Cinsel Yolla Geçen Hastalıklar

Frengi Nedir?

Frengi, “Treponema pallidum” adlı mikroorganizmanın etken olduğu, uzun yıllardan beri bilinen cinsel yolla bulaşan bir hastalıktır. Hastalığın başlangıcından beri sistemik belirtilere yol açabilen, klinik seyri sırasında vücutta her yeri tutabilen, pek çok hastalığı taklit edebilen, gebe anneden bebeğine geçebilen, bazen çok belirgin bulgularla seyreden, bazen de yıllarca belirtisiz kalan bir enfeksiyon hastalığıdır.

Bulaşma Yolları

Her türlü korunmasız cinsel temas ile,
Gebe kadınlardan bebeklerine,
Birbirleri ile yakın temasta olan kişilere,
Frengi ile ilgilenen hekimlere, hemşirelere, hastane personeline bulaşabilmektedir.

Nadiren kan nakli yapılan insanlara bulaşabilmektedir.
Mukoza ya da derinin bütünlüğünü bozan lezyonlar mikroorganizma için önemli giriş kapılarıdır.

Belirtileri

Hastalığın başlangıcından beri sistemik belirtilere yol açabilen, klinik seyri sırasında vücutta her yeri tutabilen, pek çok hastalığı taklit edebilen, bazen çok belirgin bulgularla seyreden, bazen de yıllarca belirtisiz kalan bir enfeksiyondur.
Enfeksiyonun erken döneminde bulaştırıcılık en fazladır.
Hastalığın kronikleşme eğilimi bulunmaktadır.

Tanı

Mikroorganizmanın karanlık alan mikroskobunda canlı olarak gösterilmesi ya da serolojik testlerle konulabilmektedir.

Tedavi

Antibiyotiklerden penisilin, frengi tedavisinde ilk tercih edilen antibiyotiktir. Penisilinin damar içi verilen formu, frenginin tüm evrelerinde önerilen ilaçtır. Doz ve tedavi süresi hastalığın evresine ve klinik bulgulara göre değişmektedir.

Bel Soğukluğu Nedir?

“Neisseria gonorrhoeae” adlı mikroorganizmanın etkeni olduğu, sıklıkla korunmasız yapılan her türlü cinsel temasla bulaşan bir hastalıktır. Hastalığın kuluçka süresi kadınlarda 5-10 gün, erkeklerde ise 2-5 gündür.

Bulaşma Yolları

Enfeksiyon sıklıkla korunmasız yapılan cinsel temas ile bulaşmaktadır. Erkek için enfekte cinsel partnerle tek bir cinsel ilişkide bel soğukluğuna sebep olan mikroorganizmanın bulaşma olasılığı ortalama %20 civarındadır. Bu oran enfekte cinsel partnerle olan temas sayısı arttıkça orantılı olarak artmaktadır.

Belirtileri

İdrar yaparken yanma ve üretral akıntı hastalığın belirtilerindendir. Genellikle akıntı bol ve pürülan olmaktadır. Gonokok enfeksiyonu olduğu bilinen kişi ile cinsel temasta bulunanların %40-60’ında hiçbir şikayet bulunmamaktadır.

Tanı

Üretranın içinden alınan örnekler doğrudan besiyerine ekilir. Gram boyama da yapılabilir. Bu konuda eğitim almış personel mikroskopik olarak gonore ayırımını %99 seçicilik ve %95 duyarlılık ile yapabilmektedir.

Tedavi ve Korunma Yolları

Antibiyotiklerle gonorenin tedavisi yapılabilmektedir. Cinsel partnere de tedavi uygulanmalı ve tedavi sırasında cinsel temastan kaçınılmalıdır. Cinsel temas sonrası antibiyotik kullanımı, vajen içerisinin antiseptik ve antibiyotikli solüsyonlarla yıkanması ile gonore enfeksiyonlarının engellenmesi söz konusu olmamaktadır.

Üreme Organları Mantarları

Kandida Vajiniti, Kandidiyazis Nedir?

Normal vajen florasında mantarlar bulunmaktadır. Mantarlar arasında sıklıkla rastlanan “candida albicans” adlı mikroorganizmanın etken olduğu bir enfeksiyon hastalığıdır.

Bulaşma Yolları

Kandidiyazis çoğunlukla şeker hastalığı olan kişilerde, özellikle tetrasiklin ve ampisilin olmak üzere antibiyotik kullanımı sırasında, doğum kontrol hapı kullananlarda ve gebe kadınlarda görülmektedir. “Candida albicans” mikroorganizması doğum sırasında anneden bebeğine geçebilmektedir.

Çoğunlukla belirtilerin ve akıntının olduğu dönemde ve tedavi sonrası bir haftaya kadar mikroorganizma bulaşabilmektedir. Gebelik sırasında bulgulara rastlanmayabilmektedir.

Kandidalar vajen, penis sekresyonları ile ve özellikle hastaların dışkılarının teması ile bulaşmaktadır.

Belirtileri

Hastalığın kuluçka süresi 2-5 gündür. Klinik bulguları;

Cinsel ilişki sırasında rahatsızlık,
İdrar yaparken vulva ve vajende kaşıntı,
Süt kesiği görünümünde veya peynirimsi beyaz vajinal akıntı,
Vajen duvarlarında hiperemi ve inflamasyon,
Vulvada ödem olarak karşımıza çıkmaktadır.

