Çocuklarda Korku (Fobi)

Memory Center Nöropsikiyatri Merkezi’i Çocuk Ruh Sağlığı Birimi’nden Uzman Psikolog Aynur Sayım, çocuk korkularının nedenlerini anlattı.

Çocuk için korku, bilinmeyene karşı verdiği duygusal tepkiyi ifade eder. Normal gelişim sürecinde çocukta korkular olması doğaldır. Savunma mekanizmalarının gelişmesi açısından da gereklidir. Tabii çocuğun ne tip bir korku yaşadığı, korkunun derecesi ve nedenlerini iyi analiz etmek ve aileyi doğru yönlendirmek gereklidir.

Bebeklik dönemlerinde ani ses, ani uyaran ve tanımadığı kişilerden korkan bebek, sonraki dönemlerde yeni karşılaştığı kişi ve durumlara karşı korku tepkisini gösterebilir. Doktor, dişçi korkusu, hayvan korkusu, zarar görme korkusu, okul korkusu, anne-babaya-kendisine bir şey olacak korkusu gibi korkular yaşayabilir. Korkular fobiye dönüşebilir. Fobi, korkunun, kişinin günlük yaşamını olumsuz yönde etkileyen, bu anlamda kontrolden çıkmış halidir. Çocuklarda da sosyal fobi, okul fobisi, karanlık ,doğal afetler, hayvan, kapalı alan ( asansör vb ) , yalnız kalma gibi alanlarda daha çok görüldüğü bilinmektedir.

Korkular nasıl oluşur? 
-Yapılan eğitim ve tutum hataları nedeniyle (yemeğini yemezsen doktor amca iğne yapar,   uzaklaşırsan çingeneler seni kaçırır, sözümü dinlemezsen teyze sana kızar vb…)

-Korumacı tutumlara sahip anne-babaların çocukları bireyselleşme sorunu yaşayabileceği için, çocuk,  okula başlama döneminde ayrılma anksiyetesi yaşayabilir.Okula uyumda ciddi sıkıntılar yaşayabilir.

– Çocuktan, yapabileceğinden fazlası beklenirse veya aile çocuğun başarılı olmasını çok önemsiyorsa ve bu konuyu çok vurguluyorsa, performans kaygısı oluşabilir. Özellikle okulda sınav kaygısı, başarısız olma korkusu yaşayabilir, dersler dışında da ailenin fazla uyarısı varsa çocukta hata yapma korkusu ortaya çıkabilir.)

– Çocuk ani bir korku yaşamıştır, gerçekten zarar görmüştür ya da istenmeyen bir olaya şahit olmuştur ( köpek ısırması, eve hırsız girmesi, trafik kazası, adam öldürülmesi, deprem vb.) bu olay ve kişilerden korku oluşabilir.

– Ebeveynlerin anksiyetesi yüksekse, takıntıları varsa, aynı korkular anne-babada varsa, sürekli felaket senaryolarından bahsedilen bir evde çocukta korkular oluşabilecektir.Bu durum çocukta model almaya ve çocuğun olay ve insanlara temkinli yaklaşmasına neden olacaktır.

Korkular normaldir ama çocuğa zarar verecek boyutta ise mutlaka bir uzman yardımı alınması gerekir. Çocuk psikiyatristi ve psikoloğu ile işbirliği yapılmalıdır.

Çocuğun verdiği sinyalleri bilinçli bir şekilde değerlendirmek gerekir. Önemsememek, nasıl olsa geçer yaklaşımı , alay etmek, çocuğu yargılamak ya da fazla yüklemek( sen erkek adamsın, korkmaman lazım ) gibi yaklaşımlar sorunu çözme ötesinde, varolan sorunu artırır. Aileler, hangi korkuların normal, hangilerinin yardım alınması gereken boyutta olduğunu iyi gözlemeliler ve bahsedilen tutum hatalarını yapmamalılar…

Kaynak: Memory Center web sitesi
(www.mcaturk.com)