Derin Ven Trombozu Belirtileri Nelerdir?
Derin Ven Trombozu Belirtileri Nelerdir?
Bizi Takip Et
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kalp Damar Cerrahisi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi aynı zamanda Ulusal Vasküler ve Endovasküler Cerrahi Derneği Denetleme Kurulu üyesi Prof. Dr. Kürşat Bozkurt, Atv Avrupa ekranlarında yayımlanmak olan “Esra Kazancıbaşı ile Sağlığım İçin Herşey” programına katıldı.
Damar hastalıkları nelerdir, atardamar hastalıkları ile toplardamar hastalıkları farklı mıdır? Derin ven trombozu ne tür yakınmalara neden oluyor? Varis hastalığı, derin ven trombozu hastalığıyla karışabilir mi? Derin ven trombozu başka hangi problemlere yol açabiliyor? Derin ven trombozunun (damar tıkanıklığının) nedenleri nelerdir? Uzun uçak ya da otobüs yolculuklarında derin ven trombozunu önlemek için araç içinde yürümek dışında başka bir önlem var mıdır? Ameliyatlar risk faktörü müdür, daha çok hangi ameliyatlarda kişilerin derin ven trombozu geçirme ihtimali bulunuyor? Bacaktaki toplardamarlar sadece akciğere mi pıhtı atıyor, beyine de pıhtı atma ihtimali var mı? Akciğer embolisi bulguları nelerdir? Akciğer embolisi tanısı için hangi tetkikler yapılmalıdır? Akciğer embolisinin tedavi seçenekleri nelerdir? Kan sulandırıcı ilaç kullananlar nelere dikkat etmelidir?
Prof. Dr. Kürşat Bozkurt, Esra Kazancıbaşı’nın sorularını yanıtladı.
. Damar hastalıkları nelerdir, atardamar hastalıkları ile toplardamar hastalıkları farklı mıdır?
“ Kalbimizden dokulara girip dokuları besleyecek temiz ve kırmızı kanı sağlayan damar, atardamardır. Akardamarların çeşitli problemleri olabilir; damar sertliği, damarlar tıkanıklığı gibi. Atar damar yoluyla kalpten dokulara giden kanın oradan akciğere giderek dolaşımda temizlenip tekrar dokulara geri dönmesi gerekiyor.
Toplardamarların görevi, kirlenmiş kanı dokulardan alıp geriye taşımaktır. İki tane toplardamar sistemiyle yapılıyor. Birincisi, dıştan giden yüzeysel damarlar. İkincisi, derinden giden damarlardır. Dıştan giden damarların en büyük hastalığı varislerdir. Derinden giden toplardamarların hastalığı da ‘derin ven trombozu’ yani damarların tıkanmasıdır.”
. Derin ven trombozu ne tür yakınmalara neden oluyor?
“En büyük yakınması bacakta şişmedir. Daha ileri olgularda renk değişikliği ortaya çıkar. O bacak hem şiştir hem de kırmızı – mor bir renk almıştır ve ağrı vardır. Şişme nedeniyle bacağın çapı arttıkça oradaki sinirler uyarılır ve ağrı ortaya çıkar. Bacakta renk değişikliği, şişme ve ağrı ortaya çıktığı zaman derin ven trombozu yani derindeki toplar damar tıkanıklığını düşünmek gerekir.”
“VARİSLER AKCİĞERE PIHTI ATIYOR”
. Varis hastalığı, derin ven trombozu hastalığıyla karışabilir mi?
“Varisli olan damarlarda pıhtılaşma oluşabilir . Eskiden yüzeysel toplardamarların yani varislerin tıkanıklıkarını çok önemsemezdik fakat yıllar sonra fark ettik ki onlar da akciğere pıhtı atıyor. Sadece derin toplardamarlar değil varisler de(yüzeysel toplardamarlar) akciğere pıhtı atması için önemli bir nedendir.”
. Derin ven trombozu başka hangi problemlere yol açabiliyor?
“Bir hastada derindeki toplardamarlar tıkandığı zaman, ne kadar tedavi edersek edelim, oradaki hassas kapakçıklar bozuluyor. Dolaşımda kanın aşağıdan yukarıya gidebilmesi için bir kapakçık sistemi var. Bu kapaklar kan yukarıdan aşağıya gideceği zaman açılıyor ama yukardan aşağıya kaçmıyor.
