D Vitamini COVID-19’a Karşı Etkili Mi?

Tüm dünyayı etkileyen COVID-19 salgınının başlangıcından bu yana, virüsün yayılmasını önlemek amacıyla uzmanlar tarafından birçok öneri ve tedbir dile getiriliyor. Bu önerilerden biri de güçlü bağışıklık sistemi için vitamin ve özellikle D vitamini kullanımı. Peki D vitamini COVID-19’a karşı güçlü bağışıklık için ne kadar etkili, nasıl kullanılmalı, ne dozda alınmalı? Halen devam eden 30’dan fazla klinik çalışmayla D3 vitamini ile COVID 19 arasındaki ilişkinin araştırıldığını belirten Altınbaş Üniversitesi Klinik Eczacılık Anabilim Dalı Başkanı Dr.Öğr.Üy. Nilay Aksoy, COVID-19’un önlenmesi veya tedavisinde D vitamini takviyeleri konusunda yapılan çalışmalardan önemli bilgiler paylaştı.

“BAZI KANITLAR DESTEKLİYOR ANCAK YETERLİ DEĞİL”

D vitamininin aktif formu olan D3’ün, kalsiyum ve fosfat metabolizmasının düzenlenmesinde ve sağlıklı bir kemik yapısının sağlanmasında önemli bir rol oynadığını belirten Dr. Aksoy, “D vitamininin COVID-19’un önlenmesinde veya tedavisindeki rolü halen tartışmalıdır, bazı kanıtlar riski azaltmadaki rolünü desteklerken, diğer çalışmalar ise herhangi bir etkisinin olmadığını belirtmektedir” ifadelerini kullandı.
“D vitamininin COVID-19 riskini azaltmadaki rolünü destekleyen kanıtlardan biri, salgının D vitamini  düzeylerinin en düşük olduğu kış aylarında meydana gelmesi, D vitamininin derimizde sentezi için gerekli olan güneş ışınlarının yoğun olduğu yaz aylarında ise vaka sayılarının azalmasıdır” diyen Dr. Nilay Aksoy, şu bilgileri paylaştı: “20 Avrupa ülkesinden elde edilen veriler kullanılarak yapılan bir çalışmanın sonuçları, D vitamini seviyeleri ile COVID-19 vaka ve ölüm sayıları arasında bir ilişki olduğunu desteklerken, aynı ay içerisinde yayınlanan başka bir çalışmada, D vitamini seviyeleri ve COVID-19 riski arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmadığını gösteriyor. Yakın zamanda ünlü tıp dergisi JAMA’da yayınlanan bir araştırmada; D vitamini eksikliği olan kişilerde COVID-19 enfeksiyonu riskinin, yeterli vitamin seviyesine sahip kişilerden yaklaşık iki kat daha yüksek olduğu sonucuna varılırken, Ekim 2020’de yayınlanan bir başka çalışmada, hastaneye yatan COVID-19 hastalarında D vitamini seviyelerinin, kontrol grubuna göre daha düşük olduğu ve bu hastalarda D vitamini eksikliği görülme oranının daha yüksek olduğu, ancak D vitamini konsantrasyonları veya D vitamini eksikliği ile hastalığın ciddiyeti arasında anlamlı bir ilişki bulunmadığı sonucuna varılmıştır.”

“BİR ÇOK ÇALIŞMAYA GÖRE DÜŞÜK D VİTAMİNİ COVID-19 VAKALARI İLE İLİŞKİLİ”

Pandeminin başlangıcından bu yana yayınlanan birçok çalışmanın, düşük D vitamini seviyelerinin, daha yüksek oranda koronavirüs vakası ve ölümü ile ilişkili olduğunu gösterdiğini belirten Dr. Nilay Aksoy, “Ancak bu çalışmaların çoğunda, D vitamini düzeyleri, halihazırda enfeksiyona yakalanmış hastalarda ölçülmektedir, bu nedenle D vitamini düzeyindeki düşüklüğün, enfeksiyon öncesinden mi yoksa COVID-19 enfeksiyonunun bir sonucu olarak mı geliştiği bilinmemektedir. Aynı zamanda, bazı araştırmacılar, ölüm riskinin doğrudan D vitamini ile ilişkili olmadığını, genellikle hasta ve yaşlı insanlarda D vitamini seviyesinin zaten düşük olduğunu öne sürmektedir” şeklinde konuştu.
Amerikan Ulusal Sağlık Enstitüleri (National Institutes of Health) kılavuzlarının COVID-19’un önlenmesi veya tedavisi için D vitamini kullanımını ile ilgili olumlu ya da olumsuz bir önerme yapmak için yeterli veri olmadığı sonucuna vardığını vurgulayan Dr. Nilay Aksoy,  “D vitamini düzeyi ile COVID-19 hastalığının şiddeti ve ölüm oranı arasındaki ilişki, D vitamininin koruyucu etkisi, randomize kontrollü araştırma ve kohort araştırmaları yokluğunda doğrulanamamaktadır ve sorgulanmaya devam edilmelidir” dedi.

YAŞA GÖRE D VİTAMİNİ ALIMI NASIL OLMALI?

Vücutta her zaman için dengenin korunması ve güçlü bir bünyenin hastalıklara karşı savunmadaki etkisinin unutulmaması gerektiğini hatırlatan Dr. Nilay Aksoy, şunları söyledi: “Pandemiden bağımsız olarak, D vitamini çok önemli bir vitamindır. Genel olarak, serum D vitamini konsantrasyonunun 30-40 ng/mL arasında olması önerilmektedir, bu düzeyi sağlamak için 70 yaşına kadar günlük 600 IU, 71 yaşından itibaren ise günlük 800 IU D vitamini alımı önerilmektedir. Günlük gereksinim, yağlı balık ve yumurta gibi gıda kaynakları veya güneş ışığındaki UV ışınlarına maruziyet gibi doğal kaynaklardan sağlanabileceği gibi, D vitamini içeren takviyelerden de sağlanabilir. Ancak alınması gereken D vitamini takviyesinin dozu ve süresi, eksikliğin ciddiyeti ve hastanın yaşına göre değişmekte olup, takviyeler tıbbi gözetim altında kullanılmalıdır.”

DOZ AŞIMI UYARISI

Yüksek miktarda D vitamini almanın zararlarının faydalarından ağır basarak sağlık riskleri oluşturabileceğine dikkat çeken Dr. Öğr. Üy. Nilay Aksoy, “Pandeminin yarattığı panik hali nedeniyle, D vitamininin uygun olmayan şekillerde kullanmaya başlandığı görülüyor. Ancak unutulmamalı ki, yüksek miktarda D vitamini almanın faydasından çok zararları olabilir. D vitamininin uygunsuz kullanımı, kalsiyum miktarında artışa neden olarak, kafa karışıklığı, sık idrara çıkma, aşırı susama, anoreksi, kusma ve kas güçsüzlüğüne, uzun süreli uygunsuz kullanımı ise kemiklerde mineral kaybına ve ağrıya neden olabilir” uyarılarında bulundu.