Çocuğunuz Yabancı Cisim Yuttuysa…

Yabancı cisim aspirasyonu, sıklıkla 6 ay – 3 yaş arası çocuklarda görülen, acil ve doğru müdahale edilmediğinde istenmeyen sonuçlarla karşılaşılan bir durumdur. Çocuğun nefes borusuna yabancı cisim kaçması olarak bilinen bu gibi durumlar hayati sonuçlara sebep olabiliyor. Erdem Hastahanesi Çocuk Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Zafer Dörtdoğan, yabancı cisim aspirasyonu hakkında bilgilendirmelerde bulunuyor.

Her yaşta görülebilen fakat en çok çocukluk dönemini tehdit eden yabancı cisim aspirasyonu, bebeklerin her ellerine geçirdiklerini ağıza götürmeleri sonucu meydana gelmektedir. Özellikle emekleme ve ilk adım döneminde etraftaki minik parçalar bu tehlikenin boyutlarını artırmaktadır. Op. Dr. Zafer Dörtdoğan, ev kazalarına bağlı ölümlerin başında gelen yabancı cisim yutma vakalarında söz konusu cisim akciğere kaçarsa önemli sorunların meydana gelebileceğini belirtiyor. Böyle bir durumda acil müdahale edilmesi gerektiğini söyleyen Dörtdoğan, solunum yolunu kısmen ya da tamamen tıkayan cismin kimi zaman haftalarca belirti göstermeyebileceği konusunda uyarıyor. Çocuklarda özellikle aniden görülen öksürük, morarma, zor nefes alma gibi semptomlar ortaya çıktığında durumdan şüphelenilmesi ve en yakın sağlık kuruluşuna başvurulması gerektiğini vurgulayan Op. Dr. Zafer Dörtdoğan, bazı çocuklarda durumun uzun zaman sonra anlaşıldığını söylüyor. Yayınlarda “tanısal amaçlı yapılan tetkiklerde tesadüfen karşılaşılan yabancı cisimler vücutta uzun vadede akciğer enfeksiyonu ve bronş daralması (bronşektazi) sorununa sebep olmaktadır. Özellikle çocuğun cismi aspire etmesi sırasında yanında kimsenin olmaması ve sonrasında gelişen şikâyetlerin aile tarafından fazla önemsenmemesi durumun geç fark edilmesine neden oluyor. Belirtilerin astım, bronşit gibi farklı hastalıklarla karıştırılması da yine teşhis ve tedaviyi geciktirdiği belirtilmektedir.

İLK ANDAKİ ŞİKÂYETLER ORTADAN KALKSA DA DURUMU İHMAL ETMEYİN

Çocukların beslenmesi veya oynaması sırasında aniden solunum sıkıntısı yaşaması, öksürmesi, morarması gibi durumlarda ebeveynlerin yabancı cisim aspirasyonundan şüphelenmesi gerektiğini vurgulayan Op. Dr. Zafer Dörtdoğan, çocuğun ilk anda yaşadığı şikâyetler kısa süre sonra geçmiş olsa bile mutlaka hastaneye başvurulması gerektiğini söylüyor. Dörtdoğan; “hem teşhis, hem de tedavi amaçlı kullanılan bir yöntem olan bronkoskopi işlemiyle müdahale edilmesi gereken durumlar bir şekilde atlandığında ileride ciddi sorunlara sebep olabiliyor. Yabancı cismin yerleştiği alanda oluşan akciğer enfeksiyonu hatta ilerleyen durumlarda akciğerin bir kısmının alınması dahi söz konusu olabiliyor. Çocuğun oyun oynadığı ya da beslendiği sırada ani nefes durması, morarma gibi belirtiler ilk anda gözlenip sonrasında ortadan kalkmış olsa bile bronkoskopi yapılmalıdır. Yutulan cisim solunum yollarını tıkamıyorsa bir belirti vermeyebilir. Bu sebeple sorun gözden kaçabilir ve uzun vadede sağlık sorunlarına sebep olur.

3 YAŞ ALTINDAKİ ÇOCUKLAR İYİ GÖZLEMLENMELİ

Çocukları yabancı cisim aspirasyonuna karşı korumak için ailelerin alabileceği önlemleri Op. Dr. Zafer Dörtdoğan şöyle sıralıyor: “3 yaş ve altı dönemdeki çocukların ağızlarına atabileceği küçük parçaları eşyalar, oyuncaklar, salatalık, elma dilimi ve kuruyemiş gibi yiyeceklerin çocukların ulaşabileceği yerlerde bulundurulmamasına dikkat edilmelidir. Yemek yiyen çocuğun besinleri yutamamasına veya soluk borusuna kaçmasına sebep olacak ani hareketler yapmasına izin verilmemelidir. Özellikle çocuğa televizyon karşısında, gülerken, ağlarken yemek yedirmek tehlikeli sonuçlara neden olabilir. Çocukların üzerine takılan bileklik, altın gibi küçük parçalı takıların da yine ağıza götürülme olasılığı yüksek olduğundan 3 yaş altındaki çocukların üstünde bulundurulmamalıdır. Çocuğun bir yetişkin gözetiminde her an kontrol altında tutulması gelişecek tehlikelerin önüne geçilmesini sağlar.”