Damar tıkanıklığı durumunda bu mükemmel kapakçık sistemi bozuluyor. Derin ven trombozu geçiren hastalarda hayat boyu bacaklarda şişlik kalabiliyor. Ağrı ve ayakta bilekte yara ortaya çıkabilir. O kadar yüksek basınçlı toplardamar var ki yüksek basınç bacağa yansıdığında orada yara ortaya çıkıyor.”
. Derin ven trombozu hastalığının toplumlarda görülme sıklığı nedir?
“Amerika Birleşik Devletleri’nde bir ilçede ilçe halkının 20-25 yıl takip edilmesiyle yapılmış bir araştırmaya göre, bin tane erişkin insanın derin ven trombozuna yakalanma riski binde bir civarındadır.
Batı ülkelerinde daha yoğun, Asya ülkelerine gittikçe oran azalıyor. Türkiye biraz daha Batı ülkelerine yakın. Türkiye’de kendi dernek çalışmalarımızda hastalığın yaygınlığını binde bir oranında görüyoruz.
Akciğere pıhtı atması ile ilgili de daha kötü bir veri var. Amerika Birleşik Devletleri’nde yılda 200 bin insan akciğere pıhtı atması nedeniyle vefat ediyor.”
“UZUN UÇAK VE OTOBÜS YOLCULUKLARI RİSK FAKTÖRÜ”
. Derin ven trombozunun (damar tıkanıklığının) nedenleri nelerdir?
“ Derin ven trombozunun üç tane nedeni var. Birincisi, hareketsizlik ; uçak ve otobüsteki problem. İkincisi, ailesel yatkınlık; genetik bazı faktörler. Üçüncüsü de o damar duvarının hasar görmesi; örneğin ameliyatlar, trafik kazaları…
En önemli problem hareketsizliktir; kan yavaş akan bir sistem o akış devam ederken siz uçakta 10 saat oturuyorsunuz (Amerika’ya kadar gidiyorsunuz) ve hareketsizlikten dolayı kan pıhtılaşıyor.
Eğer hasta ya da yolcu 3 veya 4 saat sabit oturacaksa mutlaka arada kalksın koridorda dolaşsın veya kendi arabasıyla gidiyorsa sık mola versin.
Sağlıklı bireylerin de dikkat etmesi gerekiyor; özellikle 55-60 yaşından sonra. Örneğin ailesinde damar tıkanıklığı öyküsü olan kişilerin biraz daha dikkat etmesi gerekiyor. Bir de doğum kontrol hapı kullanan kadınların biraz daha dikkat etmesi gerekiyor çünkü onlarda bu pıhtılaşma daha kolay ortaya çıkıyor.”
. Uzun uçak ya da otobüs yolculuklarında derin ven trombozunu önlemek için araç içinde yürümek dışında başka bir önlem var mıdır?
“Riskli olan hastalar, 10-13 saatlık çok uzun uçak yolculuklarına çıkacaklarsa uçağa binmeden önce karından yapılan kan sulandırıcı iğne yaptırmalarında fayda var.
60-65 yaş üzerinde olup daha önce bir tıkanıklık geçirmiş olanlar, doğum kontrol hapı kullanan genç kadınlar uçuş öncesinde kalp damar uzmanlarının önerisiyle kan sulandırıcı iğne olabilirler.
Pıhtı en çok baldırımızdaki kaslarda ortaya çıkıyor. Bu baldır kaslarını çalıştırıcı ayak hareketleri yapılmasında fayda var.”
“ORTOPEDİ VE KANSER HASTALARININ DERİN VEN TROMBOZUNA YAKALANMA RİSKLERİ DAHA FAZLADIR”
. Ameliyatlar risk faktörü müdür, daha çok hangi ameliyatlarda kişilerin derin ven trombozu geçirme ihtimali bulunuyor?
“Derin ven trombozu açısından en riskli ameliyatlar ortopedi ameliyatlarıdır. Diz, kalça ameliyatları ve en önemlisi kalça kırığı ameliyatlarından sonra risk çok yüksektir. Ortopedistler o yüzden dikkatli davranıyorlar ve değişik koruyucu yöntemlerle bu durumu engelleyebiliyorlar.
İkincisi kanser ameliyatlarıdır. Kanserli hastalarda, kanser hücrelerinden çıkan pıhtılaşmaya yol açan faktörler var. Bunlar başlı başına bir nedendir.
