Çocuklarda Kamburluk

Son yıllarda giderek artan sayıda gördüğüm bir hasta grubu, çocuklarının kambur olduğundan şikayet eden ebeveynler olmakta. Genelde rastladığım tablo, hiçbir şekilde kendinin bir sorunu olmadığını düşünen ve o gün okulu bırakıp hastaneye geldiği için son derece mutsuz olduğu her halinden belli olan ve anne babalarının gereksiz yere vaktinden çaldığını düşünen, zorla muayene olan çocuklar ve endişeli ebeveynler.

Bu şikayet ile bana gelen ve muayene ettiğim çocukların çok az kısmında tedavi gerektirecek ciddi bir kamburluk tespit etmekteyim. Çocukların büyük çoğunluğunda, ebeveynlerin gözlediği şekil bozukluğu, postüral deformite veya pozisyonel deformite dediğimiz kötü duruşa bağlı hafif kamburluk olarak teşhis edilmekte.

. Tedavi gerektiren ciddi kamburluk neye bağlı ortaya çıkar?
Omurgaya arkadan baktığımız zaman omurların birbirine üzerine diziliminden oluşan ve kafa ile leğen kemiğinin tam ortasından geçen bir izdüşümü olan düz bir kolon olduğunu görürüz. İnsan omurgasına yandan bakınca ise böyle bir düz hat olmadığını ve omurların her birinin birbirleri ile bir açı yaparak oluşturduğu fizyolojik birtakım eğrilikler olduğunu görürüz. Örneğin göğüs-sırt bölgemizde belirgin bir kamburluk var iken bunu izleyen bel bölgemizde bir çukurluk vardır.

İnsanların göğüs-sırt bölgesindeki kamburluk kişiler arasında çok geniş bir farklılık gösterir. Bir başka deyişle sizin de etrafınızda gözlediğiniz gibi, bazı insanlar daha kambur dururken bazıları daha dik durmaktadırlar. Bu kamburluğun fizyolojik olarak kabul edilen ölçüsel bir sınırı vardır. İnsanın rahat ayakta durduğu pozisyonda çekilen yan radyografisinde yapılacak bir açı ölçümünde, bu sınır 20 derece ile 55 derece arasında değişmektedir. Yani 20 derece kamburluğu olan bir insanın da 55 derece kamburluğu olan bir insanın da kamburlukları normal sınırlar içinde kabul edilir. Dolayısıyla bir ailenin herhangi bir bireyinin diğer bir bireyden daha az yada daha fazla kambur olması son derece normaldir.

. Postürel (kötü duruşa bağlı) ya da pozisyonel kamburluk nedir?
Biraz önce tanımladığımız fizyolojik ayakta duruşta 35 derece kamburluğu olan bir insanın kötü duruşa bağlı olarak kamburluğunun, örneğin 55 dereceye çıkması pozisyonel kamburluktur. İşte ailelerin çocuklarını bize getirmelerine sebep olan kamburluk şikayetinin en sık nedeni budur.

. Yapısal kamburluk ya da Schuermann kifozu nedir?
Yapısal kamburluk o kişinin fizyolojik ayakta duruşta dahi 55 derecenin üzerinde olan ve çoğu zaman altta yatan bir kemik ve/veya yumuşak doku patolojisine bağlı ortaya çıkan kamburlukdur. Bu kamburluk doğuştan omurga anomalilerine (konjenital kifoz), bazı kemik hastalıklarına (iskelet displazisi, nörofibromatozis vs.), omurga enfeksiyonu (omurga tüberkülozu vs.) veya omurga kırıklarına bağlı omurların hasar görmesine bağlı ve çeşitli sinir-kas hastalıklarına bağlı olabilir.

Ancak, büyümekte olan hastalarda yapısal kamburluğun en sık nedeni Schuermann hastalığı diye tanımlanan ve nedeni bilinmeyen bir etkilenmeye bağlı, omurgaların dikdörtgen şekillerini kaybedip kamalaşmaları ile ortaya çıkan kamburluktur. Schuerrmann hastalığı tedavi edilmezse kamburluğun artması ve tehlikeli boyutlara ulaşması ile sonuçlanabilir.

