Covid - 19 Sonrası Akciğerlere ve Kalbe Dikkat

COVİD-19 HASTALIK BELİRTİSİ GÖSTERENLERİN ÇOĞU TEDAVİ SÜRECİNİ EVDE ATLATIYOR.

Dr. Hijran Mammadova, Covid-19 Pandemisi görülmeye başlandığı ilk günden itibaren en çok yaşlı bireyleri ve kronik rahatsızlığı ( hipertansiyon, obezite ve diyabet) olan kişileri etkilemektedir. Virüsten etkilenenlerin çoğu herhangi bir semptom göstermiyor iken bazı hastalarda ciddi solunum yetmezliği ve ölüme neden olmakta. Hastalık belirtileri gösterenlerin büyük çoğunluğu evde tedavi ile bu süreci atlatabiliyor. Özellikle solunum yollarını etkileyen hastalık tablosu, hafiften ağıra değişen bir seviyede seyredebiliyor. Hastaneye yatırılan hastaların büyük çoğunluğu (yüzde 80’i) viral zatürre ile normal serviste takip edilirken yaklaşık yüzde 5’i entübe olmak üzere yüzde 20’si yoğun bakımda takip edilmektedir. Covid-19’un uzun dönemde vücuda verdiyi hasarlar bugünlerde ortaya çıkmaya başlarken geçmiş dönemde yaşanan SARS ve MERS tecrübelerine bakıldığında bu hasarların ağırlıklı olarak solunum sistemi hasarları şeklinde olacağı görülmektedir.

COVİD – 19 HASTALIĞINDA EN ÇOK MERAK EDİLEN VÜCUTTA KALICI HASAR BIRAKIYOR MU SORUSU.

COVID-19'a dair en çok merak edilenlerin başında, hastalığı atlatan veya hastanede yatarak, yoğun bakım tedavisi gören hastaların akciğerlerinde ve diğer organlarında kalıcı hasar olup olmayacağı sorusu geliyor. Hastalığın tüm dünya için çok yeni bir durum olduğunu için şu an için insan vücudu üzerinde uzun vadeli etkileri konusunda yeterli veri yoktur. Covid-19 hastalığının kalp ve akciğerler üzerine uzun vadede olumsuz etkilerini araştırmaya yönelik çalışmalar global ölçekte sürüyor. 2021'de sonuçlanması beklenen bu çalışmalar, genellikle covid-19 hastalığında akciğerlerde görülen fibrozis durumunun sürüp sürmeyeceğine ve akciğer kapasitesinde düşme olup olmayacağına odaklanıyor.

KORONA VİRÜS DE İYİLEŞME SEYRİNİ BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ ETKİLİYOR.

Korona virüse yakalanan hastaların iyileşme süresi, hastalığı ne kadar ağır geçirdiğiyle ilişkili olabilir fakat her zaman doğru orantılı olmuyor. Pek çok kişi için Covid-19'un sıradan bir gripten farkı olmuyor. Ancak Covid-19 bazı insanlarda kalıcı izler bırakabilir. Korona virüs akciğerdeki alveol dediğimiz solunum keseciklerinde hasara yol açarak orada bir sertleşme, büzüşme, solunum keseciklerinin fonksiyonlarını yitirmesine neden oluyor. Hasarın yaygınlığı, şiddeti arttıkça hastaları solunum yetmezliğine götürebiliyor. Bu durum her hastada farklı seyretmekte. Hastanın kendi bağışıklık sisteminin gücüyle beraber bazı hastalarda solunum yetmezliğine, bir kısım hastada yoğun bakıma kadar ilerleyebilmekte. Bazı hastalarda çok yaygın akciğer büzüşmesi denilen tabloya yol açıyor. Tabii ki bu hastalarda akciğerdeki düzelmeler akciğer büzüşmesi oluştuysa ayları bulabiliyor. Onun dışında o kadar şiddetli değilse taburcu olduktan yaklaşık 1 hafta 10 gün sonra akciğerleri tamamen normale de dönebiliyor. Taburculuktan sonra hastaların normal mobil hayata geçmeye başladıkları dönemlerde öksürüklerinin ve efora bağlı nefes darlıklarının olabileceğini, bunların zamanla giderek azalacağını, giderek azalmıyorsa mutlaka doktorlarına başvurmaları gerektiğini bilmeleri gerekiyor.   

HASTANEDE YATAN HASTALAR TABURCULUKTAN SONRA NE ZAMAN KONTROL MUAYENE İÇİN HASTANEYE GİTMELİ?

Hastanede ağır pnömoni ile takip edilip iyileşen, solunum desteği olmadan(oksijen cihazı verilmeden) taburcu edilen hastalarda 1. ve 3. ay kontrol poliklinik muayenesi yapılmalıdır. Kontrol akciğer grafileri, basit laboratuvar incelemeleri ve solunum sıkıntısı devam eden hastalarda 3. ayda solunum fonksiyon testleri yapılması ve gerekirse tomografi tekrarı öneriliyor. Yoğun bakımlardan oksijen desteği ile evlerine gönderilen hastalar izolasyon bitiminde taburculuğun 2-3. haftasında kontrole gelmelidirler. Bu hastalarda akciğer fibrozisine gidiş değerlendiriliyor ve pulmoner rehabilitasyona yönlendirme yapılıyor.