Çocuklarda Lenfoma

Ocak 17, 2021 - 13:56

Memorial Ankara Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı/Çocuk Onkolojisi Uzmanı Doç. Dr. Ahmet Demir, Atv Avrupa ekranlarında yayımlanmakta olan “Esra Kazancıbaşı İle Sağlığım İçin Herşey” programına katıldı.

Lenf bezlerinin görevi nedir? Lenf bezleri vücudumuzun neresinde bulunur? Çocuklarda lenf bezleri büyümesi nelerin habercisi olabilir? Çocuklarda bademcikteki ya da dişteki bir sorun lenf bezlerinin şişmesine neden olabilir mi? İç organlardaki lenf bezelerini de araştırıyor musunuz, bunun için ne tür tanı yöntemlerine başvuruyorsunuz? Biyopsi ameliyathane şartlarında mı yapılıyor? Çocuklarda lenf kanserinde tedavi alternatifleri nelerdir? Çocuklarda lenf bezi sorunuyla ilgili belirtiler nelerdir?

Doç. Dr. Ahmet Demir Esra Kazancıbaşı’nın sorularını yanıtladı.

. Lenf bezlerinin görevi nedir? Lenf bezleri vücudumuzun neresinde bulunur?

“ Karaciğer, akciğer, böbrekte lenf bezleri vardır ve çok önemli fonksiyonlar icra ediyorlar. Lenf bezleri görünmez durumdadırlar. Lenf bezleri vücudumuzun bir parçasıdır ve iki önemli fonksiyonu vardır. Birincisi, vücut hücreler arasında sıvının drenajını sağlamak. İkinci ve en önemlisi de vücudumuzun bağışıklık sistemindeki görevleridir; mikroplara karşı savaşan bezlerimizdir.

Lenf bezleri; boyun bölgesinde, köprücük kemiğinin üzerindeki çukurluk bölgede, koltuk altında, kasıklarda, dirsek arkalarında ve dizlerin arkasında bulunmaktadır. Bunlar bizim muayeneyle görebildiğimiz ve değerlendirebildiğimiz alanlardır. Bir de görmediğimiz akciğer arasındaki boşluk ve karın boşluğunda bulunmaktadırlar."

“ÇOCUKLARDA EN SIK OLARAK BOYUN BÖLGESİNDEKİ LENF BEZLERİNDE BÜYÜME GÖRÜLÜR”

. Çocuklarda lenf bezleri büyümesi nelerin habercisi olabilir?

“ Çocuklarda en sık olarak boyun bölgesindeki lenf bezlerinde büyüme oluyor. Boyunda bir lenf nodulu ortaya çıktığında belli bir çizelgeyi takip ederiz. Öncelikle, böyle bir beze çıktığında 'çocuğum lenfoma oldu' diye hemen kaygılanmayın. Lenflerin belli özelliklerine bakıp karar veriyoruz. Bize başvuran kişilerin yüzde 1'ine biyopsi yapıyoruz. Bu sebepten aileler kaygıya ya da paniğe kapılmasınlar.

Boyunda lenf nodülüyle gelen çocuklarda, diğer bölgelerde de var mı, yok mu diye bakıyoruz ve ona göre değerlendiriyoruz. Eğer sadece lokal bir bölgedeyse genel olarak lokal bir sorunun habercisidir. Bir çocukta lenf bezi büyümesi yakaladığımız zaman aileye 3 soru soruyoruz.

Birincisi, son 6 ayda kilosunda yüzde 10’dan fazla kilo kaybı var mı? İkincisi, gece terlemesi var mı? Terlemeden kast ettiğimiz günde 3’den fazla çamaşır değiştirme ihtiyacı hissetmeniz çünkü değiştirmezseniz çarşaf, battaniye sular içerisinde kalır. Üçüncüsü de ateş var mı? Ateş, eğer enfeksiyondan kaynaklanırsa tedaviyle 3 gün içinde düzelir, 3 gün içinde kontrol altına alınmazsa ve 5 günde ateş devam ediyorsa o zaman lenf nodüllerinin olma olasılığı artar. Yine de bu lenf nodulü olacağı anlamına gelmez. Romatolojik hastalıklar, tüberküloz, bazı enfeksiyonlar bunları da değerlendirmek gerekiyor."

“HERHANGİ BİR ENFEKSİYON O BÖLGEDEKİ LENF BEZLERİNDE BÜYÜMEYE YOL AÇABİLİR”

. Çocuklarda bademcikteki ya da dişteki bir sorun lenf bezlerinin şişmesine neden olabilir mi?

“ Bir diş enfeksiyonu, orta kulak iltihabı, akut sinüzit, solunum yolu enfeksiyonları, herhangi bir enfeksiyon o bölgeyi derene eden boşaltan lenf nodülünde büyümeye yol açar. Bu duruma sık rastlıyoruz fakat eğer o bölgede enfeksiyonla birlikte lenf nodu büyümesi varsa bazen lenfoma da birlikte eşlik edebilir. Böyle durumlarda bir veya iki haftalık antibiyotik tedavisi veriyoruz ve bu antibiyotiğe yanıt durumu bizim açımızdan çok önemlidir. Muayene bulguları, klinik bulguları, klinik gidişatı eşlik eden bulgular önemlidir.”