. Tedavi gerektiren ciddi kamburluk ve postürel kamburluk nasıl ayırt edilir?
Ailelerin kolaylıkla yapabileceği bir test ile bu ikisi ayırt edilebilir. Çocuğunuza dik dur dediğinizde mevcut kamburluğunu belirgin olarak düzeltebiliyor ise, bu büyük ihtimal ile postürel kamburluktur. Burada dikkat edilmesi gereken kamburluğun nereden düzeldiğidir. Eğer kamburluk en çıkıntılı yerinden düzeliyorsa sorun yoktur. Bazen kamburluğun en çıkıntılı yeri hiç düzelmez ve daha üst ile alttaki omurlardan bir miktar düzelme olabilir. Bazen de kamburluk belirgin olarak değil de hafif bir düzelme gösterebilir. İşte bu iki durumda doktorunuza başvurup profesyonel yardım almanız gerekli olabilir.

. Postürel kamburluğa ne sebep olur ve nasıl önlenir?
Postürel kamburluğun en önemli sebepleri kötü pozisyonda oturuş ve fizik kondisyon yetersizliğidir. Özellikle günümüz çocukları vakitlerinin büyük çoğunluğunu okul-dersane-bilgisayar üçgeninde geçirmektedir. Çocuklar ne yazık ki hareket etmelerini sağlayan oyunlar veya sportif aktivitelerden uzak durmaktadırlar. Bu yaşam tarzı hem çocuklarımızın vakitlerinin büyük çoğunluğunu kötü oturuş pozisyonunda geçirmesine neden olmakta hem de spor yapamadıkları için kötü fizik kondisyona sahip olmalarına neden olmaktadır. Bu iki kötü alışkanlık ise pozisyonel kamburluğun en önemli sebepleridir.

. Postürel kamburluk nasıl düzeltilebilir ?
Öncelikle ailelerin yapmamaları gerekenden başlamak istiyorum. Ailelerin aslında bu konu da en iyi ve çok yaptıkları şey sürekli olarak çocuklarını dik dur diye uyarmaktır. Çocuk çoğu zaman uyarılınca dik durmakta ve akabinde tekrar kambur pozisyonuna dönmektedir. Ardından ikinci, sonra bir üçüncü uyarı gelmekte ancak uyarılar hiçbir şekilde işe yaramadığı gibi aile ile çocuklar arasında bazen ciddi gerginliğe ve inatlaşmaya neden olmaktadır. Ailelere tavsiyem bu çeşit tekrarlayan uyarılardan fayda ummamaları ve vazgeçmeleridir.

Postürel kamburluğu önlemek için en başta sebeplerini yok etmek gerekir. Günümüz çocuklarını okul-dersane-bilgisayar üçgeninden vazgeçirmemiz veya alıkoymamız tabii ki gerçekçi bir yaklaşım değildir. Bu konu ile ilgili kontrol edebileceğimiz bazı şeyler vardır. Öncelikle işe oturma alışkanlıklarından başlamak gerekir. Çocukların çalışma masaları ve sandalyelerinin uygun konum, açı, yükseklikte olmasını sağlamak, yine monitor ve klavye yüksekliklerini uygun pozisyonlara ayarlamak iyi bir başlangıç olacaktır. Bu ayarlamalar ile çocuklarımızın omurgalarını fizyolojik sınırlarda tutabilecekleri ideal pozisyona alışmalarını sağlayabiliriz . Bir diğer önemli konu da çocuklarımızı spora vakit ayırmaları konusunda ikna ve motive etmektir. Spor, çocuğunuzun fizik kondisyonunu,  omurgayı dik tutan kasların kuvvetini ve dayanıklılığını arttırarak postürel kamburluğun öneüne geçecektir.

Bunun en iyi ispatı çocuğunuzun kamburluk şikayetinden sportif açıdan daha aktif olduğu yaz aylarında daha az şikayetçi olmanızdır. Haftada en az 3 gün bir saatlik sportif aktivite emin olun bütün sorunları çözecektir.
Sonuç olarak, pozisyonel kamburluk çocuğunuzun değil sizin sorununuzdur, çünkü sizi rahatsız eder. Çocuğunuzu dik dur diye uyarmak sorun çözmez gerilim yaratır. Bu rahatsız edici durumdan ailecek kurtulmak istiyorsanız yapılacak en iyi iş çocuğunuzun ideal pozisyonda oturmasını sağlayacak önlemleri almak ve onu düzenli spor yapmaya ikna etmektir. Ayrıca genel olarak suçlanan bir diğer unsur olan ağır okul çantalarının da bu olayın gerçek sorumlusu olmadığını hatırlatmak isterim.

Prof. Dr. Ahmet Alanay
Şişli Florence Nightingale Hastanesi
Ortopedi Ve Travmatoloji Omurga Cerrahisi Merkezi
www.florence.com.tr
www. ahmetalanay.com