Demansa Teslim Olma, Unutma!

Bir gün o çok sevdiğiniz kişinin sizi hatırlamadığını düşünün. Daha önce beraber bir hayatı paylaştığınız kişinin size sorgulayan gözlerle baktığını. Tıpkı bir yabancıya bakar gibi… Tüm bunların sebebi olan demans yani bunama hastalığını ve tedavi yöntemlerini Avrasya Hatanesi’nden Nöroloji Uzmanı, Dr. Türkan Uslu sizler için anlattı.

Demans nedir?

Demans ya da halk arasında bilinen adıyla bunama; genellikle ileri yaşlarda ortaya çıkan, beynin bilgi, davranış ve gündelik yaşamı sürdürme konularında gösterdiği bir yetersizlik halidir.

DEMANSIN EN BÜYÜK NEDENİ ALZHEİMER

Demansın birçok nedeni bulunmakla birlikte en önemli nedeni Alzheimer, tipi demans olarak kabul edilir. İkinci en önemli neden ise vasküler (damarsal) demans denilen damar tıkanıklıkları, inmeler sonucunda gelişen demans türüdür.  Bu inmeler sonucu kişinin düşünme, sağduyu, hatırlama ve iletişim kurma gibi yetilerinde bozulma ortaya çıkar.

DEMANS SADECE BİR HAFIZA PROBLEMİ DEĞİLDİR

Depresyona bağlı ortaya çıkan unutkanlıklarla demansı karıştırmamak gerekir. Çünkü demans sadece hafıza problemi değildir. Bellek kaybının yanında;

• Edinilmiş becerileri (Örneğin giyinme, düzgün bir biçimde yemek yeme, alet kullanma becerilerini) yapmakta güçlük,
• Kişilik- davranış değişiklikleri,
• Dili kullanmada, konuşulanları anlamada bozukluk,
• Yol bulamama, aritmetik yapmama, içe kapanma, canlı hayaller görme de demansın belirtileri olabilir.

ALZHEİMER TİPİ DEMANSIN EN ÖNEMLİ RİSK FAKTÖRÜ İLERİ YAŞTIR

Demansın ortaya çıkmasındaki en önemli etken olan Alzheimer hastalığı, erişkinlerde, tüm ırklarda ve her türlü eğitimsel, ekonomik alt yapıda görülmektedir. Bu hastalık için en önemli risk faktörü ileri yaştır. Alzheimer hastalığının görülme sıklığı yaş ile artmaktadır. 65 yaş üstü 100 kişiden 8’inde Alzheimer hastalığı görülmektedir, 85 yaş üzerindeki kişilerde sıklığı %50 yükselmektedir.

ALZHEİMER’IN EN BELİRGİN BELİRTİLERİ AŞAĞIDAKİ GİBİDİR

• En basit günlük yaşam aktivitelerini bile yapmaktan alıkoyan bellek kaybı
• Zaman ve mekanı ayırt etmede zorlanma
• Yargı ve karara varmada güçlük çekme
• Sık kullanılan eşyaların yerlerini değiştirme
• Ruh hali ya da davranışlarda değişim
• Bireyin kişiliğinde görülen değişimler
• Sorumluluktan kaçınma
• Yazarken ya da konuşurken zorlanma

ALZHEİMER HASTALIĞI FARKLI EVRELERDE FARKLI SONUÇLAR GÖSTERİR

Alzheimer hastalığının ilk evresinde; hastada ılımlı bellek kaybının yanı sıra, bildiği yerleri karıştırma, günlük aktivitelerini daha uzun sürede yapma, faturaları ödemede ve alışveriş yaparken para hesabında zorluk yaşarlar. Giderek artan bir sıkıntı hali ve karar vermede zorlanmalar baş gösterir. Hastalığın bir adım ileri devresinde ise; günlük yaşam aktivitelerinin sürmesini engelleyen belirgin düzeyde problemler ortaya çıkar. Bellek kaybı giderek artar, dikkat süresi iyice kısalır, arkadaşlarını ve akrabaları tanımakta zorluk yaşamaya başlar. Yeni yerleri ve bilgileri öğrenmez olurlar. Davranış problemleri, hayaller, yakınlarını suçlama ve onların kendilerine zarar verebileceği gibi ileri safhada düşüncelere kapılabilirler. İleri dönemde; hasta, bakım verenlere tam bağlı haline gelir, fiziksel bozukluklardan meydana gelir. Kilo kaybı, devamlı uyuklama, idrar ve büyük abdest yapma kontrolünü tamamen kaybederler.

HASTA YAKINLARININ CİDDİ BİR DESTEĞE İHTİYACI VARDIR

Alzheimer hastalığı sonuçları itibariyle sadece hastaları değil, hastaların yakınlarını ve çevresini de büyük oranda olumsuz etkiler. Alzheimer hastası ile ilgilenen kişilerin büyük bir desteğe ihityacı vardır. Üstesinden gelmeleri gereken zorluklar konusunda yapılabilecek şeyler olduğu yönünden ikna edilmeleri gerekmektedir. Hasta ve yakınlarının çoğu evde bakımı tercih etmektedirler. Ayrıca bakım verenlerin yarısında tedavi gerektiren depresyon görülmektedir.

ANAHTAR KELİME, ERKEN TANI

Alzheimer Hastalığı erken tedaviye başlanması çok önemlidir. Elimizdeki ilaçlar hastalığı tedavi etmez. Tedavideki amaç kişinin başka kişilere bağımlı yaşamasını geciktirmektir.