Çocuğum Sağlıklı İşitiyor Mu?

İnsanlar arasında en önemli iletişim yolu konuşarak anlaşma yoludur. Konuşma doğum sonrası öğrenilen bir davranıştır. Konuşmanın öğrenilmesinde en önemli unsur ise işitmedir. Çocukta işitme kaybı varlığı çocukta konuşmayı öğrenmeyi engeller ve dolayısı ile sosyal ve duygusal problemlere yol açar. Çocuklarda işitme kaybı doğumsal olanlar ve  sonradan gelişenler olarak ikiye ayrılır. Bunlar da kendi aralarında kalıtımsal nedenler ve kalıtımsal olmayan nedenler olarak ikiye ayrılırlar. Doğumsal olanlar, doğum anında mevcut olan işitme kayıplarını içerir. Doğumsal işitme kayıplarının yüzde  60’tan fazlasını kalıtımsal yani genler yolu ile ebeveynlerden çocuğa geçen  rahatsızlıklar oluşturur. Doğumsal olup da kalıtımsal olmayanlar ise gebelik esnasında anne karnında geçirilen enfeksiyonlar (kızamıkçık, CMV, frengi, Herpes gibi), toksik veya metabolik rahatsızlıklar ve travmalardır.

Sonradan  gelişen işitme kayıplarıda kalıtımsal olanlar ve olmayanlar olarak ikiye ayrılır. Kalıtımsal olmayanlar arasında en sık görülenler yenidoğan dönemi hiperbilirubinemisi (sarılık) gibi metabolik rahatsızlıklar, bakteriyel sepsis, menenjit, kabakulak, kızamık, Herpes gibi enfeksiyöz sebepler veya iç kulağa hasar verebilecek ilaç veya madde kullanımı gibi toksik nedenlerdir.

Konuşma ve dilin gelişimi açısından yaşamın ilk 6 ayı kritik bir önem taşır. Bu yüzden bebeklerdeki işitme kaybının ilk 3 ayda saptanması gerekir. Yenidoğanlarda işitme kaybı görülmesi olasılığı her 1000 canlı doğumda 1.5 ila 6.0 arasındadır. Son 10 yılda yenidoğan dönemi işitme tarama programı büyük önem kazanmıştır. Gelişen teknoloji ile birlikte klinik uygulamanın kolaylaşması sayesinde yenidoğan işitme taraması gelişmiş ülkelerde rutin olarak yapılmakta olup, ülkemizde de yerleşmeye başlamıştır. Ancak  yine de belirgin işitme kayıplarının yüzde 50’si saptanmakta, kalan kısmı ise daha geç bir zamanda tespit edilebilmektedir. Çocukta işitme kaybının erken teşhisi rehabilitasyona yönelik tedavinin erken başlaması ve çocukta sosyal ve duygusal anlamda ileriye dönük sorun yaşanmamasını sağlar. En sık kullanılan tarama yöntemi yenidoğan döneminde rahatlıkla yapılabilen otoakustik remisyon testleridir. Bu test  iç kulakta sinirsel aktivite sonucu oluşan sinyallerin dış kulak yolundan tespit edilmesi prensibi ile çalışır. İşitme kayıplarının büyük bir kısmını oluşturan iç kulak (koklea-salyangoz) tipi kayıpların taramasında faydalıdır. Ancak iç kulağın gerisinde kalan beyindeki işitme merkezine kadar giden işitme yollarındaki kayıpları tespit etmede yetersizdir. Bir diğer  test  BERA olarakda bilinen tüm işitme yollarının test edilebildiği testtir. Ancak hasta uyumu gerektiren bir test olduğu için çocuk hastalarda sedasyon gerektirdiğinden pratik uygulaması çok kolay değildir. Ancak gelişen teknolojı ile bu testte taşınabilir aletler ile tarama testi olarak kullanıma girmeye başlamıştır.
Sinirsel işitme kayıplarının ne yazık ki medikal tedavisi yoktur. Belli seviyelerdeki kayıplar işitme cihazları ile rehabilite edilirler. Daha yüksek seviyelerdeki kayıplarda ise Koklear İmplant dediğimiz Bionik Kulak olarak da bilinen protezler kullanılabilir. Ancak bu cihazlar normal bir kulak işlevini tam olarak yerine getiremediklerinden Koklear İmplant sonrası uzun süreli konuşma eğitimine ihtiyaç vardır.

Kaynak: Kaynak: Anadolu Sağlık Merkezi web sitesi
(www.anadolusaglik.org)