Çocuklarda Cerrahi Gerektiren Durumlar

Çocuk cerrahisi nedir? Çocuk cerrahisi uzmanları çocuklardaki hangi hastalıkların cerrahisi ile ilgilenir? Çocuk ve bebek ameliyatları daha mı risklidir? Erişkinlere göre çocuklarda yaralar daha erken mi iyileşir? Çocuk cerrahisinde kullanılan ameliyat aletleri erişkin cerrahisinde kullanılan aletlere göre daha mı farklıdır? Çocuklarda ne tür durumlarda acil müdahale gerekir? Yabancı cisim yutulması durumunda ne tür belirtiler görülür? Sünnet için ideal yaş hangisidir? Sünnetin zamanı var mıdır? Sünneti kim yapmalıdır? Çocuklar yaz sıcaklarında sünnet olabilir mi? Kasık fıtığı ve inmemiş testisler hakkında çocuk cerrahisi kapsamında neler yapılabilir?

Medikal Park Kocaeli Hastanesi’nden Çocuk Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Melih Tugay merak edilen soruları Sağlığım İçin Herşey’de yanıtladı.

‘‘ÇOCUK CERRAHİSİ 0-18 YAŞ GRUBU ÇOCUKLARIN HASTALIKLARI İLE İLGİLİ’’

. Çocuk cerrahisi nedir? Çocuk cerrahisi uzmanları çocuklardaki hangi hastalıkların cerrahisi ile ilgilenir?
“Çocuk cerrahisi 0-18 yaş grubu çocukların hastalıkları ile ilgilidir. Ağırlıklı olarak yenidoğanların doğuştan meydana gelen anomalileri (anatomik ve yapısal bozuklukları) ve bunların tedavileri ile uğraşır. Ayrıca toplumda sık görülen fıtık, apandisit ve erişkinlerdeki gibi bir genel cerrahın, göğüs cerrahının ve bir üroloğun yaptığı bütün operasyonları hatta bazen plastik cerrahi ve baş boyun cerrahisini de gerçekleştirir.

Günümüzde çocuk cerrahisinin geldiği nokta oldukça ileridir. Eskiden anne karnında saptanan anatomik yapı bozukluklarından çok korkulurken artık bunların tedavileri ileride kalıcı sakatlık bırakılmadan yapılmaktadır.’’

. Çocuk ve bebek ameliyatları daha mı risklidir?
“Çocuklar bazen erişkinlere göre çok daha dirençli olurlar. 550-600 gram, 26-28 haftalık doğmuş bebekler ameliyat edildikleri halde çok büyük bir sıkıntı yaşanmaz. Genellikle hasta sayısı çok fazla olmadığı için çocuklarla çok daha fazla ilgilenme imkanı bulunur.  Mesela bir genel cerrahi polikliniğinde çok fazla sayıda hasta vardır. Hastalar ameliyat olur, iyileşemezler, sürekli gelirler. Oysa çocuk cerrahisinde fıtık ameliyatı olan hasta bir daha gelmez, pansuman bile yapılmaz.”

Prof. Dr. Melih Tugay

‘‘ÇOCUKLARDA CERRAHİDEN SONRAKİ BAKIM DAHA ÖNEMLİ’’

. Erişkinlere göre çocuklarda yaralar daha erken mi iyileşir? Çocuk cerrahisinde kullanılan ameliyat aletleri erişkin cerrahisinde kullanılan aletlere göre daha mı farklıdır?
“Çocuk cerrahisinde kullanılan aletler erişkin cerrahisinde kullanılan aletlerin minyatürü gibidir. Ameliyatta kullanılan malzemeler çok ince olup, plastik cerrahide ya da göz ameliyatlarında kullanılan dikişlerin kalınlığındadır. Çocuk cerrahisinde önemli olan daha sonra hastanın bakımıdır. Özellikle de yenidoğan bakımı çok önemlidir. Yenidoğan yoğun bakım servisi bu tür hastalara bakabilecek donanım, doktor ve personele sahip olmalıdır. Yenidoğan ameliyatı geçirmiş hastaların genellikle ileride kalıcı sakatlığı olmaz. Bazen bir ameliyat izi bile farkedilemeyebilir.”

