Çikolata Kistleri ve Endometriozis Hastalığı

Çikolata kisti ve endometriozis nedir? Bir kadın kendisinde endometriozis ya da ona bağlı bir çikolata kisti olduğunu nasıl anlar? Bir kadında endometriozise bağlı tüpler tıkalıysa ne tür bir tedavi uygulanır? Endometriozis tüp bebeğin başarısına engel midir? Çikolata kistinin ya da endometriozisin tıbbi tedavisi var mıdır? Tüplerin tıkandığı durumlarda geçirilen laparoskopik cerrahiden sonra tüp bebeğin tutma şansı nedir? Miyomlar bulundukları bölge itibariyle hamileliğe engel teşkil ederler mi?

Kadın Hastalıkları ve Doğum Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Aret Kamar bu soruların yanıtını Sağlığım İçin Herşey’de verdi.

“ENDOMETRİOZİS VE ÇİKOLATA KİSTİ FARKLI HASTALIKLARDIR’’

. Çikolata kisti ve endometriozis nedir?
“Endometriozis ve çikolata kisti farklı hastalıklardır. Endometrioziste, rahmin içerisinde bulunan endometrium tabakası adetlerle kanar ve atılır; bu kanamalar esnasında kadının tüplerinden geçip karnın içerisine dökülen odaklar da kanar. Rahim içerisinde bulunması gereken tabaka, gidip karnın içerisinde bazı yerlere yerleşir ve yerleştiği zaman kadın adet gördüğünde bu odaklar aktiflenir. Kadın adet gördükçe başka yerlerde de bu odaklar oluşur. Bu odaklar karnın içerisinde yapışıklıklar yaparak adet ağrılarına ve çikolata kisti denilen yumurtalık kistlerine neden olabilir. Ayrıca kısırlığa yol açabilir. 30’lu yaşları geçmiş bir kadın çocuğu olmadığından, ilişkide ağrı yaşadığından ve adet ağrılarının çok fazla olduğundan şikayet ederse, endometriozis olabileceğinden şüphe edilir.

Endometriozis karnın içerisine yerleşir ama tüpleri tıkamadığı sürece çocuk olmasını sadece zorlaştırır, imkansız yapmaz. Endometriozisi olan bir kadın, üçüncü doğumundan sonra tüplerini bağlarken de görülebilir. Endometrioziste, karın içerisindeki odaklar bazı maddeler salgıladıkları için vücut içerisinde yumurtayla spermin buluşması esnasında yumurtanın kalitesini ve birleşme anını bozabilirler. Ayrıca tüplerde sağa sola ufak tefek yapışıklıklar yaparak o tüplerin yumurtalığın üzerinde yumurtayı alıp kendi içlerine çekmelerini engelleyebilirler. Endometriozis şüphesi olan kadında, çocuk istiyorsa yapılması gereken ilk şey rahim filmi çekmektir. Kadının tüpleri açıksa çikolata kisti ya da karnının içerisinde endometriozisi olsa bile bu kadının her zaman kendi kendine hamile kalma şansı vardır. Önce normal tedaviler denenerek belli bir süre çocuk beklenebilir. Aşılamalar yapılabilir. Eğer aşılamayla da gebelik olmuyorsa çok fazla ısrar edilmemelidir. Endometriozis hastalığı sebebiyle ya da çikolata kisti sebebiyle tüp bebek yapılır.”

“ENDOMETRİOZİS, KISIRLIĞIN NEDENLERİNDEN BİRİDİR’’

. Bir kadın kendisinde endometriozis ya da ona bağlı bir çikolata kisti olduğunu nasıl anlar?
“Bir kadının ilişki sırasında ağrısı varsa ve adetlerinde çok aşırı ağrılar oluyorsa kadın doğum uzmanına başvurması gerekir. Çikolata kisti, kasık, yumurtalık veya bazen iki yumurtalıkta olabilir. Çikolata kisti göğsün altına kadar büyüyebilir. Endometriozis, kısırlığın nedenlerinden biridir. Endometriozis adet gördükçe alevlenen bir hastalıktır. Geç evlenenlerin hastalığıdır. Erken yaşta evlenip çocuk sahibi olmak isteyen 18-20-25’li yaşlarda endometriozis nedeniyle çocuk olmaması gibi bir durumla karşılaşılmaz. Günümüz şartları, çalışma şartları, iş hayatı, evliliklerin biraz daha ileri yaşlara taşınması nedeniyle 30-40’lı yaşlarda kadınların üçte birinde az ya da çok endometriozis görülür.”