. İç organlardaki lenf bezelerini de araştırıyor musunuz bunun için ne tür tanı yöntemlerine başvuruyorsunuz?

“ Eğer enfeksiyon kaynaklı olmadığını düşünüyorsak o zaman akciğer filimi isteriz çünkü lenf bezeleri sorunu olduğu zaman akciğer boşluğunda bir genişleme olur. Bu genişleme var mı, yok mu ona bakarız. Karın bölgesi için karın ultrasonuyla lenf nodu olup olmadığını rahatlıkla anlarız.

Enfeksiyonlarda beze ağrılı olur. Dokunduğunuzda çocuğun canı acır ya da üzerinde kızarıklık eşlik edebilir. Lenfomalar çoğunlukla ağrısızdır. Bir de lenf nodlarına dokunduğunuzda paket yapmış olabilir mesela üst üste binmiş olabilirler. Sanki cildin altına karnabahar yerleştirilmiş gibi öbek öbek elinize gelir. Eğer karın bölgesinde lenf nodları varsa bunların anlamları ayrıdır. Gördüğümüz her lenf bezine biyopsi yapmıyoruz ondan önce yaptığımız bazı testler var eğer bu testler bizi lenfomaya yönlendiriyorsa o zaman biyopsi yapıyoruz.”

. Biyopsi ameliyathane şartlarında mı yapılıyor?

“Genellikle genel anestezi altında yapılıyor. İğne uçlu aspirasyonla girilerek biyopsi yapılmasını önermiyoruz çünkü lenf nodunun tamamen çıkarılıp tanının öyle konulması gerekiyor. Lenfoma tipini belirlemek için lenf nodunun tamamen çıkarılması çok önemlidir. Örneğin hodgkin hastalığında lenf nodülünün karakterine göre alt sınıflarımızı belirliyoruz bu da tedavi edilebilirlik şansı açısından bize mutlaka ipuçları sağlıyor.”

“KEMOTERAPİ, RADYOTERAPİ VE KEMİK İLİĞİ NAKLİ TEDAVİ SEÇENEKLERİDİR”

. Çocuklarda lenf kanserinde tedavi alternatifleri nelerdir?

“ Lenfomaları iki gruba ayırıyoruz. Hodgkin lenfomalar bir de hodgkin dışı lenfomalar. Hodgkin dışı lenfomalar tüm lenfomaların yüzde 60’ını oluşturur kalan yüzde 40 da hodgkin lenfolamardır.

Hodgkin lenfomaları hastalık olarak tanımlıyoruz. Tedavi şansı yüzde 90’ın üzerindedir ve tedavisi çok kolaydır. Evre bir ve evre ikide; 3 kür kemoterapi ve lokal radyoterapiyle tedaviyi noktalıyoruz. Evre 3 ve 4’te; 6 kür ile tedaviyi noktalıyoruz. Dolayısıyla erken tanıyı koyuyor olmak hem tedavi şansını yükseltiyor hem de daha az tedaviyle daha yüksek başarı elde etme şansınız oluyor. Hodgkin lenfomlarda hastalık tekrarladığı takdirde kemik iliği nakli endikasyonu var.

Hodgkin dışı lenfomada ise ameliyatın yeri yok. Kemoterapi ve kombine ilaçlarla evresine göre 6 aydan bir buçuk yıla kadar değişen sürelerle alt tipine de bağlı olmak üzere tedavi süreleri değişiyor. Bu nedenle erken tanıyı koyup daha az yoğunluklu tedaviyle ve daha kısa süreyle tedavi etmek mümkündür.

Çok az bir grupta olmak üzere risk gruplarını belirlediğiniz takdirde hemen birincil tedaviden sonra kemik iliği nakli yapılan hastalar var ancak çoğunlukla kemoterapiyle bu hastalığı tedavi ediyoruz. Özellikle multidisipliner yaklaşım ve tedavi merkezlerinin koşullarının optimumda olması yaşam şansını artıran en önemli unsurlardır. Çocuk onkoloji hastalarının tam teşekküllü merkezlerde tedavi ediliyor olması, yüzde 50 yaşam avantajı sağlıyor.”

. Çocuklarda lenf bezi sorunuyla ilgili belirtiler nelerdir?

“Kilo kaybı varsa, gece terlemelerine ateş eşlik ediyorsa ve boynun alt bölgelerinde ve arka bölgelerinde lenf bezinde büyüme varsa bir hekime götürmekte fayda var. Antibiyotik kullanılmasına rağmen lenf bezi küçülmüyorsa ve saydığım bölgelerde gittikçe büyüyorsa kesinlikle hemen bir hekime göstermeliler.”