Çocukları Güneşten Korurken Nelere Dikkat Etmeli?

Güneş ışınlarının insan sağlığında önemli sorunlar oluşturabileceğini belirten Türk Dermatoloji Derneği üyesi Prof. Dr. Sibel Ersoy Evans, özellikle bebeklerin ve çocukların güneşten korunması gerektiğini söyledi. Dr. Ersoy Evans, “Çocukluk döneminde yoğun güneş maruziyeti ve güneş yanığı oluşumu ileri yaşlarda deri kanseri gelişiminde en önemli risk faktörüdür. Bebek ve küçük çocuklar güneşten korunmalı, yetişkinlerdeki gibi koruyucu önlemler uygulanmalıdır” dedi.

Güneşin bir çok yararları olduğu gibi dikkatli olunmadığında deri kanseri gelişiminde önemli rol oynayacağını söyleyen Prof. Dr. Sibel Ersoy Evans güneşten korunmak için nelere dikkat etmemiz gerektiği ile ilgili şu açıklamaları yaptı.

Güneşten korunmak neden önemlidir?

Güneş ışınları yani ultraviyole ışınlar (UVA ve UVB) hücrelerimizdeki DNA’ya zarar verir. Bu ışınların derideki etkileri saatler veya yıllar içinde ortaya çıkabilir. Güneşin derimizdeki etkilerinin belli başlıları; güneş yanığı, güneş alerjisi, “güneş lekeleri” adı verilen düzensiz kahverengi lekeler, derinin erken yaşlanması, yüzeysel ve derin kırışıklıklar, damar genişlemeleri ve deri kanserleridir. Açık tenli kişiler ve bebekler-çocuklar güneşin zararlı etkilerine daha hassastırlar. Çocukluk çağında oluşan güneş yanıkları, erişkin dönemdeki deri kanserleri için en önemli risk faktörlerinden birisidir. Bu nedenle özellikle çocukluk döneminde güneşten korunmaya daha da fazla dikkat edilmelidir.

Güneşten nasıl korunmalıyız?

Güneşten korunmanın en önemli yolu güneşten kaçınmaktır. Kum, kar gibi yansıtıcı yüzeyler güneş ışınlarının etkilerini arttırır. Ultraviyole ışınlar suyun altında 60 metreye kadar ulaşabildiği için yüzerken de yanmak mümkündür. Gölge ve bulutlu ya da kapalı hava da güneşten tam koruma sağlamaz. Bunun için özellikle yaz aylarında güneş ışınlarının yeryüzüne daha dik geldiği 10:00 ile 16:00 saatleri arasında güneşe çıkılmamalıdır. Mutlaka geniş kenarlı şapka ve gözlük kullanılmalı, ışığı en az geçiren sıkı dokunmuş, koyu renk giysiler tercih edilmelidir. Yazın, dış ortamda bulunmak gerekiyorsa gölgelikler tercih edilmeli ve gölgede ve bulutlu havada bile güneşten koruyucu kremler kullanılmalıdır.

Bebekler için güneş daha mı zararlıdır?

Evet. İnsan derisi güneş ışınlarına karşı doğal savunma mekanizmalarına sahiptir. Ancak bebeklerde bu koruyucu mekanizmalar tam olarak gelişmemiş olduğundan çocuklar güneş ışınlarına maruz kalma sonucu oluşacak zararlı etkilere daha hassastırlar. Daha önce de belirtildiği gibi çocukluk döneminde yoğun güneş maruziyeti ve güneş yanığı oluşumu ileri yaşlarda deri kanseri gelişiminde önemli risk faktörüdür.

Bebekler güneşten nasıl korunmalıdır?

Bebek ve küçük çocuklar mümkün olduğunca güneşten uzak tutulmalı, yetişkinlerdeki koruyucu önlemler uygulanmalıdır. 6 aydan küçük bebeklerde güneş koruyucuların güvenilirliği kanıtlanmamış olduğundan Amerikan Pediatri Derneği bu yaş grubunda güneşten koruyucuların kullanılmasını önermemektedir. Bu nedenle 6 aydan küçük bebekler güneşe çıkartılmamalı, geniş kenarlıklı şapka takmalı ve mümkün olduğu kadar uzun kollu giysiler giymelidir. Fiziksel önlemlerin yeterli olmadığı durumlarda en azından el ve yüz gibi sınırlı bölgelere bebekler için uygun güneş koruyucu krem uygulanmalıdır. Özellikle bebek ve çocuk yaş grubunda, çinko oksit/titanyum dioksit gibi fiziksel koruyucu içeren güneşten koruyucu kremler tercih edilmeli, bu kremler her 2 saatte bir ve yüzme ve duş sonrası yenilenmeli, deniz veya havuzda çok uzun süre kalınmamasına özen gösterilmelidir.

Güneşten koruyucu kremler güneş ışınlarının zararlı etkilerini nasıl ve ne kadar önler?

Güneşten koruyucular, ultraviyole ışınlarını filtre ederek, yansıtarak veya dağıtarak deriye ulaşmalarını engellerler ve güneş yanığını ve deri kanseri gelişimini önleyebilirler. Ancak hiçbir güneşten koruyucu ürün %100 koruma sağlamaz. Güneşten koruyucuların etkinliğini belirtmek için güneşten korunma faktörü olarak da bilinen SPF oranı kullanılır. Bu oran, kabaca, güneşte kalındığında güneş yanığı gelişme süresini ifade eder. Örneğin, güneşten koruyucu sürülmediğinde 5 dakikada güneş yanığı oluşuyorsa, SPF 10 bir güneşten koruyucu doğru uygulandığında bu süreyi 30 dakika veya üzerine çıkartabilir. Ancak SPF oranı arttıkça güneşte yanma süresi doğru orantılı olarak uzamaz. SPF 30 olan bir güneşten koruyucu %97 koruma sağlarken, SPF 50 olan bir güneşten koruyucuda bu oran %98’dir. Bu nedenle SPF oranı yüksek bir güneşten koruyucu kullanmanın getirdiği cesaretle uzun süre güneşte kalınmamalıdır.

Güneşten koruyucu seçerken nelere dikkat edilmelidir?

Güneşten koruyucu seçerken, SPF değeri 30+ olmasına, üzerinde “Geniş spektrumlu” ve “Suya dayanıklı” ibarelerinin bulunmasına, hem UVA hem de UVB ye karşı koruyucu olmasına ve tarihi geçmemiş olmasına dikkat edilmelidir.

Doğru güneşten koruyucu kullanımı nasıl olmalıdır?

Güneşten koruyucular güneşe çıkmadan 15 dakika önce sürülmeli ve her 2 saatte bir yinelenmelidir. Terleme, duş ve yüzme sonrası mutlaka tekrar sürülmelidir. Güneşten koruyucuların belirtildiği SPF oranında koruma sağlaması için 2mg/cm2 olacak şekilde, yani kalın bir tabaka halinde sürülmesi gerekmektedir.

Güneşten koruyucular vitamin D düzeyini etkiler mi?

Yapılan çalışmalar, güneşten koruyucuların vitamin D düzeyini düşürdüğünü kanıtlayamamıştır. Ayrıca vitamin D ağızdan tedavi şeklinde alınabilmekte, ancak deri kanseri geliştikten sonra bunu geri çevirmek mümkün olamamaktadır. Bu nedenle güneşten korunmanın uzun dönemde yararlı etkisi daha fazladır.