Çocuklarda Laktoz Intoleransı Nedir?

Laktoz enziminin eksikliğinde ya da tamamen işlev görmediği duruma laktoz intoleransı adı verilir. Laktoz intoleransı olan kişiler süt ya da süt ile üretilmiş ürünleri sindirmekte güçlük çekerler.

Her yüz çocuktan on beşinde laktoz yetmezliği olduğunu söyleyen Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Beslenme ve Metabolizma Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Selda Bülbül, laktoz intoleransı olan kişilerin ömür boyu süt içemediğini; fakat yoğurt, peynir gibi sütten yapılan ürünleri tüketebildiklerini söyledi.

. Anne sütü neden önemlidir?
Anne sütü mucizevi bir besin. İçinde bebeğin ihtiyacı olan her şeyi barındırıyor. Bebek erken doğduysa; anne sütünün içindeki proteinleri, aminoasitleri daha farklı oluyor. Böylesine mucizevi bir besin. Bebeğin tüm enerjisini, yağ ihtiyacını, karşılıyor. Beyin gelişimini olumlu yönde etkiliyor. Anne sütü alan bebeklerin daha zeki olduğu söyleniyor. Yapılan çalışmalar anne sütünün obeziteyi, kanseri, Alzheimer'i engellediğini gösterdi.

“MEME KANSERİ RİSKİ EMZİREN ANNELERDE DAHA AZ”
. Emzirmenin annelere ne gibi faydaları var?
Anne sütü verilirken, iki hormon salgılanıyor. Bunlardan bir tanesi prolaktin, bir diğeri de oksitosin. Prolaktin hormonu bir sonraki süt için yapımı sağlıyor. Prolaktin aynı zamanda gevşetici, rahatlatıcı bir hormon. Bu yüzden de emzirdikçe anne daha bir rahatlıyor, gevşiyor. Dolayısıyla anneler, sabaha kadar emzirse de, sabah kalktıklarında dinç olurlar. Emziren annelerde meme kanseri riskinin daha az olduğu söyleniyor. Emzirmek anne ile bebek arasındaki bağı güçlendirdiği için, annenin kendine olan özgüvenini de arttırıyor.

. Bebekler dünyaya geldikten ne kadar zaman sonra anne sütü verilmeli? Anne sütü bebeklere ne zamana kadar verilmeli ve ek gıdaya hangi dönemde başlanmalı?
Doğumdan hemen sonra ya da ilk yarım saat içinde anne sütü verilmeye başlanılabilir. Bebek altıncı ayına gelene kadar sadece anne sütüyle beslenmeli. Bu süreye kadar anne sütü bebeğin tüm ihtiyacını karşılıyor. Altıncı aydan sonra tamamlayıcı besinlere yavaş yavaş başlanmalı. Dünya Sağlık Örgütü bebeklerin iki yaşına kadar anne sütü emebileceğini söylüyor.

. Çocuklar süt içmeli midir? Okula giden bir çocuğun hayatında sütün önemi nedir?
Çocuklar süt içse çok iyi olur. Süt çok kolay bulunan, tadı güzel olan, içinde protein, karbonhidrat, kalsiyum barındıran bir besin maddesi. Bu yüzden çocukların hayatında süt olmalı. Çocuklara sabah ve akşam birer bardak süt vermek yeterli olacaktır.

“HER YÜZ ÇOCUKTAN ONBEŞİNDE LAKTOZ YETMEZLİĞİ OLUŞABİLİYOR”
. Laktoz intoleransı nedir?
Bazı insanlar ve çocuklar sütü içemiyor. Sütü içtikleri zaman karınlarında gurultu, şişlik, ağrı olabiliyor. Bu rahatsızlık hissi o bireyde bir daha o besini almama davranışını oluşturuyor. Üç yaşından itibaren laktoz dediğimiz enzim azalmaya başlıyor. Her yüz çocuktan on beşinde laktoz yetmezliği oluşabiliyor. Laktoz intoleransı dediğimiz durumda laktoz hiç salgılanmıyor. Bu kişilere ömür boyu süt veremiyoruz. Bu kişiler laktozsuz özel sütleri içebiliyorlar. Bu kişiler süt içemeseler bile sütten yapılan ürünleri tüketebilirler. Yoğurt, peynir, ayran gibi ürünleri rahatlıkla tüketilebilirler.

. Laktoz intoleransının belirtileri nelerdir?
Kişilerin metabolizması bazı besinleri tamamen reddedebiliyor. Çocuklar metabolizmalarının kabul etmediği şeyleri zaten yemiyorlar. Anne babalar bunu ilk başlarda kapris olarak da görebiliyorlar. Aileler bize böyle bir şikayetle başvurduklarında; kişiye laktoz yükleme testini uyguluyoruz. Biz sütün içindeki şekeri belirli bir miktarda çocuğa veriyoruz, daha sonra çocuktan aldığımız kanı inceleyerek çocukta laktoz yetmezliği olup, olmadığını anlayabiliyoruz.

“OKUL SÜTÜ PROJESİNDEKİ AMACIMIZ, ÇOCUKLARA SÜT İÇME ALIŞKANLIĞI KAZANDIRMAK”
. Sağlık ve Eğitim Bakanlığı’nın ortak yürüttüğü bir proje olan “Okul Sütü” projesi nedir?
Ben ve benim gibi birçok arkadaşım Okul Çocuğu Beslenme Kurulu’nda yer alıyoruz. Biz kurul üyeleri olarak okul çocuğu beslenmesinde neleri daha iyi yapabiliriz, diye tartışıyoruz. Okul Sütü önce Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından önerildi. Sağlık ve Milli Eğitim Bakanlığı da bu projeye dahil oldu. Biz de bu projeye destek veren öğretim üyeleriyiz. Bu proje çok önemli; çünkü Türkiye’de süt tüketimi çok az. Projedeki amaç çocuklara süt içirme alışkanlığını kazandırmak. Yakın gelecekteki amacı, sabah kahvaltısı etmeden gelen çocuğa protein ve kalsiyum kaynağı sağlamak.

. Projenin hedef kitlesinde kaç tane çocuk var?
Geçen sene okulların bitmesine yakın bu program başlatıldı. Proje çok hızlı bir şekilde başladığı için halk tam olarak bilgi sahibi olamadı. Geçen sene sadece devlet okullarına dağıtılmıştı. Bazı çocuklarda biraz önce bahsettiğimiz karın ağrısı, ishal gibi problemler görüldü. Sütler ihale şartlarına göre üretildi. Sütte olması gerekenler firmalar tarafından sağlandı. Kutuların üstünde de hiçbir marka ismi yok. Kırıkkale’de on bin çocuğa süt dağıtıldı. 56 çocuk bu şikayetlerle hastanelere başvurdu. Bu 56 çocuğa laktoz intolerans testi yaptığımızda, çocukların yüzde 57’sinde laktoz yetmezliği saptadık.

. Süt dağıtımı yeniden başladığında laktoz intoleransı olan çocuklarda yakınmalar olabilir mi? Buna karşı birtakım önlemler alındı mı?
Aileler projeyle ilgili tüm bilgilere Milli Eğitim Bakanlığı’nın web sayfasından ulaşabilirler. Çocuk eğer aç karnına içmezse, sütünü yavaş yavaş içerse ve sütünü bir yiyecekle birlikte içerse çocukların vücutları zamanla süt içmeye alışıyor.