Çocuklarda Obezite Artıyor!

Günümüzde çocukluk döneminde de yaygınlaşmaya başlayan obezite sorununun kökenlerine odaklanıldığında, karşımıza psikolojik, davranışsal ve çevresel faktörlerin çocuğun yeme davranışına olan olumsuz etkileri çıkıyor. Çocukluk çağında yaşanan obezitenin aşırı yeme davranışı; hatalı ebeveyn tutumlarından, dürtüyü kontrol edebilme becerisinin kazanımına kadar geniş bir ağın etkileşimi nedeniyle oluşabildiğine dikkat çeken Biruni Üniversite Hastanesi Uzman Psikoloğu Pınar Hocaoğlu, çocukları obeziteden korumak için ailelere tavsiyelerde bulundu.

ÇOCUĞUNUZA YEMEK İÇİN ISRAR ETMEYİN

Çocuğun yeme davranışını şekillendiren önemli faktörlerden birini ‘anne-baba tutumu’ oluşturmaktadır. Yeme düzenini oturtana kadar çocuk ebeveyninin yönlendirmesi içerisindedir ve hangi besini ne kadar tüketmesi konusunda ailesinin yol göstericiliğine ihtiyaç duymaktadır. Bu süreç içerisinde çocuğun doygunluk hissine saygı duymayan, doyduğunu belirttiği halde bir kaşık daha ısrarında bulunan ailelerde yetişen çocuk; kendi doygunluk kontrolünü kazanamamakta, ileriki süreçte aşırı yeme davranışını kontrol etmede zorlanabilmektedir.

TELEVİZYON KARŞISINDA YEDİRMEKTEN VAZGEÇİN

Ailelerde yaşanılan bir diğer sıkıntı ise çocuğun yeme davranışının ödül – ceza ikilemine oturtulmasıdır. İstenilen yemeğin yenilebilmesi için sonrasında kullanılan abur cubur, istediğinin alınması ya da yapılmasına dair vaatler de çocuğun yeme davranışına yaşamsal ihtiyaçtan farklı olarak, duygusal atıflarda bulunmasına neden olabilmektedir. Bu süreçte yeme davranışı yaşamsal ihtiyaç karşılamaktan çıkabilmekte ve güç, elde etme gibi farklı anlam atıfları ile birleşebilmektedir. Ödül – ceza yönteminden yarar sağlayamayan aileler de gördüğümüz televizyon karşısında yemek yedirme davranışı ise çocuğun ‘neyi, ne kadar’ yediğini anlayamamasına ve doyma hissine odaklanamamasına neden olmaktadır.

AĞLAYAN ÇOCUĞUNUZU ABUR CUBURLA SUSTURMAYIN!

Çocuğun yeme davranışını etkileyen faktörlerden biri ise; yeme davranışının başa çıkma stratejisi olarak kullanılmaya başlanmasıdır. Anne ve babanın yeme davranışı ile olan ilişkisini çocuğun yetişkinlik yeme davranışına aktardığı düşünülmektedir. Bu nedenle annenin veya babanın duygularla baş etmek için aşırı yemeyi kullanması, çocuğun duygularla başa çıkmada bunu öğrenmesine ve stres altında aynı yönteme yönelmesine neden olabilmektedir. Ağlayan çocuğunu abur cubur vererek sakinleştirmeye çalışan ebeveynin çocuğuna verdiği mesaj, kendini iyi hissetmek istediği zaman abur cubur tüketmesine yönelik olabilmektedir. Dolayısıyla abur cubur yemenin kendisini duygusal açıdan tatmin ettiği şeklinde bir algı yapılandıran çocuk, kendini iyi hissetmek ve mutlu olmak adına yemeye yönelebilmektedir. Artık çocuk anne-baba tartışmalarında, başarısızlıklarında ya da hüsrana uğrandığında rahatlama yolunu yeme davranışında bulabilmektedir.

ÇOCUKLARINIZI DÜRTÜ KONTROLÜ GELİŞİMİNİ DESTEKLEYİN

Obezitenin oluşumuna etki eden bir diğer neden ise çocuklardaki dürtü kontrol gelişiminin desteklenmemesi olabilmektedir. Dürtü kontrol becerisi; erken yaşlarda kazanılan isteklerini erteleyebilme ve kurallara uyma becerisi olarak da tanımlanabilmektedir. Çocukluk döneminde çocuğun her isteğinin karşılanması, çocuğun olumsuz tavır ve davranışlarından kaçınmak adına onun kararlarının yerine getirilmesi ve ebeveyn yol göstericiliğinin ortadan kalkması çocuğun kendi dürtülerini kontrol edememesine neden olabilmektedir. Çocuğun televizyon izlerken, ayakta ya da oyun oynarken yeme isteğinin sınırlandırılmaması ya da çocuğun yemek yerine abur cubur seçimlerinin desteklenmesi, dürtü kontrolünü zorlaştırabilmekte, çocuğun doygunluk hissine odaklanmasına engel olabilmektedir. Dürtü kontrolündeki bozulma, yeme davranışının verdiği haz ile birleştiğinde obezite oluşumuna neden olabilmektedir. Ailelerde yaşanılan, çocuk sevilen bir programa daldığında verilecek tüm besinleri çocuğa o süre zarfında verme çocuğu fizyolojik açıdan beslese de, çocuğu psikolojik açıdan dürtü kontrolünü zayıflamış hale getirmektedir.