Çocuklarda Bademcik Ameliyatı Ne Zaman Yapılmalı?

Bademcik enfeksiyonları ve ameliyat hakkında bilgi veren Kulak Burun Boğaz Uzmanı Doç. Dr. Dilaver Özturan, “4 yaşa kadar bademciğe ihtiyaç vardır, 4 yaşından sonra bunun yerini dalak, daha sonra karaciğer, kemik iliği alıyor. Ancak çocuğun solunum yolu tıkanıyorsa, uykuda nefesi kesiliyorsa, çok sık enfekte oluyorsa bu durumda bademciği tutma konusunda çok ısrarcı olmamak lazım” dedi.

Doç. Dr. Dilaver Özturan, bademcik ne zaman alınmalı, bademcik ameliyatları ve ameliyat sonrası yapılması gerekenler ile ilgili soruları yanıtladı.

. Bademcik sorun yaratması nedeniyle işe yaramaz bir doku olarak görülür. Bademciklerin vücutta önemli fonksiyonları var mı?
“Bademcikle beraber geniz etini de ele almak zorundayız. 4 yaşa kadar bademciğe ihtiyaç vardır, 4 yaşından sonra bunun yerini dalak, daha sonra karaciğer ve kemik iliği alıyor. Dolayısıyla 4 yaşa kadar çok ciddi problem yoksa bademciği korumakta fayda vardır. 4 yaşından sonra majör problem oluşturuyorsa veya 4 yaştan önce çocuğun solunum yolunu tıkıyorsa, uykuda nefesini kesiyorsa, çok sık enfekte ediyorsa bu durumlarda bademciği tutma konusunda çok ısrarcı olmamak lazım.

Bademcikle ilgili iki önemli konu var, bir tanesi solunum yolunu oluşturduğu için solunum yolunu tıkayıp tıkamadığı önemlidir. İkincisi, enfeksiyon sıklığıdır. Eğer bademcik ciddi sorun yaratıyorsa kesinlikle almak gerekir.

Dünya Sağlık Örgütü’nün bu konuda standart bir yaklaşımı var. Çocuk normalde hiç enfekte olmazken son zamanlarda 7 kez enfekte oluyorsa bu kronik tonsillit anlamına gelir ya da son 3 yılda her yıl 5’er defa enfekte oluyorsa, son 5 yılda her sene 3 kez enfekte oluyorsa yine bu kronik tonsillit enfeksiyonu sınıflamasına girer. Dolayısıyla bir hastalığın kronikleşmesi sayıyla beraber görüntüyle de alakalıdır.

Görüntüyü ailenin anemneziyle birleştirince ortaya bir ameliyat endikasyonu olup olmadığı çıkıyor.”

“BİLİNÇSİZ KULLANILAN ANTİBİYOTİK ZARARLI”
. Bilinçsizce alınan antibiyotiklerin çocuklara zararı var mı?
“Özellikle uygun dozda ve yeterli sürede kullanılmayan antibiyotikler hem çocuk için hem de çevre için son derece zararlıdır. Antibiyotik kullanımının çocuktaki zararına gelince; eski antibiyotiklerde bu durum söz konusuydu ve vücutta birikiyordu, şimdiki antibiyotikler gibi 8-10 saatte vücuttan atılmıyordu. Dolayısıyla yeni antibiyotiklerden korkmak doğru değil.

Ama sonuçta ilaç ve sonuçta bir hastalık var ortada, eskiden daha çok gördüğümüz kronik bademcik enfeksiyonlarında bademciğin dokusuna karşı vücut antikor oluşturuyordu ve buna bağlı kalp romatizması, böbrek hastalığı, nefrit, Sydenham choreası gibi komplikasyonlar olabiliyordu. Bunları artık görmüyoruz ama bunlar da mutlaka hatırlanmalı.”

. Bademcik kanseri görülme riski var mıdır?
“Bademcik kanseri görüyoruz ancak çocuk yaşlardan daha çok ileri yaşlarda görüyoruz. Lenfoma, karsinom da görülebiliyor. Akciğer kanseri, gırtlak kanseri gibi yaygın değil ancak bademcik kanseri de artık ciddi bir şekilde yer almaktadır.”