Op. Dr. Aret Kamar

LAPAROSKOPİK CERRAHİ İLE TEDAVİ

. Bir kadında endometriozise bağlı tüpler tıkalıysa ne tür bir tedavi uygulanır?
“Endometriozis karnın içerisinde yapışıklıklar yaptığı için tüpleri de tıkayabilir. Eğer iki tüp de tamamen tıkandıysa ve tüpler rahimden çıkıştan itibaren hiç izlenemiyorsa tüp bebek yapmak en uygun yöntemdir. Rahim filminde ilaç tüpün dışına çıkıyorsa ya da belli bir bölgede hapis kalıyor karnın içine yayılamıyorsa bu belli bir bölgede bazı yapışıklıkların olduğunu ve o yapışıklıkların tüpün çıkışıyla yumurtalıktan gelen yumurtanın bir şekilde karşılaşmasını engellediğini gösterir. Kadın 40 yaşına geldiyse bunu yapmak çok mümkün değildir. Ama kadın 30’lu yaşlarda ve erkeğin spermi de normal ise kadının evinde kendi kendine gebe kalabilmesi tercih edilir. İlk olarak laparoskopi yapılabilir. Laparoskopi göbekten ya da başka yerlerden karnın içerisine girip karnın içini ışıklandırarak oradaki problemleri görme ve görülen problemi de tedavi etme yöntemidir. Endometriozisin yaptığı yapışıklıklar, karın içerisine verdiği hasarlar düzeltilebildiği kadarıyla makas yardımıyla kesilerek eski haline getirilmeye çalışılır. Güzel bir tamirat yapıldıysa kadın bu ameliyattan sonra kendi kendine de gebe kalabilir. Endometrioziste ilk seçenek hasarı ortadan kaldırmaktır.”

‘‘HER ÇİKOLATA KİSTİ OLANA TÜP BEBEK YAPILMAMALI’’

. Endometriozis tüp bebeğin başarısına engel midir?
“Endometriozis tüp bebeğin başarısına engel değildir. Çikolata kisti varken bir kadına tüp bebek yapılabilir. Çikolata kisti yumurtalığı bir yerlere yapıştırdığı için yumurta toplama işlemini zorlaştırır. Aşağıdan girip yumurtalara biraz daha zor ulaşabilir. Tüplerde problem varsa bebeğin tutma şansı azalır. Bebeğin tutması için ameliyat olmak gerekir.

Çikolata kisti olanların bir kısmı kendi kendine gebe kalır. Her çikolata kisti olana tüp bebek yapılmamalıdır. Çikolata kisti boyut olarak 6 cm geçtiyse az ihtimalde olsa kanserleşme ihtimali olabilir. Çikolata kistinin birdenbire büyüyen 6 cm geçen ya da çok şiddetli ağrı yapıp kadının günlük hayatını etkileyen ya da bir şekilde tüpü etkileyerek tüp bebek şansını azaltacak durum oluştuğunda çikolata kistleri ameliyat edilir. 6 cm altında olan, tüpe zarar vermeyen, kadında çok ciddi bir şikayete yol açmayan çikolata kistlerinde hiçbir şey yapılmadan kadınların hamile kalmaları beklenir. Kadın hamile kalmıyorsa tüp bebek yapılır.

Bir kadın gebe kalırsa çikolata kistleri ve endometriozis hastalığı geçmez, soğur. Endometriozis kadın adet gördükçe alevlenen bir hastalıktır. Kadın hamile kalırsa endometriozis ve çikolata kistleri ne kadar büyük ve kadını etkiliyor olursa olsun kadın 9 ay 1 sene adet görmeyeceği için gebelik boyunca bunların hepsi soğuyacaktır. Soğuduktan sonra kadın tekrar adet görmeye başladıkça endometriozis yavaş yavaş alevlenmeye başlar.”

 ‘‘ÇİKOLATA KİSTİNİN TIBBİ TEDAVİSİ YOKTUR’’

. Çikolata kistinin ya da endometriozisin tıbbi tedavisi var mıdır? Tüplerin tıkandığı durumlarda geçirilen laparoskopik cerrahiden sonra tüp bebeğin tutma şansı nedir? Miyomlar bulundukları bölge itibariyle hamileliğe engel teşkil ederler mi?
“Miyom rahmin içini, bebeğin yerleşeceği yeri etkiliyorsa ya da rahmin içine doğru büyüdüyse alınması gerekir. Onun dışındakiler çok büyük olmadığı sürece kadının sağlığını ve çocuk sahibi olmasını etkilemediği düşünülür. 6 cm geçen miyomlar kanserleşme riskine karşı ameliyat edilmelidir. Ameliyat edilen çikolata kistleri ile ameliyat edilmemişler arasında tüp bebeğin tutma şansı açısından çok büyük bir farklılık yoktur. Çikolata kisti yumurtalıkta olan bir şeydir. Yumurtayla spermi birleştirip rahme koyduğunuzda rahim selim olduğu sürece kadın gebe kalacaktır ve bebeğini büyütecektir. Hatta gebelik sırasında çikolata kisti de ortadan kaybolacaktır. Çikolata kistinin tıbbi tedavisi yoktur. Bu geçici bir süreç değildir. Kadın çocuk istemiyorsa doğum kontrol hapı verildiğinde ya da adet görmesini engelleyecek bazı ilaçlar verildiğinde endometriozis çikolata kistinin ilerlemesi durdurulabilir sadece. İlaçlar bırakıldığı zaman her şey eski haline döner. Miyom cerrahisinde rahimi almak söz konusu değildir. Miyomlar rahmin neresinde ve kaç tane olurlarsa olsunlar almak gerekiyorsa alınabilir. Ama rahmin duvarında ve rahmin dışında karın boşluğuna doğru büyüyen miyomların teknik olarak gebeliği etkiledikleri düşünülmez. Rahmin içerisine doğru büyüyen ya da oranın bütünlüğünü etkileyen miyomlar gebeliği etkiler. Miyomların çoğu laparoskopi ya da aşağıdan histeroskopi ameliyatıyla alınabilir. Bir günlük müdahaledir. Üç, dört miyomdan fazla varsa açık cerrahi tercih edilir ama rahim alınmaz.”