Cildinizi Güneşten Korumanız İçin Öneriler

Güneş ışınları cilt kanserine; DNA yıkımıyla mutasyonu tetikleyerek, bağışıklığın baskılanmasını ve serbest radikallerin ortaya çıkması ile neden olabilir. Deri kanserleri, ben ve ben dışı deri kanserleri olmak üzere gruplandırılmaktadır. Ben dışı deri kanserlerinin gelişiminde hayat boyu maruz kalınan toplam UV dozu önemlidir. Ben kanserlerinde ise uzun süreli temastan çok tekrarlayıcı ve ani yanıklar oluşturan şiddette UV ışını rol oynamaktadır. Bu sebeple çocuk ve genç erişkinlerde UV ışını maruziyetinin azaltılması önemlidir.

YYÜ Gaziosmanpaşa Hastanesi Dermatoloji Bölümünden Uzman Dr. Tuğba Doruk, yaz mevsimi boyunca cildimizi güneşten korumanın püf noktalarını anlattı, dikkat edilmesi gerekenler konusunda uyarılarda bulundu. 

Derinin yaşlanması genetik, çeşitli hastalıklar gibi iç dinamiklerle ve UV, beslenme, alışkanlıkları gibi dış etkenlerle meydana gelir. Özellikle UVB yaşlanmayı başlatmakla beraber UVA deri yaşlanmasında kritik role sahiptir. Yapılan çalışmalarda UV ışının tip I-III kolajende kırıklara ve elastik liflerinde hasara neden olduğu bildirilmiştir.

KUM VE DENİZDEN YANSIYAN IŞINLARA DİKKAT!

 Güneşten nasıl korunmalıyız?

• SPF sadece UVB’den koruma derecesini gösterirken UVA’ya koruyuculuk net ölçülemediğinden SPF’nin yanına artı şeklinde yazılır.
• SPF tek başına yeterli olmadığından görünür ışığı da dahil eden fotosensitivite koruma faktörü Photosensitivity Protection Factor; PPF) geliştirilmiştir.

Hangi cilde hangi tür güneş kremi kullanılmalı?

Güneşe karşı duyarlı hastalığı (gül hastalığı, güneş alerjisi, lupus vb.) olan kişiler UV’den olduğu kadar görünür dalga boyundaki ışıktan da etkilenirler. Fiziksel koruyucular ve bazı pigmentli koruyucular bu hastalarda daha etkin fayda sağlayabilir. 

GÜNEŞE ÇIKMADAN 15 DAKİKA ÖNCE KORUYUCU UYGULAYIN

Güneş kremi ne kadar sürede yenilenmelidir?

Güneş koruyucular güneşe çıkmadan en az 15 dakika önce cilde uygulanmalı, her iki saatte bir yenilenmeli ayrıca her suyla temas sonrasında tekrarlanmalıdır.

Makyaj ve yoğun güneş bir arada olunca cilde zarar verir mi?

Cilde uygulanan bazı ürünlerin içinde güneş ışığıyla temas halinde alerjik reaksiyon (fototoksik) meydana gelme olasılığı vardır. 

Örneğin;

● Parfüm,

● Çeşitli pigmentler,

● Bitkisel ekstratlar-yağlar: limon, portakal, bergamut, mandalina, greyfurt, lime, lavanta, biberiye, incir, melek otu, sarı kantaron, çay ağacı, tarçın,

● Benzofenon türevi oksibenzon içeren güneş koruyucuları, kapatıcılar, BB/CC kremler veya nemlendiriciler duyarlılığı olan kişilerde güneşe çıkıldıktan sonra alerjiye neden olabilir.

ÖNCE KORUYUCU SONRA FONDÖTEN KULLANIN

Güneş koruyucu üzerine sürülen fondoten güneş koruyucunun etkisini azaltır mı? 

Güneş koruyucuyla beraber fondoten veya çeşitli kapatıcılar kullanmak görünür ışığı da süzeceğinden çok daha etkili sonuç sağlayacaktır. En iyi sonucu elde edebilmek için herhangi bir nemlendirici, cilt bakım ürünü veya kapatıcı uygulanmadan, temiz cilt üzerine tüm yüzünüze yedirerek güneş koruyucu sürün ve cilde tam nüfuz etmesi için birkaç dakika bekleyin. Böylece yeterli miktarda güneş koruyucusundan faydalanmış olacaksınız. Daha sonra cildinize uygun fondoteni uygulayın. Pigmentli güneş koruyucuları ve güneş korucusuyla aynı anda fondoten sürüldüğünde eşit ve yeterli miktarda güneş koruyucu cilde uygulanmayacaktır. Eğer dışarıda uzun süreler güneş altında kalacaksanız, güneş koruyucunuzu tekrar makyajınızın üzerine uygulamaktan çekinmeyin. Cildinizi kanserden korumak, kusursuz fondötenden daha önemlidir.