“SOĞUK CERRAHİ İLE MİNİMAL AĞRI”
. Bademcik operasyonlarında ne tür ameliyat teknikleri uygulanıyor?
“Çok ameliyat yapıldığı için bu konuda çok sayıda ameliyat tekniği geliştirildi. Radyofrekansta teknikler, thermal sistemler ve lazer teknikleri uygulanıyor. Ama ben iddia ediyorum hala klasik bademcik ameliyatı en iyi yöntem.

Soğuk cerrahi ile ameliyatta minimal ağrı oluyor. Bunun dışındaki cerrahiler kanamayı durdurucu tedbirlerden ortaya çıktı. Kansız ameliyat tercih ediliyor ancak bu sefer dokuyu yakıyorsunuz. Ben birçok teknik denedim bunların çoğunda ağrı daha fazla oluyor. Çocuk ağrıyı çok fazla ifade edemediği için çok standardize edilemiyor. Ama bana göre en güzel yöntem, klasik bademcik ameliyatıdır.”

. Klasik bademcik ameliyatı hakkında bilgi verir misiniz?
“Bademciğin ön ve arka örtüsü korunur. Bademcik oradan sıyrılır, kanama noktaları tespit edilir ve onlar bağlanır. Sonra örtü iyi korunmuşsa birbirine dikilir. Bademcik ameliyatında daha rahatız, asıl problem geniz eti. Geniz etini kazıyoruz, minik bir tampon koyuyoruz ve kanamanın durmasını bekliyoruz.

Bademcik ameliyatında da diğer ameliyatlarda olduğu gibi risk vardır ama bu risk minimaldir. Ebeveynler, küçük de olsa risk almak istemiyor, halbuki iri bademciğe bağlı apne ve nefes problemi nedeniyle ani ölümler yaşanabiliyor.”

“BADEMCİK AMELİYATI HER MEVSİM YAPILABİLİYOR”
. Bademcik ameliyatının bir zamanı var mıdır?
“Eskiden bir zamanı vardı ve yazın bu ameliyatları yapmazdık. Nedeni de birincisi çocuk felci salgınları vardı, polyo dediğimiz bu salgınlar ağızdan kolay bulaşırdı. O nedenle ağzın açık kalmasını arzu etmezdik.

İkincisi, ameliyathane koşulları çok uygun değildi. Klimalı hastane, klimalı ameliyathane yoktu, son 10 yılda yaygınlaştı. Ameliyathanenin ve ameliyat sonrası ortamın daha konforlu olması teknolojiyle elde edildi. Dolayısıyla yaz-kış artık bu ameliyatı yapabiliyoruz. Hatta yazın yapılan ameliyatı ben daha çok seviyorum.”

“BADEMCİK AMELİYATI ERİŞKİNLERDE AĞRILI GEÇİYOR”
. Ameliyattan sonra çocuk ne zaman düzenli beslenebilir? Okula giden bir çocuksa ne kadar süre okula gitmemesi gerekir?
“Çocuklar çok çabuk iyileşiyorlar. Çocuk, ameliyattan 2-3 saat sonra yumuşak şeyler yemeye başlıyor. Standart uygulamamız 5 güne kadar yumuşak gıdalar tüketilmesidir. Su, süt, yumurta, sütlaç, püre, yoğurt, çorba gibi şeyler yemelidir. Gıdalar olabildiğince oda sıcaklığında olmalıdır.

Kola ve gazoz kesinlikle yasak, bazı ekoller dondurma yenmesini uygun bulmazken; bazı ekoller dondurmanın bir zararı olmayacağını söylüyor. Bence de dondurma yemesinde sakınca yok.

Erişkinlerde bu ameliyat ağrılıdır; hasta, bir hafta – 10 gün kadar ciddi bir şekilde ağrı çeker. Dolayısıyla erişkine daha farklı yaklaşıyoruz; sabah akşam ağrısını kesecek iğneler yapıyoruz.

Bir çocuğa bademcik ameliyatı yapılması gerekiyorsa küçük yaşta yapılmasında yarar vardır.
Küçük yaşta yapılan ameliyatlar güvenli olduğu gibi ameliyat sonrası da konforlu oluyor.
Ayrıca çocuk, hastalıksız bir ömür yaşıyor.”