Tedavi ve Korunma Yolları

Sadece klinik bulgusu olan hastalara tedavi verilmektedir. Tedavi esnasında ve tedavi sonrası bir hafta cinsel temas yasaklanmaktadır. Hastanın iç çamaşırlarının mümkün olduğunca kuru olması tavsiye edilmektedir.

Sık tekrarlayan kandidiyaziste vajen florasının uzun süreli bozulması, gebelik, şeker hastalığı, antibiyotik kullanımı, kortizon kullanımı ve doğum kontrol hapı alımı gibi altta yatan başka bir neden düşünülüp araştırılmalıdır.

Üreme Yolları Herpesi

Genital Herpes Nedir?

Genital herpesin etkeni “Herpes simplex” (HSV) olup, tekrarlayan ülserlerle karakterize viral bir hastalıktır. Etken virusün HSV-1 ve HSV-2 olmak üzere iki tipi vardır, genital herpes %90 oranında HSV-2 ile meydana gelmektedir.

Bulaşma Yolları

Her türlü korunmasız yapılan cinsel temas ile enfeksiyon bulaşmaktadır.

Belirtileri

Lezyon, sınırlı eritemli bir plak şeklinde başlamakta, kaşıntı ve yanma lezyona eşlik etmektedir. Sonra eritemli zeminde gruplaşan veziküller ve bu veziküllerin kendiliğinden patlaması ile ortaya çıkan girintili, çıkıntılı, düzensiz kenarlı ülserler karakteristik olarak ortaya çıkmaktadır. Lezyonlar birden fazla bulunmaktadır.

Genital herpes enfeksiyonunun kuluçka süresi 2-20 gün kadardır. Primer enfeksiyonda genellikle 3-4 hafta süren ateş, halsizlik ve ağrılı bölgesel lenfadenopati gibi şikayetler olmaktadır. İlk ataktan sonra %60-80 oranında hastalığın tekrarına rastlanmaktadır. Tekrarlayan enfeksiyon primer enfeksiyona göre daha hafif bir klinik gidiş göstermekte ve yaklaşık 10 gün kadar sürmektedir.

Erkeklerde en sık glans, prepusyum ve penis şaftına, kadınlarda ise vulva ve servikse yerleşmektedir.

Tanı

Tanı koymak laboratuvar testleri ile mümkün olabilmektedir. Kullanılan tüm testlerin duyarlılığının en yüksek olduğu evre veziküllü evredir. Lezyon tabanından alınan kazıntı özel boyalarla boyanıp incelendiğinde mikroorganizmanın görülmesi tanı koydurucudur. Ancak bu test ülserleşmiş lezyonlarda güvenilir bir yöntem değildir. Kültür, ancak teknik olanakların yeterli olduğu merkezlerde yapılabilmektedir. Genital ülseri olan her hasta ayrıca frengi yönünden de mutlaka araştırılmalıdır.

Tedavi ve Korunma Yolları

Asiklovir tedavide kullanılmaktadır. Yılda 6 kez ve üzeri enfeksiyon tekrarlıyorsa baskılama tedavisi yapılması gerekmektedir. Baskılama tedavisi mikroorganizmanın yayılımını ve bulaşıcılığı tamamen elimine edememektedir. Ciddi ataklarda hasta hastaneye yatırılarak tedavisi düzenlenmekte ve ilacı damar içi formunda verilmektedir. İlaç tedavisinin gebelerde kullanım güvenilirliği henüz tam olarak bilinmemektedir.

Cinsel partnerde enfeksiyon saptanırsa partnerin de tedavi edilmesi gerekmektedir. Lezyonlar varlığında cinsel temastan kaçınılmalıdır. Hastalara enfeksiyonun tekrarlayıcı özelliği, korunmasız yapılan her türlü cinsel temas ile geçiş olabileceği, bazen bulgusuz evrede de bulaşma olabileceği ve kondom kullanımının gerekliliği anlatılmalıdır.

Trikomonas Vajinalis Enfeksiyonu Nedir? Nedeni?

“Trichomonas vaginalis” adlı bir mikroorganizmanın etkeni olduğu trikomonas vajinalis enfeksiyonu korunmasız yapılan her türlü cinsel temas ile bulaşabilmektedir. Erkeklerde prostat ve üretrada da enfeksiyona yol açabilmektedir.

Belirtileri

Kadında sıklıkla pis kokulu ve köpüklü bir akıntıya sebep olan, erkeklerde ise bulgusuz seyretme olasılığı yüksek olan bir enfeksiyondur.

Tanı

Vajinal akıntının kokusu, pH’sı ve mikroskopik incelemesi hızlı ve kesin tanıya götürecek basamaklardır. Kültür yapılması Trickomonas vajinalis enfeksiyonunun tanısında duyarlılığı yüksek bir yöntemdir.

Tedavi

Trikomonas vajinalis enfeksiyonu tedavisi için metronidazol adlı bir antibiyotik kullanılmaktadır. Cinsel partnere de tedavi uygulanmalı ve tedavi sırasında cinsel temastan kaçınılması önerilmektedir.

Kaynak: Türkiye Aile Planlaması Derneği web sitesi
(http://www.tapd.org.tr/)