CİLT SAĞLIĞI İÇİN BALIĞI BOL TÜKETİN

Cildi güneşten korumamıza yardımcı olacak besinler var mıdır?

Sadece gıdalarla cildimizi güneşten korumak yeterli olmamakla beraber aşağıda sayılan antioksidanlar cilt ve genel sağlığı için faydalı olduğu öne sürülmektedir:

Omega 3, somon, ringa, uskumru, ceviz, çiya, kenevir, flavonoid, maydanoz ve yeşil yapraklı sebzeler, naranciye, bitter çikolata, yeşil çay, doymuş yağ asitleri, hindistan cevizi yağı tereyağı (fazlası damar sertliğine neden olur), astaksantin, somon balığı, kırmızı alabalık, karides, balık yumurtası, yengeç, yosun ve mikroskobik algler, ıstakoz, yumurta sarısı, beta karoten,  sarı, kırmızı ve yeşil yapraklı sebzeler, havuç, ıspanak, marul, domates,  tatlı patates, brokoli,  kavun, portakal, kabak.

KOYU TENLİLERDE LEKE RİSKİ DAHA FAZLA

Kuru ciltler mi yağlı ciltler mi; beyaz tenliler mi koyu tenliler mi güneşten daha çok etkilenir? 

Yağlı ciltler genelde daha kalın epidermis ve ek olarak kuru ciltlere göre yağ bariyerine sahip olduklarından göreceli olarak güneşten daha az etkilenirler. Ayrıca güneş yanığı riskinde cilt rengi de önemli bir faktördür. Fitzpatrick cilt tipi sınıflaması 1’den 6’ya kadar cildin güneş ışığına verdiği yanıta göre derecelendirilmiştir. Cilt rengini belirleyen melanin pigmentinin yoğunluğudur. Örneğin, Fitzpatrik tip 1 ten rengine sahip kişiler kolayca yanıp bronzlaşamazken, melanin pigmenti çok yoğun tip 6 kişiler güneş yanığı olmadan kolayca bronzlaşırlar. Koyu tenli bireylerde genel olarak melanin pigmenti yoğunluğuna bağlı olarak cilt hasarı veya güneş teması sonrasında leke oluşma riski daha fazladır. Bu yüzden gerek açık tenli gerekse esmer tenli bireylerin güneşe çıkmadan önce mutlaka güneş koruyucu sürmeleri gereklidir. Cilt yapısı beyaz ten renginin yanında hassas ve kızarmaya meyilli ise kimyasal filtreler yerine titanyum veya çinko oksit içeren fiziksel güneş koruyucuları tercih etmeleri önerilir.

Yaşa göre güneşten etkilenmenin riskleri var mıdır? 

Özellikle ailesi ve kendisinde deri kanseri öyküsü olanlar, doğumsal benleri,

fotosensitivitesi (güneş hassasiyeti) olan kişiler, sürekli açık havada çalışan ve bağışıklığı baskılayıcı tedavi alan kişilerin UV ışınlarından korunması büyük önem taşımaktadır.

CDC’ye göre ortalama 65 yaşındaki kişilerin beklenen yaşam süresi ortalama 20 yıldır. Bu süre zarfında deri kanseri olasılığını azaltmak amacıyla geriatrik popülasyonda mutlaka güneşten korunmaya önem verilmelidir. 6 aylıktan daha küçük bebeklere FDA’in uyarısına göre güneş koruyucuların kullanılması önerilmemektedir. Gün ortasında bebeklerin güneşe çıkarılmaması, dışarıda bulunmak zorundaysa koruyucu kıyafetlerin giydirilmesi gereklidir.

6 aylıktan büyük bebekler için kimyasal içermeyen çinko oksit veya titanyum oksit gibi mineral filtreler içeren güneş koruyucular kullanılabilir. Çocukluk çağında meydana gelen ani güneş yanıkları ilerleyen yaşlarda deri kanserlerine neden olabilir.