Çocuklarda Geniz Eti Büyümesi ve Plasma Tekniği

Geniz eti nedir? Geniz eti her çocukta olur mu? Hangi problemlere yol açar? Geniz etinin alınmasını gerektiren durumlar nelerdir? Eğer bir çocuğun geniz eti alınırsa ya da geniz etiyle birlikte bademcikleri alınırsa bağışıklık sistemi bundan olumsuz mu etkilenir? Bademcik ve geniz eti alınmasında uygulanan plasma yöntemi nasıl bir tekniktir? Geniz eti ameliyatında hangi anestezi yöntemi kullanılır? Çocukların hastanede yatması gerekir mi? Ne zaman okullarına geri dönebilirler?

Memorial Ankara Hastanesi Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Mustafa Cem Özbek merak edilen soruları sağlığım için herşey’de yanıtladı.

‘‘GENİZ ETİ, 2-8 YAŞ ARALIĞINDAKİ ÇOCUKLARDA GÖRÜLÜR’’

. Geniz eti nedir? Geniz eti her çocukta olur mu? Hangi problemlere yol açar?
‘‘Geniz eti, bir lenfoid dokudur. Nazofarenks denilen burnun arka bölümündeki geniz bölgesinde yerleşir. Ağızdan normal bir bakışla görülemez. Bademcik denilen yapıların üzerinde yer alan bir dokudur. Genellikle 2 ila 7-8 yaş aralığındaki çocukların bir sorunudur. Nadiren bir-bir buçuk yaş ile 12-13 yaşlarındaki çocuklarda da görülür. Genellikle 2 yaş civarında belirginleşmeye ve büyümeye başlar. 3-6 yaşlarda en büyük seviyesine ulaştıktan sonra 7-8 yaş civarlarında bir duraklama dönemine girer; sonrasında da yavaşça küçülmeye başlar. Geniz eti her çocukta vardır ama bazı çocuklarda ciddi anlamda büyür ve büyüdüğü zaman da solunum sıkıntısına neden olur. Yarattığı en belirgin sorun, çocuğun gece rahat uyuyamamasıdır. Dolayısıyla çocuk sürekli uykudan uyanır ya da sürekli yer değiştirir. Ağır bir horlama hatta nefes kesilmeleri ortaya çıkar. Çocuk derin uykuya geçemediği için, büyüme hormonu yeterli salgılanamaz. Bu kronik sorun olduğu için zaman zaman içerisinde çocukta, yaşıtlarına göre, önce bir gelişme duraklaması olur. Daha sonra gelişme geriliği de ortaya çıkabilir. Ayrıca gece iyi uyuyamayan küçük yaş grubu çocuklar, yetişkinlerden tersine, ertesi gün aşırı derecede hareketli olurlar ve konsantrasyon sorunu yaşarlar. Daha büyük yaştaki çocuklarda da okul başarısında dahi düşmelere neden olabilir.’’

UYKUDA SOLUNUM GÜÇLÜĞÜ ÇEKİYORSA…

. Geniz etinin alınmasını gerektiren durumlar nelerdir?
‘‘En önemli kriter, çocuğun gece uykuda solunum güçlüğü çekmesidir. Bu en iyi annelerden ve babalardan alınan bilgiyle ortaya koyulur. Aynı zamanda endoskopik bir tetkik yapılır. Işıklı aletlerle burundan girilip bakılır. Bazı çocuklar bunu çok kaldıramaz. Bir yan film de çekilerek sorun çok net olarak görülür.

Muayenede solunum sıkıntısını yapan başka sebeplere de bakılır. Eğer bir enfeksiyon ya da alerjik bir sorun varsa bunların tedavisini yapmak gerekir. Bazı çocuklarda beraberinde bademcik büyüklüğü de ortaya çıkabilir. Eğer bademcik büyüklüğü de varsa bademcikler 4 seviyeden değerlendirilir. Bir ve ikinci seviyeler genellikle idare edebilecek durumdadır. Ama üçüncü ve dördüncü seviyelerdeki büyük bademcikler de yine çocukta gece nefes durmalarına ve uyku problemlerine sebep olur. Böyle durumlarda geniz etinin alınması gündeme gelir.  Yine geniz etine bağlı olarak çocuklar sık enfeksiyon geçirirler. Geniz eti, sık sinüzit geçirmenin bir sebebidir. Çünkü geniz eti, geçirilen enfeksiyonlar sonucunda bir yerden sonra artık kendisi bir bakteri rezervuarı görevi görür. Bu, hem sinüzite hem de sık kulak enfeksiyonlarına sebep olur. Çünkü geniz bölgesine östaki borusu açıldığı için östaki borusu kanalıyla kulağa doğrudan enfeksiyonun yayılmasına neden olur. Geçirilen kulak enfeksiyonları aynı zamanda kulağın havalanmasını engeller. Çünkü kulak yine östaki borusuyla havalanır. Bu engel nedeniyle çocukta kulakta sıvı birikimi ortaya çıkar. Bu da geçirilen enfeksiyonların düzelememesine ve sıvının orada uzun süre kalmasına sebep olur. Bu gibi durumlarda da geniz etinin alınması gerekir.’’