. Çocuklarda ne tür durumlarda acil müdahale gerekir?
“Yenidoğan dönemini atlan çocuklarda tanı koyulamamış karın ağrıları, kusmalar, karın ve kasık bölgesinde şişlik, ani gelişen sebep bulunamayan ağrılar, kanlı kusma, kanlı dışkılama gibi durumlarda mutlaka bir çocuk cerrahisi bu çocukları görmelidir. Basit ishali veya sürekli karın ağrısı olup geçmiyorsa ve bazı solunum sistemi hastalıklarında da cerrahi müdahale gerekebilir. Ayrıca çocuklarda görülen pnömoni sonrası toraks, göğüs boşluğu içerisinde sıvı toplanması, yabancı cisim yutulması ya da nefes borusuna kaçırılması gibi durumlarda çocuk cerrahisinin ilgi alanına girer ve hastaya acil müdahale edilmesini gerektirir.”

‘‘SOLUNUM SİSTEMİNE KAÇIRILAN YABANCI CİSİMLERİN AĞIR SONUÇLARI OLUR’’

. Yabancı cisim yutulması durumunda ne tür belirtiler görülür?
“Yabancı cisim yutulması pek endişe edilecek bir durum değildir. Çünkü yutulduğu zaman mideye kadar iner. Eğer yukarıda takılmışsa zaten ağızda tükürük olur ve verilen hiçbir şeyi yutamaz. Çok rahatsızlık hissi verdiği için hastada huzursuzluk, ağlama gibi bazı belirtiler olur. Ancak küçük bir oyuncak parçası, özellikle metal gibi gözükmeyen cisimler, çerez, leblebi benzeri şeylerin nefes borusuna kaçması sonucu aniden başlayan öksürük, göğüste hırıltılı bir solunum olması şüphe ettiren durumlardır. Böyle bir durumda eğer yutulan cisim metalik ise film çekildiğinde direkt olarak görülür. Çerez,  plastik oyuncak parçası gibi şeylerin filmde tespit edilmesi mümkün değildir. Ama şüphesi dahi varsa endoskopi ile yemek borusuna bakılarak bu yabancı cisimler çıkarılır. Özellikle solunum sistemine kaçırılan yabancı cisimlerde çok ağır sonuçlarla karşılaşılabilir. Hastaneye gelinceye kadar solunumun bozulması nedeniyle hayat kaybına ya da oksijensiz kalıp beyin hasarına sebep olabilir. O yüzden anne babalar özellikle çocukların cisimleri ağzına götürebileceği dönemlerde bu tür şeylere çok dikkat etmelidir.’’

‘‘SÜNNETİ ÇOCUK CERRAHLARI YAPMALI’’

. Sünnet için ideal yaş hangisidir? Sünnetin zamanı var mıdır? Sünneti kim yapmalıdır? Çocuklar yaz sıcaklarında sünnet olabilir mi?
“Bebek doğduğu zaman hastaneden taburcu olmadan sünnet olmasında fayda vardır. Çünkü sünnetin daha sonraki nekahat dönemini çok kolay atlatmış olur. Olayın bilincine varmadan sünneti geçirmiş olur. Sünneti çocuk cerrahları yapmalıdır. Kanuni bir takım değişikliklere gidilecek ve artık sünnetçilerin yapmasına müsaade edilmeyecektir. Sünnetin yazın veya kışın olmasının hiçbir farkı yoktur. Türkiye’de daha çok okulların tatillerinde ya da yarı yıl tatilinde yapılır. Ama aileler artık hastaneden çıkmadan önce yaptırmayı tercih etmektedir. Sünnette artık eskisi gibi pansuman yapılmamakta çocuk  sünnet olduktan sonra hemen normal yaşantısına dönebilmektedir.’’

. Kasık fıtığı ve inmemiş testisler hakkında çocuk cerrahisi kapsamında neler yapılabilir?
“Kasık fıtıkları tanı konur konmaz ameliyat edilmelidir. Fıtıkların boğulma riski olduğu için erken yapılmalıdır. Ayrıca günübirlik bir ameliyattır ve pansuman  gerekmez. İnmemiş testislerde ise ameliyat için 6 aya kadar beklenebilir ama 6 aydan sonra beklemenin çok bir faydası yoktur. Bunların cerrahi olarak tedavisi daha uygun olacaktır.’’