Kalp damar cerrahları olarak en korktuğumuz derin ven trombozu hastaları, ortopedik hastalar ve kanser hastalarıdır.”
. Bacaktaki toplardamarlar sadece akciğere mi pıhtı atıyor, beyine de pıhtı atma ihtimali var mı? Akciğer embolisi bulguları nelerdir?
“Normal koşullar altında kalbin içinde bir delik yok ise bacaktaki toplardamardan beyne kan pıhtısı atmaz. Ama bazı bireylerde kalbin içinde ufak bir delik vardır. Bazı zamanlar sağdan sola geçişe izin verir ve akciğerdeki pıhtı olduğu gibi beyine de pıhtı atabilir. Genel olarak derin ven trombozunu pıhtısını akciğerde görüyoruz. Beyinde pek fazla görmeyiz.
Akciğer embolisi, ani ölüm nedenidir. Hastada ani bir nefes darlığı, ani bir şok tansiyon alınamaması, şuur kaybı gibi tablolar ortaya çıkarsa acilen bir hastaneye başvurulmalıdır. Akciğer embolisi eğer çok yoğunsa ani ölümlere yol açar. Daha hafif düzeydeki akciğer embolilerinde; hasta yan ağrısından söz eder, nefes darlığı ve çarpıntı ortaya çıkabilir. Bunlar akciğer embolisinin önemli bulgularındandır.”
. Akciğer embolisi tanısı için hangi tetkikler yapılmalıdır?
“Akciğer embolisinin en büyük nedeni, bacaktan akciğere giden bir pıhtı olduğuna göre, ilk yapılması gerekenlerden biri, bacağı ultrasonla incelemektir. Toplardamarın içinde bir pıhtı olup olmadığını ultrasonla anlıyoruz.
İkinci yöntem akciğer tomografi çekimi; iyi yapılmış bir tomografiyle çok küçük pıhtıları bile görebiliyoruz.Ayrıca bazı kan tahlilleri yapılıyor. Bu kan tetkiklerinde bazı değerlerin yüksek çıkması, akciğere pıhtı attığının göstergesidir.”
. Akciğer embolisinin tedavi seçenekleri nelerdir?
“ Tedavi seçeneği, pıhtının büyüklüğüyle ilgilidir. Kalbin çok fazla bozulmasına yol açmamış küçük bir embolisiyse ilaç tedavisi yapıyoruz. Kan sulandırıcı ilaçlar veriyoruz. Kan sulandırıcı ilaç aslında gidip o pıhtıyı eritmiyor. Pıhtıyı vücut kendisi eritiyor. Küçük akciğer embolisini genellikle bu kan sulandırıcı ilaçlarla halledebiliyoruz.
Bazı hastalarda akciğere büyük bir pıhtı atıyor. Girişimsel yöntemle bazı özel borucuklar kullanılarak kasıktan, bazen de boyundan girilip akciğere kadar uzanılıp orada pıhtıya ulaşılarak, pıhtı editiliyor. Bu yöntemi kalp damar cerrahları, kardiyologlar ve radyologlar yapıyor.”
. Kan sulandırıcı ilaç kullananlar nelere dikkat etmelidir?
“Derin ven trombozunun temel tedavisi, kan sulandırıcı ilaçlardır. Türkiye’de şimdi yüzde 90-95 bu oranında kullandığımız bir ilaç var. Bu ilaçların çok dikkatli kullanılması gerekiyor. Fazla yüksek doz alırsanız kanamaya yol açıyor. Az kullandığınızda ilaç etki etmiyor.
O nedenle doktoruyla hasta çok yakın iletişimde olacak ve çok sık aralıklarla, belli bir dengeye gelene kadar kan tahlili yapılacak. Koldan ya da parmak ucundan kan alınarak ilacın etki düzeyi araştırılabiliyor.
Son dönemde bu ilaçlar yerine, yeni kuşak bazı ilaçlar geliştirildi. Bunlar da kullanılabilir. Bu ilaçlarda test yaptırmaya gerek olmuyor. Normal standart bir dozda alabiliyorsunuz; bunlar, takibine gerek olmayan ilaçlardır.
Kan sulandırıcı ilaçlar kullanılırken çok fazla çiğ yeşil sebzeden, aşırı karaciğer ve benzeri yiyeceklerden kaçınmak gerekiyor.”
İçeriği Paylaşın