Doç. Dr. Mustafa Cem Özbek

‘‘GENİZ ETİNİN ALINMASI BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİ ETKİLEMEZ’’

. Eğer bir çocuğun geniz eti alınırsa ya da geniz etiyle birlikte bademcikleri alınırsa bağışıklık sistemi bundan olumsuz mu etkilenir?
‘‘Elbette vücut immün sistemi içerisinde hem bademciğin hem de geniz etinin bir payı vardır. Ancak bu pay çok düşüktür; ikisinin payı yüzde 1’in altındadır. Ameliyat sadece gerekli olduğu takdirde yapılır. Alınmadığı zaman ise sık geçirilen enfeksiyonlar neticesinde çok fazla antibiyotik kullanımı olur. Bu kullanılan fazla antibiyotiklerle vücudun asıl bağışıklık sisteminin olduğu bağırsaklara zarar verilir. Çünkü bağırsaklar bağışıklık sisteminin yaklaşık yüzde 70’ini sağlar. Bu nedenle gereksiz antibiyotik kullanımın da önüne geçilmiş olunur.’’

. Bademcik ve geniz eti alınmasında uygulanan plasma yöntemi nasıl bir tekniktir?
‘‘Geniz eti ameliyatlarında ameliyat sahanız görüş alanınız altında değildir. Uğraşılan hasta grubu çocuklar ve eskiden el ve göz kararı ile gidiyorduk. Şimdi plasma tekniğinde radyofrekans enerjisi kullanılıyor ve izotonik denilen tuzlu su da ortama veriliyor. Bu tuzlu suyun sodyum yanıyla beraber bir plasma bölgesi oluşturuyor. Bu plasma bölgesine giren dokular bir taraftan buharlaşırken hem kanamasız bir şekilde kanama kontrolü yapılıyor hem de bir taraftan buharlaşan doku vakumla çekilerek ortamdan uzaklaştırılıyor. Ameliyat sahası plasma yönteminde mikroskop altında 10 kez büyütülmüş bir şekilde görülür. Ayrıca çevre dokulara ve östaki borusuna zarar verilmez. Bu yöntemle geniz etinin tekrar etme olasılığı çok düşüktür.’’

‘‘AMELİYAT 5-6 DAKİKA SÜRER’’

. Geniz eti ameliyatında hangi anestezi yöntemi kullanılır? Çocukların hastanede yatması gerekir mi? Ne zaman okullarına geri dönebilirler?
‘‘Plasma yönteminde genel anestezi gerekir. Eskiden en az 5-6 dakika tampon koyularak kanamanın durması sağlanırdı. Şimdi bu 5-6 dakikalık sürede geniz etinin tamamı alınmış olur. Tabii kısa süreli anestezi alan çocuklar, daha kısa sürede uyanırlar. Sabah yapılan bir ameliyattan sonra 13.00-14.00 civarlarında çocuk evine dönecek duruma gelir. Aslında okuluna ertesi günde gidebilir. Ama ben enfeksiyon almamaları açısından bir hafta süreyle çocukların okuluna gitmesini istemiyorum.’’

. Plasma yöntemi erişkinlere de özellikle bademcik ameliyatında uygulanır mı?
‘‘Plasma tekniği erişkinlere de uygulanabilir. Bu yöntem bademcikte de kullanılır ama bademcikte kullanılabilen başka yöntemler de vardır.’’

. Geniz eti olan çocukların ailelerine ne önerirsiniz?
‘‘Eğer çocuğa bir ameliyat gerekiyor dendiyse ve çocukta gerçekten bir solunum sıkıntısı da varsa bunu geciktirmesinler. Çünkü geciktiği zaman çocukta ileride kalıcı diş problemlerine ve çene gelişiminde bozulmalara neden olduğu için apne denilen sorunlara sebebiyet verebilir.’’