyatının işlevinin, hayat süresini uzatmanın yanında yaşam kalitesini de artırmak da olduğu için bypass sonrası hastaların mutlaka aktif yaşamlarına geri dönmeleri sağlanmalıdır. Bunun için de iki aylık rehabilitasyon dönemi bulunmaktadır. Ameliyat sonrasında mutlaka spor yapmaları, günlük aktivite I erin i normale çevirmelerini ve iş yaşamlarını aktif olarak sürdürmeleri tavsiye edilmektedir. Hastaların bunu yaparken tekrar bir damar problemi yaşamamaları için yediklerine, uyku düzenine ve genel sağlık kurallarına dikkat etmeleri gereklidir. Ameliyat sonrası da bazı şeyleri yapmak sosyal bir gerekliliktir ama bunları yaparken de, sağlığına zarar verecek nitelikteki mücadeleli bir hayat önerilmemektedir.

Kaynak: Memorial Hastanesi web sitesi
(http://www.memorial.com.tr)